แกะตาชำสักทอง

สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านที่รักและคิดถึงทุกท่าน เป็นอย่างไรกันบ้างหนอกับภาวะการครองชีพ และภัยธรรมชาติที่เกิดขึ้นในช่วงก่อนหน้าและเรื่อยมาถึงช่วงนี้ ไม่กี่วันที่ผ่านมา เรากำลังท้อใจกับพี่น้องชาวนาและเกษตรกรที่ประสบภัยแล้ง นาข้าวยืนตายอย่างไม่มีทางช่วยเหลือ หรือแหล่งน้ำประปาที่แห้งกรัง จนภาครัฐต้องระดมสรรพกำลังมาช่วยดังข่าวที่นำเสนอกันมา ข่าวที่น่าวิตกที่สุดก็คือปริมาณน้ำที่เหลือในเขื่อนไม่ถึง 10% เป็นส่วนมาก ผ่านมาไม่กี่วัน ข่าวพายุโพดุลแวะเวียนเข้ามาเติมน้ำให้จนเกินปริมาณความต้องการ ทำเอาพื้นที่ภาคอีสานและทางภาคเหนือกลายเป็นผืนน้ำเกือบทั้งหมด

พี่ประทีปกับต้นสักทอง ขนาดความสูง 5 เมตร

ยังไม่จบสิ้น ข่าวพายุเหล่งเหลงก็ขย่มหัวใจกันอีกครั้ง ก่อนที่ท่านอธิบดีกรมอุตุนิยมวิทยาจะมาให้ข่าวว่าไม่เข้าไทยหรอก แต่ที่จะเข้าก็คือพายุโซนร้อนคาจิกิ ฟังคราแรกก็ดีใจกัน แต่พอฟังจนจบก็ใจห่อเหี่ยวไปเยอะ นาข้าวที่ก่อนนั้นยืนต้นตายเพราะแล้งก็ถูกน้ำหลากท่วมจมมิดมองไม่เห็นผืนดิน เมื่อยังจะมีน้ำมาอีกระลอกก็คงท่วมจมมิดไม่เห็นกระทั่งความหวังในผลผลิตจากผืนนา ทำนายกันได้ว่าฤดูกาลเก็บเกี่ยวปลายปีนี้ ราคาข้าวคงดีดตัวขึ้นไม่น้อยแน่นอน แต่ในความโชคร้ายก็มีข่าวดีมาเยือน นั่นคือทุกเขื่อนมีน้ำเติมเข้ามามากพอที่จะนำมาใช้งานได้ในภาคเกษตรอย่างสบาย ก็เพียงหวังว่าพี่น้องเกษตรกรจะผ่านวิกฤติครั้งนี้ไปได้นะครับ ขอเป็นกำลังใจให้ทุกครอบครัวครับ

ผมนัดกับ พี่ประทีป มายิ้ม เจ้าของสวน พออยู่พอกินบ้านมายิ้ม บางท่านอาจทราบได้จากสื่ออื่นๆ ว่า พี่ประทีป เป็นเจ้าของสูตรพื้นที่น้อยแต่สร้างรายได้เลี้ยงดูครอบครัวได้อย่างไม่ให้เดือดร้อน ในทุกตารางนิ้วสามารถสร้างงานสร้างเงินได้ไม่ต่างกัน เริ่มมาจากเมื่อเรียนจบใหม่ๆ พี่ประทีปเดินทางไปทำงานที่ตะวันออกกลาง หนักเอาเบาสู้ เพราะเป้าหมายเพื่อเก็บเงินและเก็บเกี่ยวความรู้และเทคโนโลยีของบ้านเมืองเขา นำกลับมาปรับใช้ในพื้นที่ตัวเอง พื้นที่ 1 ไร่เศษๆ กับการเริ่มต้นด้วยเงิน 70,000 บาท เพื่อสร้างบ้านสักหลัง โดยวางแผนไว้ว่าบ้านหลังนี้จะมีเทคโนโลยีของตะวันออกกลางมาปรับใช้ให้เข้ากับพื้นที่

ทุกพื้นที่สร้างรายได้

เริ่มจากปรับพื้นที่ให้มีความลาดเอียง วางระบบน้ำทิ้ง น้ำดี ให้ไหลไปยังจุดกักเก็บด้านหลังบ้าน น้ำอาบน้ำใช้ก็ส่งตรงไปตามท่อเข้าสู่ต้นไม้ทุกต้นที่ปลูกรองรับไว้ด้วยระบบน้ำใต้ดิน ส่วนน้ำที่เกิดจากการขับถ่ายจะเข้าสู่บ่อบำบัดใช้จุลินทรีย์ช่วยในการย่อยสลายและนำไปใช้ต่อไป ส่วนระบบธนาคารน้ำใต้ดินมีการวางจุดดักและสร้างระบบกรองไว้ เพื่อเติมน้ำดีลงในชั้นบาดาล

เงิน 70,000 เมื่อกว่า 30 ปีที่แล้วได้บ้านหนึ่งหลังเล็กๆ พี่ประทีปวางแผนใช้หลังคาให้เกิดประโยชน์ โดยการปลูกไม้เลื้อยคลุมหลังคา ทั้งฟัก แฟง ฟักข้าว ฟักทอง แตงไทย ปล่อยให้เลื้อยอยู่บนหลังคา ผลที่ได้จากการกระทำแบบนี้คือ มีรายได้จากการขายผลผลิต และบ้านก็เย็นมากขึ้น เพราะแดดส่องไม่ถึงตัวหลังคาบ้าน พี่ประทีป บอกว่า ในปัจจุบัน รายได้ต่อปีต่อ 1 ตารางเมตร บนหลังคาคือ 10,000 บาท จากการขายผลผลิตที่ปลูกคลุม และเมื่อมีรายได้ก็เก็บสะสมและนำมาต่อเติมบ้านจนกลายเป็นหลังใหญ่ดังเช่นปัจจุบัน พื้นที่รอบบ้านเต็มไปด้วยพืชผักสวนครัว ส่วนหนึ่งเป็นบ่อเลี้ยงกุ้ง หอย ปลา เลี้ยงไก่ไข่ และที่ว่างทั้งในห้องนอน ห้องต่างๆ จะมีชั้นเป็นลิ้นชักเลี้ยงกุ้งอยู่เต็มไปหมด เรียกได้ว่าสร้างงานสร้างเงินได้เต็มพื้นที่จริงๆ

ระบบทางน้ำไหลในเขตสวน

นั่นเป็นเรื่องราวที่คนส่วนมากได้รับรู้เรื่องของพี่ประทีป แต่สำหรับครั้งนี้ผมนัดคุยกับพี่ประทีปในแง่ของคนทำไม้ คนปลูกป่าเศรษฐกิจมาก่อน รู้กันไหมว่า ต้นสักที่ปลูกไว้ที่บ้านมายิ้ม อายุเพียง 12 ปี ก็สามารถตัดมาใช้ทำประโยชน์หรือขายได้แล้ว ด้วยเทคนิคของคนปลูกป่ามาก่อนนั่นเอง น่าสนไหมล่ะ ทำง่ายๆ ไม่ยากด้วยนะ

เริ่มจากการขยายพันธุ์สัก ที่สวนนี้จะปลูกเฉพาะสักทองเท่านั้น สักขี้ควาย สักขี้หมูไม่ปลูก ถามว่าเราจะรู้ได้อย่างไรว่าสักที่ปลูกเป็นสักทอง พี่ประทีปแนะนำว่า ให้เด็ดใบมาสักนิด ใช้นิ้วขยี้ๆ สักพักจะเห็นเป็นสีออกแดงแบบน้ำหมาก นั่นแหละสักทองของแท้ นำมาปลูกแล้วได้ของดีแน่นอน การขยายพันธุ์สักทองของพี่ประทีป จะใช้การแกะตาชำ เริ่มจากใช้สิ่ว ค้อน ไปแกะตาสักทองขนาดเพิ่งโผล่ตา ตอกสิ่วให้ลงไปถึงเนื้อไม้ แล้วนำมาชำในกระบะทรายชื้นๆ ใช้เวลาประมาณ 30-45 วัน ก็สามารถนำเอาไปชำถุง หรือปลูกลงแปลงได้แล้ว คราวนี้ระยะปลูก พี่ประทีป บอกว่า 4×4 หรือ 4×5 ก็พอ เพราะเรากำหนดอายุตัดไม้ได้

“ทำแบบนี้ติดแน่หรือพี่”

ค้อนตีตราไม้ประจำสวนป่า

“แน่นอนครับ แล้วขยายได้มากด้วยนะ จากตาเดียวเราอาจจะได้ 4-8 ต้นใหม่เลยนะ มันขยายได้เรื่อยๆ”

“เพิ่งรู้จริงๆ นะเนี่ย แล้วทำกับไม้อื่นได้ไหมครับ”

“เอาไปลองกันดูนะครับ ผมเองขยายแต่พันธุ์สักทองเท่านั้น”

“อัตรารอดจนได้ปลูกเยอะไหมพี่”

หนังสือแสดงบัญชีรายการไม้

“หากตอบว่า 100% ก็จะหาว่าโม้ เอาเป็นว่าเกินกว่า 80% แน่นอน รับรองได้”

ในธรรมชาติต้นไม้ทุกต้นจะโคนใหญ่และปลายเล็ก สูตรของคนปลูกป่าเช่นพี่ประทีป บอกว่า เราสามารถทำให้ไม้สักทองของเรามีขนาดโคนและปลายเท่ากันได้ โดยการกำหนดความยาวของแผ่นไม้ที่เราต้องการ เช่น 4 เมตร, 6 เมตร เมื่อกำหนดขนาดความยาวของไม้ได้แล้วก็วัดจากพื้นสูง ประมาณ 50 เซนติเมตร และวัดขึ้นไปตามขนาดที่เราต้องการ แล้วจึงตัดยอด ต้นไม้ก็จะสร้างยอดใหม่ขึ้นมา แต่ขนาดของไม้ที่เราจะได้โคนถึงปลายมีขนาดเท่ากัน ข้อดีของไม้ที่มีพูพอน เช่น สักทอง กระบก เราสามารถเพิ่มเนื้อไม้ได้โดยการถากเปลือก ส่วนไหนที่โบ๋ไม่เต็มก็ถากเปลือกออก ให้ไม้สร้างเนื้อเพิ่มขึ้นมา ทำแบบนี้ทุกต้น โดยการถากสลับกัน ปีนี้ถากทางเหนือ ใต้ ปีหน้าก็ถากทางตะวันตก ตะวันออก สลับกันเช่นนี้ เราก็จะได้ไม้ที่เติบโตได้ดี มีขนาดเท่ากัน ได้ราคา

รายละเอียดการกรอกรายการไม้

การทำป่าเศรษฐกิจ จะต้องไปแจ้งต่อเกษตรอำเภอประจำท้องที่ ต้องมีค้อนประจำสวน มีเอกสารเป็นหนังสือรับรองการขึ้นทะเบียนที่ดินเป็นสวนป่า (สป.3) และต้องมีหนังสือแสดงบัญชีรายการไม้ที่ได้มาจากสวนป่า สมมติว่าเมื่อเราแจ้งตัด พอตัดแล้วก็เอาค้อนตีตราที่ตอไม้ และเมื่อเราเลื่อยไม้เป็นแผ่นแล้วก็ต้องใช้ค้อนตีตราและตีเลขทุกแผ่น แล้วจึงนำมากรอกข้อมูลลงในหนังสือแสดงบัญชีรายการ หากทำครบเช่นนี้แล้วก็สามารถขนส่งหรือนำไปใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ได้ โดยถูกต้องตามกฎหมาย

“ถามจริงๆ นะพี่ ยากไหมครับสำหรับการจดแจ้งทำสวนป่าเศรษฐกิจ”

ตาตุ่มๆ ก็ใช้ได้

“ไม่ยากหรอกครับ มีอะไรเข้าไปปรึกษาเกษตรอำเภอ จะได้รับคำแนะนำและบริการอย่างดีเลยเชียว”

“หากมีผู้อ่านสนใจอยากมาเรียนรู้แบบนี้ พี่พอจะแนะนำได้ไหม”

“มาเลยครับ โทร.มาก่อนก็จะดี จะได้เช็คว่าผมติดธุระที่ไหนไหม เพราะช่วงนี้เดินสายอบรมให้สมาชิกทั่วประเทศ”

“ขอเบอร์ครับ”

“(081) 664-5561 ครับ หรือเซิร์จ สวนพออยู่พอกินบ้านมายิ้มก็ได้ครับ”

ตากำลังแทงใบก็ใช้ได้

นี่แหละครับ อีกหนึ่งความรู้ที่ผมเพิ่งทราบมาจากผู้รู้ ขอบคุณครับพี่ ขอเวลาสักนิด รอผลว่าการที่ผมนำตาไม้มาชำตามสูตรพี่จะได้ผลเพียงไหน แล้วจะมาเล่าให้ฟังครับ