การขยายพันธุ์ “ผักหวานบ้าน” ทำได้กี่วิธี? วิธีไหนที่ได้ผลดีที่สุด!

ผักหวานบ้าน เป็นผักอีกชนิดหนึ่งที่มีอยู่มากในทุกภูมิภาคของไทย พบมากในป่าผสมผลัดใบ ป่าทุ่ง ป่าแดง ริมทุ่งนา นิยมนำมาปลูกริมรั้ว มีชื่อเรียกในถิ่นต่างๆ เช่น ภาคเหนือ เรียก จ้าผักหวาน ผักก้านตง ใต้ใบใหญ่ ภาคใต้เรียก ผักหวานใต้ใบ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เรียก มะยมป่า สตูลและมลายู เรียก นานาเซียม เป็นไม้พุ่ม ต้นแข็ง สูง 0.5-2 เมตร กิ่งก้านค่อนข้างเล็ก ทรงตั้งตรง เปลือกต้นขรุขระสีน้ำตาล กิ่งอ่อนสีเขียวเข้ม กิ่งแก่สีเขียวปนเทา

การขยายพันธุ์ผักหวานบ้าน ทำได้ 2 วิธี คือ การเพาะเมล็ด และการปักชำ วิธีที่ได้ผลดีและนิยมใช้กันมากที่สุดคือ วิธีการปักชำ

โดยวิธีการปักชำ ทำได้โดยเลือกกิ่งจากต้นแม่ที่ไม่แก่หรืออ่อนจนเกินไป มีความสมบูรณ์ไม่มีการรบกวนจากโรคและแมลงศัตรูใดๆ ใช้มีดหรือกรรไกรตัดกิ่งไม้ที่คมและสะอาด ตัดกิ่งให้มีความยาวประมาณ 25-30 เซนติเมตร เด็ดใบออกบ้างเล็กน้อย หากมีการเคลื่อนย้ายระยะทางไกล ควรห่อกิ่งพันธุ์ด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์ พรมน้ำพอชื้นและบรรจุลงในถุงพลาสติก ผูกปากถุงให้แน่นด้วยยางหนังสติ๊ก เมื่อถึงปลายทางให้นำลงเพาะชำในเรือนเพาะชำได้ทันที

วัสดุเพาะชำ ประกอบด้วย ดินร่วน 3 ส่วน แกลบสด 1 ส่วน และขี้เถ้าแกลบ 1 ส่วน คลุกเคล้าให้เข้ากัน บรรจุลงในถุงเพาะชำ อัดหรือกระแทกถุงให้วัสดุเพาะภายในพอแน่น และมีระดับต่ำกว่าระดับปากถุง 2-3 เซนติเมตร หากเพาะในกระบะควรรองพื้นกระบะด้วยอิฐหัก เพื่อช่วยระบายน้ำและเก็บความชื้นไว้บางส่วน แล้วจึงใส่วัสดุเพาะที่เตรียมไว้ลงและเกลี่ยให้เรียบ รดน้ำที่สะอาดด้วยฝักบัวจนวัสดุเพาะมีความชื้นพอดี ระวังอย่าให้แฉะ ปักชำกิ่งที่เตรียมไว้ลงในวัสดุเพาะ เอียงทำมุม 60 องศา กับพื้น     ลึกประมาณ 10-15 เซนติเมตร เก็บในเรือนเพาะชำ

ระยะแรกต้องให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ หากเพาะชำในฤดูฝนจะได้ผลดี วิธีที่ต้องการให้ได้ผล 90-100 เปอร์เซ็นต์ ให้นำกิ่งพันธุ์ที่ปักชำในถุงเพาะชำใส่ลงในถุงพลาสติกใสที่มีขนาดใหญ่และสูงกว่ากิ่งชำ เก็บในร่มรำไร ผูกปากถุงให้แน่น ผูกโยงอย่าให้ปากถุงล้มพับ ก่อนบรรจุรดน้ำพอชุ่มแล้วไม่ต้องรดน้ำอีกเลย ใช้เวลา 25-30 วัน รากจะงอกจากกิ่งพันธุ์

จากนั้นให้แง้มปากถุงเปิดออกเล็กน้อย ครบ 7 วัน เปิดปากถุงให้อากาศถ่ายเทได้ดี ครบ 7 วัน นำต้นกล้าเข้าพักฟื้น ในที่ร่มรำไร หรือเก็บในเรือนเพาะชำ จนแข็งแรงสมบูรณ์เต็มที่ นำไปปลูกลงในแปลงได้

ภาพจากอุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล
อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ. ตั้งอยู่ในพื้นทีมหาวิทยาลัยมหิดล
อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ. ตั้งอยู่ในพื้นทีมหาวิทยาลัยมหิดล

 

เผยแพร่ในระบบออนไลน์เป็นครั้งแรก เมื่อวันอังคารที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2562


สำหรับแฟนๆ นิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน หากต้องการนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้านรายปักษ์ ส่งตรงถึงบ้าน รวดเร็วทันใจอ่านได้ในทุกๆ 15 วัน สามารถสมัครสมาชิกได้ที่ คลิกลิ้ง https://shorturl.asia/0zJwQ 📲- Line: @matichonbook หรือ สำนักพิมพ์มติชน เลขที่ 12 ถนนเทศบาลนฤมาล หมู่บ้านประชานิเวศน์ 1 แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900 ติดต่อฝ่ายขาย 02-589-0020 ต่อ 3354