กลุ่มเกษตรกรบ่อทอง อุตรดิตถ์…สุดยอดชาวนา คว้ารางวัลสถาบันเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ 2 ปีซ้อน

ตั้งแต่ปี 2517 จนถึงปัจจุบัน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ดำเนินการคัดเลือกเกษตรกร สถาบันเกษตรกรและสหกรณ์ที่มีผลงานดีเด่นเป็นอันดับ 1 แต่ละประเภท ตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด โดยขั้นตอนการคัดเลือกแบ่งเป็น 3 ระดับ คือ 1. ระดับจังหวัด/ศูนย์ กรมส่งเสริมการเกษตร โดยสำนักงานเกษตรจังหวัด พิจารณาคัดเลือกผู้มีผลงานดีเด่น อันดับที่ 1, 2 และ 3 ให้คณะกรรมการระดับเขตที่รับผิดชอบจังหวัดนั้น ก่อนพิจารณาตัดสินในระดับเขต และระดับกรม ตามลำดับ

กรมการข้าว เป็นหน่วยงานหลักในการคัดเลือกชาวนาและองค์กรชาวนา (ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชนและกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว) ที่มีศักยภาพ การผลิต การตลาด เพื่อรับรางวัล 4 ประเภท ได้แก่ เกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ สาขาอาชีพทำนา ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชนดีเด่นแห่งชาติ ประเภทข้าวหอมมะลิ ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชนดีเด่นแห่งชาติ ประเภทข้าวอื่นๆ และกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวดีเด่นแห่งชาติ โดยผู้ได้รับคัดเลือกแต่ละปีจะได้เข้ารับพระราชทานรางวัลเชิดชูเกียรติในวันพระราชพิธีจรดพระนางคัลแรกนาขวัญ (วันพืชมงคล) ในเวลาต่อมา

ถอดเคล็ดลับความสำเร็จ                                              “กลุ่มชาวนาบ่อทอง อุตรดิตถ์”

กลุ่มเกษตรกรทํานาบ่อทอง ตำบลบ่อทอง อำเภอทองแสนขัน จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นหนึ่งในสถาบันเกษตรกรต้นแบบที่เข้มแข็ง ทั้งด้านการบริหารจัดการกลุ่ม การผลิต-การตลาด มีความคิดริเริ่มต่างๆ มากมาย เพื่อช่วยเหลือสมาชิกให้สามารถลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต ทำกำไรได้ดีอย่างต่อเนื่อง จนได้รับการยกย่องจากกรมการข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ให้เป็นสถาบันเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ ประเภท กลุ่มเกษตรกรทำนาถึง 2 ปีซ้อนคือ ประจำปี 2557 และ ปี 2563

กลุ่มเกษตรกรทํานาบ่อทอง จัดตั้งเมื่อ วันที่ 1 กันยายน 2546 สมาชิกแรกตั้ง 33 คน ปัจจุบันมีสมาชิกจำนวน 136 คน คุณตุ้น น่วมคำ รับหน้าที่เป็นประธานกลุ่มเกษตรกรทํานาบ่อทอง ที่ทำการกลุ่มตั้งอยู่บ้านเลขที่ 69/2 หมู่ที่ 1 ตำบลบ่อทอง อำเภอทองแสนขัน จังหวัดอุตรดิตถ์ รหัสไปรษณีย์ 53230 โทรศัพท์ (061) 294-7002

โครงการ ราดีพิทักษ์ทรัพย์

สมาชิกส่วนใหญ่ของกลุ่มเกษตรกรทำนาบ่อทองมีอาชีพทำนา แต่มักประสบปัญหาจากโรคพืช เช่น โรครากเน่าโคนเน่า โรคกล้าไหม้ โรคใบไหม้ และศัตรูพืช เช่น เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล เพลี้ยแป้ง เพื่อเป็นการช่วยเหลือสมาชิก ทางกลุ่มได้ดำเนิน “โครงการ ราดีพิทักษ์ทรัพย์” เพื่อจัดอบรมความรู้เรื่องวิธีป้องกันกำจัดโรคพืชให้แก่สมาชิก

โดยสำนักงานเกษตรจังหวัดอุตรดิตถ์ ช่วยสนับสนุนเรื่องการจัดทำเชื้อราไตรโคเดอร์มา (เชื้อราขาว) เชื้อราเมตตาไรเซียมและบิวเวอเรีย (เชื้อราเขียว) ซึ่งราทั้ง 2 ชนิดช่วยแก้ปัญหาโรคพืชและแมลงรบกวนในนาข้าวได้ แถมช่วยลดใช้สารเคมี ส่งผลให้สมาชิกมีสุขภาพที่ดีขึ้น และรักษาสิ่งแวดล้อมในชุมชนด้วย สมาชิกจะรวมตัวกัน ณ ที่ทำการกลุ่ม เพื่อร่วมกันทำเชื้อราดังกล่าวก่อนแจกจ่ายให้สมาชิกนำไปใช้ในนาข้าวช่วงฤดูทำนา

ทำปุ๋ยน้ำหมัก

โครงการปุ๋ย-น้ำหมักชีวภาพเพื่อชีวิตเกษตรกร

ที่ผ่านมา เกษตรกรใช้สารเคมีในการทำเกษตรเป็นจำนวนมาก ส่งผลเสียต่อร่างกายและสิ่งแวดล้อมในชุมชน กลุ่มเกษตรกรทำนาบ่อทองจึงรณรงค์ให้สมาชิกทำเกษตรอินทรีย์ ลดการใช้สารเคมี โดยได้รับสนับสนุนความรู้เรื่องการทำปุ๋ยหมักและน้ำหมักชีวภาพ จากวัสดุทางการเกษตรเหลือใช้ จากสถานีพัฒนาที่ดินอุตรดิตถ์

เมื่อทำเสร็จแล้วสามารถนำไปแจกจ่ายและใช้ได้จริงในการทำเกษตรกรรมของสมาชิกทุกคน วิธีนี้ช่วย ลดต้นทุนการผลิตและยังส่งผลให้สมาชิกมีสุขภาพแข็งแรงดี และยังช่วยรักษาสิ่งแวดล้อมและแหล่งน้ำในชุมชน อีกทั้งยังช่วยเพิ่มสารอาหารในที่ดินทำกินของสมาชิกอีกด้วย

ทำปุ๋ยหมัก

บริหารจัดการกลุ่มอย่างเป็นระบบ

กลุ่มเกษตรกรทำนาบ่อทอง จังหวัดอุตรดิตถ์ มีโครงสร้างการบริหารงานที่ชัดเจน มีคณะกรรมการ 7 คน เจ้าหน้าที่ตำแหน่งพนักงานบัญชี 1 คน ผู้ตรวจสอบกิจการ 2 คน ซึ่งทุกคนมีความรู้ความสามารถ สามารถปฏิบัติหน้าที่และให้ความช่วยเหลือสมาชิกได้เป็นอย่างดี มีความเสียสละและทำงานเพื่อกลุ่มเกษตรกรฯ อย่างเต็มความสามารถ โดยมุ่งหวังให้กลุ่มเกษตรกรฯ เป็นที่พึ่งของสมาชิกและชุมชนได้

ปัจจุบัน กลุ่มเกษตรกรฯ มีทุนดำเนินงาน 5,754,231.76 บาท ทุนเรือนหุ้น 1,809,300 บาท ทุนสำรอง 1,373,570.32 บาท การดำเนินธุรกิจของกลุ่มเกษตรกรฯ มี 4 ประเภท คือ ธุรกิจสินเชื่อ จำนวน 6,152,190 บาท ธุรกิจจัดหาสินค้ามาจำหน่าย จำนวน 634,620 บาท ธุรกิจรวบรวมผลิตผล จำนวน 11,784,983 บาท และธุรกิจบริการและส่งเสริมการเกษตร จำนวน 234,300 บาท ซึ่งถือได้ว่าเป็นธุรกิจเด่นของกลุ่มเกษตรกรฯ

ประชุมสมาชิกกลุ่ม

กลุ่มเกษตรกรฯ จัดทำแผนดำเนินงานประจำปี และแผนธุรกิจ โดยขอมติผ่านที่ประชุมใหญ่สามัญเป็นประจำทุกปี และแจ้งแผนการดำเนินงานให้สมาชิกรับทราบ เน้นการระดมความคิด ปัญหา อุปสรรค จากสมาชิก และนำผลการดำเนินงานในปีก่อนมาพิจารณา เพื่อปรับปรุงแผนการดำเนินงานประจำปี และแผนธุรกิจในปีถัดไป ซึ่งกลุ่มสามารถดำเนินงานได้ตามแผนที่กำหนดไว้

สมาชิกมีส่วนร่วมในการทำงาน

กลุ่มเกษตรกรทำนาบ่อทอง จังหวัดอุตรดิตถ์ มีสมาชิกเข้าร่วมประชุมใหญ่เฉลี่ยร้อยละ 90.94 คณะกรรมการเข้าร่วมประชุมเฉลี่ยร้อยละ 91.30 สมาชิกมีส่วนร่วมในการทำธุรกิจกับกลุ่มเกษตรกรฯ เฉลี่ยร้อยละ 100 และมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมต่างๆ กับกลุ่มเกษตรกร เฉลี่ยร้อยละ 100

โดยสมาชิกมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการกลุ่ม และการลงความเห็นต่างๆ อาทิ การเลือกตั้ง การจัดสรรผลประโยชน์ การจัดทำแผนงานประจำปีและแผนธุรกิจ การแก้ปัญหาต่างๆ รวมถึงให้ความสำคัญและเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ ของกลุ่มเกษตรกรฯ อาทิ การฝึกอบรมให้ความรู้ การบำเพ็ญสาธารณประโยชน์ ด้วยความสมัครใจเป็นอย่างดีและสม่ำเสมอ

ดูแลแหล่งน้ำสาธารณะ

ผลประกอบการ

กลุ่มเกษตรกรทำนาบ่อทอง จังหวัดอุตรดิตถ์ ดำเนินธุรกิจ 4 ประเภท สร้างรายได้โดยรวม 18,806,093 บาท ทางกลุ่มดำเนินธุรกิจตามความต้องการของสมาชิกเป็นหลัก การดำเนินธุรกิจ 3 ปีย้อนหลังของกลุ่ม มีแนวโน้มเติบโตเพิ่มขึ้นตลอด เนื่องจากทางกลุ่มสามารถกำหนดราคาขายล่วงหน้าจากโรงสีได้ อีกทั้งสมาชิกให้ความร่วมมือและมาทำธุรกิจกับกลุ่มทุกคน กลุ่มเกษตรกรฯ จึงมีกำไรสุทธิ 228,405.21 บาท สามารถจ่ายเงินปันผลให้แก่สมาชิกในอัตรา ร้อยละ 3 จำนวน 50,117 บาท และจ่ายเงินเฉลี่ยคืนให้แก่สมาชิกตามส่วนของธุรกิจ จำนวน 20,770 บาท

ผลการดำเนินงาน 3 ปีที่ผ่านมา มีความมั่นคงและมีฐานะทางเศรษฐกิจดี มีการระดมหุ้นจากสมาชิก เพื่อใช้เป็นทุนหมุนเวียนภายในกลุ่ม และมีทุนเรือนหุ้นเพิ่มขึ้นทุกปี กลุ่มเกษตรกรฯ มีอาคารสำนักงานเพื่ออำนวยความสะดวกและให้บริการสมาชิกและใช้เป็นสถานที่สำหรับการประชุม และมีอุปกรณ์การตลาดเพื่อสนับสนุนการดำเนินธุรกิจ ได้แก่ เครื่องชั่ง ลานตาก อาคารเก็บปัจจัยการผลิตและผลิตทางการเกษตร และเครื่องคัดเมล็ดพันธุ์ โดยกลุ่มเกษตรกรฯ จัดหาเองและได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ

ทำงานเพื่อสังคม-ร่วมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

ทางกลุ่มเกษตรกรฯ ร่วมทำกิจกรรมสาธารณประโยชน์กับชุมชน และหน่วยงานราชการในโอกาสต่างๆ อยู่สม่ำเสมอ มีการร่วมสนับสนุนกิจกรรมและร่วมทำบุญกับวัดในชุมชน ในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาต่างๆ โดยกลุ่มใช้กิจกรรมสาธารณประโยชน์ เพื่อสร้างความสัมพันธ์อันดีกับคนในชุมชน

นอกจากนี้ ทางกลุ่มเกษตรกรฯ ให้ความสำคัญต่อการทำกิจกรรมอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก รณรงค์การทำเกษตรอินทรีย์และลดใช้สารเคมีในภาคเกษตร นำวัสดุที่เหลือทางการเกษตรและในครัวเรือนมาทำปุ๋ยคอก/ปุ๋ยหมัก/น้ำหมักชีวภาพ

มอบรางวัลแก่สมาชิก
มอบทุนการศึกษา

ขณะเดียวกัน ทางกลุ่มเกษตรกรฯ จัดสรรผลกำไร เป็นเงินสวัสดิการดูแลสมาชิกและครอบครัวสมาชิก ในกิจกรรมต่างๆ เช่น กิจกรรมทำบุญ ช่วยเหลืองานศพสมาชิก มอบทุนการศึกษา และจัดกิจกรรมฝึกอบรมความรู้ต่างๆ ให้แก่สมาชิก หากใครสนใจอยากแลกเปลี่ยนความรู้การทำนาหรือเยี่ยมชมกิจการกลุ่มเกษตรกรทํานาบ่อทอง ติดต่อไปได้ที่ โทรศัพท์ (061) 294-7002

กลุ่มเกษตรกรทํานาบ่อทอง