ผู้เขียน	กาญจนา จินตกานนท์
เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 16 ตุลาคม พ.ศ.2563

เมื่อต้นเดือนกันยายนที่ผ่านมา สำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติภาค 2 ได้จัดประชุม “จัดทำแผนปฏิบัติการประจำปีงบประมาณ 2565 ภายใต้แผนแม่บทการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำระดับลุ่มน้ำ และแผนป้องกันและแก้ไขภาวะน้ำแล้ง น้ำท่วม” โดยมี คุณไพฑูรย์ เก่งการช่าง ผู้เชี่ยวชาญ สำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ เลขานุการคณะกรรมการลุ่มน้ำชายฝั่งตะวันออก คุณธรรมพงศ์ เนาวบุตร ผู้อำนวยการกลุ่มวิเคราะห์ติดตามสถานการณ์ ผู้ช่วยเลขานุการคณะกรรมการลุ่มน้ำชายฝั่งตะวันออก คุณธารทิพย์ จันทร์พิทักษ์ นักวิเคราะห์และแผน ชี้แจงแนวทางการจัดทำแผน และ ผศ.ดร.วศิน ยุวนะเตมีย์ คณบดีคณะวิทยาศาสตร์และศิลปศาสตร์และรักษาการแทนรองอธิการบดีฝ่ายวิทยาเขตจันทบุรี มหาวิทยาลัยบูรพาและคณะเป็นวิทยากรจัดทำแผน กลุ่มเป้าหมายประกอบด้วย กรรมการลุ่มน้ำ อนุกรรมการทรัพยากรน้ำจังหวัด หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ผู้แทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในจังหวัดจันทบุรี ตราด

อ่างเก็บน้ำจันทบุรีเก็บไม่ถึง 50% หวั่นภัยแล้งรุนแรง
เสนอโมเดล 10 ไร่ : 1.5 ไร่

คุณไพฑูรย์ เก่งการช่าง กล่าวว่า สภาพแหล่งน้ำในจังหวัดจันทบุรีปีนี้และปี 2564 มีแนวโน้มจะขาดแคลนน้ำอย่างน่าเป็นห่วง ประเมินจาก อ่างเก็บน้ำคลองพระพุทธความจุ 70 ล้านลูกบาศก์เมตร เดือนกันยายนเก็บน้ำได้ไม่ถึง 7 ล้านลูกบาศก์เมตร ชาวสวนลำไยจะทำอย่างไรกับการราดสารหรือจะเพียงเยียวยาต้นไว้ เขื่อนคีรีธาร ความจุ 76 ล้านลูกบาศก์เมตร เก็บน้ำ 40-42 ล้านลูกบาศก์เมตร ต้องปล่อยน้ำทั้งจันทบุรี ตราด และต้องสะสมน้ำไว้ปั่นไฟฟ้าในเดือนธันวาคม-มกราคม อ่างเก็บน้ำพลวงความจุ 77 ล้านลูกบาศก์เมตร ต้องรอน้ำจากทุ่งเพลมาเติม น้ำประปาในจันทบุรีไม่เพียงพอ ทุกวันพุธงดจ่ายน้ำประปา ชาวสวนต้องหยุดสูบน้ำในแม่น้ำจันทบุรี ส่วนจังหวัดตราด ปริมาณน้ำในอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ 3 อ่าง คลองโสน เขาระกำ ห้วยแร้ง ยังเก็บกักน้ำได้แตะๆ 50%

“จันทบุรี ตราด ภาคเกษตรกรรมใช้น้ำ 90% อุปโภค บริโภค 10% พื้นที่เพาะปลูกทุเรียนจันทบุรี ตราดขยายตัวเร็วมาก ปีนี้จันทบุรีเกษตรกรโค่นยางพาราไปปลูกทุเรียน 80% ประมาณ 500,000 ต้น หมายถึงพื้นที่เพาะปลูกขยายขึ้น 20,000 ไร่ รวมทั้งพื้นที่อื่นๆ ที่เพิ่มขึ้น ปริมาณใช้น้ำต่อทุเรียน 1 ไร่ ประมาณ 1,000 ลูกบาศก์เมตร สถานการณ์น้ำปี 2564 ควรดำเนินการ 3 อย่าง คือ 1. เกษตรกรเตรียมแหล่งน้ำในสวน 2. การเสริมฝาย ให้คันฝายสูงขึ้นก่อนหมดฝน และถ้าติดทะเลให้กั้นทำนบดินก่อนเก็บน้ำหรือสูบน้ำจากแม่น้ำมาเก็บไว้ในสระ และ 3. องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ปี 2565 การรับถ่ายโอนทรัพย์สินจากหน่วยงานต่างๆ เตรียมของบประมาณโดยตรงเพื่อทำงานได้คล่องตัวขึ้น” คุณไพฑูรย์ กล่าว

คุณไพฑูรย์กล่าวถึงโมเดล พื้นที่ปลูกทุเรียน 10 ไร่ ต่อแหล่งน้ำ 1.5 ไร่ คือ การเตรียมแหล่งน้ำในสวนทุเรียนให้เพียงพอและช่วยทำให้ทุเรียนมีคุณภาพเพิ่มมูลค่าผลผลิตระยะยาว จากการวิจัยของสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 6 (สศท.6) เรื่อง water footprint ทุเรียนแปลงใหญ่ไว้ ดังนี้ ปริมาณน้ำ มาจากน้ำฝน 48% การเก็บกักน้ำ 52% ทุเรียน 1 ไร่ ใช้น้ำปริมาณ 1,525.86 ลูกบาศก์เมตร หรือ 1 ตัน ต่อ 868.45 ลูกบาศก์เมตร การแบ่งพื้นที่เก็บกักน้ำในสวนทุเรียน 10 ไร่ ให้มีสระเก็บน้ำ 1.5 ไร่ ความลึก 6 เมตร จะเก็บกักน้ำได้ 14,400 ลูกบาศก์เมตร และจากการประเมินมูลค่าน้ำทางเศรษฐกิจเป็นระยะเวลา 30 ปี การลงทุนเก็บน้ำ 1 ลูกบาศก์เมตร ทำให้ได้ทุเรียนคุณภาพดีไร่ละ 43.89 บาท ถ้าเก็บน้ำ 14,400 ลูกบาศก์เมตร พื้นที่ปลูกทุเรียน 10 ไร่ ระยะเวลา 30 ปี มูลค่าผลผลิตที่เพิ่มขึ้น 6,320,160 บาท

จันทบุรี ตราด เร่งแก้ปัญหา
น้ำเพื่อเกษตรกรรม น้ำท่วม

ผศ.ดร.วศิน ยุวนะเตมีย์ กล่าวว่า แนวทางการแก้ปัญหาและพัฒนาทรัพยากรน้ำ และเพื่อจัดทำแผนปฏิบัติการ ปี 2565 จำแนกโครงการตามแผนแม่บท 6 ด้าน คือ ด้านการจัดการน้ำอุปโภค บริโภค ด้านการสร้างความมั่นคงของน้ำภาคการผลิต ด้านการจัดการน้ำท่วมและอุทกภัย ด้านการจัดการคุณภาพน้ำและอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ ด้านการอนุรักษ์ฟื้นฟูสภาพต้นน้ำที่เสื่อมโทรมและป้องกันการพังทลายของดินและด้านการบริหารจัดการ จังหวัดจันทบุรี ตราดมีสภาพปัญหาไม่ต่างกัน ปัญหาเร่งด่วน 2 ด้าน คือ อันดับ 1. การสร้างความมั่นคงของน้ำภาคการผลิต คือ ความต้องการเร่งด่วนใช้น้ำภาคการเกษตร 2. การจัดการน้ำท่วมและอุทกภัย ส่วนอันดับ 3 จันทบุรีคือการจัดการน้ำบริโภค อุปโภค ส่วนจังหวัดตราด อันดับ 3 คือการบริหารจัดการ ซึ่งได้นำเสนอปัญหาพร้อมทั้งแนวทางแก้ไขด้วย

“จันทบุรีมีปัญหาเร่งด่วน 3 อันดับแรก เพราะปริมาณการปลูกทุเรียนได้เพิ่มขึ้นหลายเท่า ขณะที่ปริมาณน้ำในอ่างเก็บกักน้ำยังเก็บได้น้อยและต้องใช้ทั้งภาคเกษตรและอุปโภคบริโภค ขาดแคลนแหล่งน้ำทำน้ำประปาในชุมชนเมือง ขณะที่ตุลาคมอีกเดือนเดียวจะหมดพายุฝนที่ช่วยเติมน้ำในอ่าง และช่วงปลายปียังอยู่ในช่วงฤดูกาลผลิตลำไย ความต้องการน้ำยังมีสูง โดยที่ปัญหาเรื่องน้ำท่วมยังคงเกิดขึ้นเป็นประจำ ส่วนจังหวัดตราดแม้ว่าพื้นที่ในการทำเกษตรกรรมน้อยกว่าจันทบุรีแต่เกือบ 100% เห็นว่าน้ำภาคการผลิตมีปัญหาที่ต้องแก้ไขเร่งด่วน เพราะพื้นที่ปลูกทุเรียนเพิ่มขึ้น รวมทั้งการจัดการเรื่องน้ำท่วมและอุทกภัย ด้านการบริหารจัดการน้ำที่ควรออกกฎ ระเบียบส่งเสริมการใช้น้ำให้เกิดประโยชน์สูงสุด ลดความขัดแย้งการใช้น้ำ” ดร.วศิน สรุปเบื้องต้น

 

จันทบุรี เสนอขุดสระ บ่อน้ำตื้น
รับปริมาณทุเรียน
ทำรายได้ 100,000 ล้านบาท

รศ.พิชัย สราญรมณ์ อนุกรรมการทรัพยากรน้ำระดับจังหวัดจันทบุรี และผู้ทรงคุณวุฒิ คณะกรรมการลุ่มน้ำชายฝั่งทะเลตะวันออก กล่าวว่า ปัจจุบันจันทบุรีมีรายได้จากทุเรียน 65,000 ล้านบาท ระยะเวลา 5-6 ปี รายได้น่าจะเพิ่มประมาณ 100,000 ล้านบาท ถ้าภาคการผลิตกับความมั่นคงของน้ำสอดคล้องกัน มีการพัฒนาลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำจันทบุรี ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำเวฬุ ลุ่มน้ำสาขาโตนเลสาบ เพื่อมีการขุดลอกแม่น้ำลำคลอง เพื่อจะได้ลดปัญหาน้ำท่วมและเก็บสะสมน้ำดิบใช้ทำน้ำประปา การจัดทำผังน้ำ โดยสำรวจและขึ้นทะเบียนแหล่งน้ำ จุดที่ห้ามบุกรุก และท้องถิ่นสนับสนุนเกษตรกรขุดบ่อ สระเก็บกักน้ำ เพื่อเก็บไว้ในพื้นที่เกษตรและเติมลงบ่อน้ำบาดาล

“ขณะนี้ อ่างเก็บน้ำต่างๆ ในจังหวัดจันทบุรีเก็บกักน้ำได้เพียง 50% น้อยกว่าปีก่อนๆ ควรจะเพิ่มยุทธศาสตร์ที่ 7 ด้านการเก็บกักน้ำ คณะกรรมการลุ่มแม่น้ำชายทะเลฝั่งตะวันออกควรสนับสนุนการสร้างอ่างเก็บน้ำเพิ่มเติมในลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำจันทบุรี สาขาแม่น้ำเวฬุ อ่างเก็บน้ำทุ่งเพล รวมทั้งอ่างเก็บน้ำเครือหวาย ในเขตอำเภอโป่งน้ำร้อน และลุ่มน้ำสาขาโตนเลสาบควรมีอ่างเก็บน้ำก่อนการผันน้ำไหลลงทะเลหรือไหลสู่ประเทศเพื่อนบ้าน ที่ผ่านมายังมุ่งพัฒนาลุ่มแม่น้ำวังโตนดเพื่อจะส่งน้ำไปเขตพัฒนาเศรษฐกิจ EEC” รศ.ดร.พิชัย กล่าว

ทางด้าน คุณศิริชัย ชีวชูเกียรติ รองนายกเทศบาลตำบลพวา เสนอว่า พื้นที่ตำบลพวา มีอ่างเก็บน้ำ 2 แห่ง คือ อ่างประแกตความจุ 60 ล้านลูกบาศก์เมตร สร้างเสร็จเปิดใช้มา 2 ปีแล้ว ตำบลพวา ทำการเกษตร 80-90% ไม่มีโอกาสได้ใช้น้ำ เพราะไม่มีระบบกระจายน้ำ เทศบาลตำบลพวาต้องขุดฝังท่อส่งน้ำเอง ยังส่งน้ำใช้ได้โซนเดียวเหลือ 5-6 หมู่บ้านเป็นภูเขา ขอตั้งเครื่องสูบน้ำแต่น้ำในอ่างมีไม่พอ เพราะต้องสูบน้ำไปช่วยทำน้ำประปาด้วย และ คุณฉลาด สายแก้ว ประธานสภาเทศบาลตำบลโป่งน้ำร้อน คณะกรรมการลุ่มแม่น้ำโตนเลสาบ เห็นว่าการปล่อยให้น้ำไหลทิ้งไปทางกัมพูชาปีละ 10-100 ล้านลูกบาศก์เมตร น่าเสียดายมาก การสร้างอ่างเก็บน้ำเป็นความจำเป็นเร่งด่วนในพื้นที่ที่แล้งจัด เช่น อำเภอโป่งน้ำร้อน อำเภอสอยดาว แต่การสร้างอ่างทำได้ยากแม้ว่ากรมชลประทานออกแบบไว้แล้ว 2 แห่ง คือ อ่างคลองโป่งน้ำร้อน อ่างคลองเครือหวาย เพราะเป็นพื้นที่กรมอุทยานสัตว์ป่าและพันธุ์พืชและติดเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ตอนนี้ใช้น้ำจากอ่างคลองพระพุทธแห่งเดียวซึ่งปริมาณน้ำไม่เพียงพอ เกบน 2 csj’ 8nvง้ะะ

ตราดเกษตรกร
ต้องมีแหล่งน้ำในสวน

ด้าน คุณสังคม นิลฉวี นายก อบต.เทพนิมิต อำเภอเขาสมิง จังหวัดตราด กล่าวว่า พื้นที่ อบต.ประณีต 70,000 ไร่ ปลูกทุเรียน 24,000 ไร่ สร้างรายได้ปีละประมาณ 2,000 ล้านบาท ไม่มีน้ำจากอ่างเก็บน้ำ เดิมตอนแล้งต้องซื้อน้ำรถบรรทุกมาในสวน ปีนี้มีแหล่งน้ำจากขุดสระน้ำขนาดใหญ่ แก้มลิง ที่ชลประทานและหน่วยงานภาครัฐช่วยขุดกักเก็บไว้เพียงพอ อบต.จัดทำข้อตกลงกับเกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนแปลงใหญ่ให้แบ่งพื้นที่ปลูกและแหล่งน้ำ อัตราส่วน 80 : 20 ส่วนเกษตรกรแปลงเล็ก 5-10 ไร่ ให้เริ่มมีแหล่งเก็บกักน้ำปีที่ 5 ที่มีรายได้จากผลผลิตแล้ว ซึ่งได้รับความร่วมมือด้วยดีและรอดจากปัญหาภัยแล้งมาได้

คุณสว่าง ชื่นอารมณ์ ประธานสภาเกษตรกรจังหวัดตราด จังหวัดตราดมีฝนตกปริมาณมากปีละ 3,000-4,000 ลูกบาศก์เมตร ต้องเร่งรัดการสร้างอ่างเก็บน้ำคลองสะตอและคลองแอ่ง ถ้ามี 2 อ่างนี้จะช่วยแก้ปัญหาภัยแล้งและน้ำท่วมได้ โดยเฉพาะพื้นที่อำเภอเขาสมิงที่เป็นแหล่งเกษตรกรรรมที่สำคัญ อนาคต…หากปัญหาภัยแล้งแก้ไขไม่ได้ อนาคตเกษตรกรไทยอาจต้องเสียค่าน้ำเช่นเดียวกับน้ำประปากระมัง

 

____________________________________________________________________________

เทคโนโลยีชาวบ้านจัดงานใหญ่ประจำปี! “นวัตกรรมใหม่ เพื่อเกษตรกรไทยยุค 5G”  ในวันที่ 29 ตุลาคม 2563 ที่ห้องประชุมใหญ่ บริษัท ข่าวสด จำกัด แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร

ผู้สนใจเข้าร่วมฟังการสัมมนาฟรี โดยผ่านการลงทะเบียน 2 ช่องทาง คือ https://www.eventpassinsight.co/mobile/registration/create/ifn/?code=5g หรือโทรศัพท์แจ้งความจำนงได้ที่ (02) 580-0021 ต่อ 2335, 2339, 2342 และ 2343 ซึ่งผู้ที่ลงทะเบียนเข้าร่วมการสัมมนาล่วงหน้า จะได้รับกล้ามะละกอเสียบยอดจากคุณทวีศักดิ์ กลิ่งคง และต้นกล้าดอกดาวเรืองจาก บริษัท East-West seed (ศรแดง) ฟรี