| ผู้เขียน | พัฒนา นรมาศ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
เมล็ดพันธุ์ผัก ที่เกษตรกรนำมาปลูกนั้น ส่วนใหญ่ซื้อมาจากร้านค้าวัสดุการเกษตร ทำให้มีค่าใช้จ่ายในการลงทุน เมื่อขายผลผลิตแล้วทำให้ได้รับผลตอบแทนกลับมาไม่มาก เพื่อลดรายจ่ายค่าเมล็ดพันธุ์ผัก เกษตรกรสามารถที่จะปลูกและเพาะเลี้ยงให้ต้นผักเจริญเติบโตเป็นต้นพันธุ์ เมื่อถึงระยะเวลาที่ฝักหรือผลแก่ก็เก็บมากะเทาะเปลือกให้แตกออกจากนั้นนำเมล็ดไปตากให้แห้ง ก็จะได้เป็นเมล็ดพันธุ์ พร้อมให้นำไปปลูกหรือขายเสริมสร้างรายได้ เป็นวิถีใหม่ที่ก้าวสู่วิถีที่มั่นคง ที่ใครก็ทำได้ วันนี้จึงนำเรื่องการผลิตเมล็ดพันธุ์ผัก สไตล์วิถีชาวบ้าน มาบอกเล่าสู่กัน
คุณบรรพต เชื้อเพชร ผู้อำนวยการศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 1 จังหวัดชลบุรี เล่าให้ฟังว่า พืชผักมีหลายชนิด ทั้งรสหวาน เปรี้ยว หรือรสเผ็ด ส่วนของลำต้น ใบ ผล หรือหัว ผักเป็นอาหารกินได้ทั้งแบบผักสด นำไปผัด แกง หรือทำเป็นยำก็จะได้กับข้าวรสอร่อย พืชผักมีเกลือแร่หรือวิตามิน มีสารต้านอนุมูลอิสระช่วยชะลอวัย และเป็นสมุนไพรที่ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานในการป้องกันรักษาโรคให้มีร่างกายแข็งแรง
ผัก แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ผักสวนครัวอายุสั้น เช่น ผักชี โหระพา ต้นหอม กวางตุ้ง และพริก เมื่อเก็บผลผลิตไปกินหมดแล้วก็ปลูกใหม่แบบหมุนเวียน วิธีปลูกมีทั้งเป็นแบบยกแปลงปลูก ปลูกลงในกระถาง กระบะ หรือภาชนะอื่นๆ ประเภทที่ 2 การปลูกผักสวนครัวอายุยาว มีผลผลิตให้ตัดเก็บไปกินตลอดปี โดยไม่ต้องปลูกใหม่ มีทั้งปลูกลงดินแบบยกแปลงปลูกหรือปลูกให้เป็นแนวรั้ว เช่น ขิง ข่า ตะไคร้ ชะอม มะกรูด มะนาว ตำลึง หรือผักหวาน
การปลูกผัก นอกจากจะเก็บผลผลิตไปกินและขายแล้ว การปลูกเพื่อผลิตเป็นเมล็ดพันธุ์ก็เป็นทางเลือกในการเพิ่มปริมาณเมล็ดพันธุ์ผักให้มากขึ้นและเพียงพอต่อความต้องการของเกษตรกรที่จะนำไปเป็นพันธุ์ปลูก และทำให้ลดต้นทุนการผลิตได้ด้วย หรือขายเป็นเมล็ดพันธุ์เพื่อการเสริมสร้างรายได้
ศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 1 จังหวัดชลบุรี กรมส่งเสริมการเกษตร จัดทำแปลงพันธุ์ผักที่มีคุณภาพได้มาตรฐาน และได้ร่วมกับเกษตรกร ประชาชนทั่วไปจัดทำแปลงพันธุ์ในพื้นที่แปลงเกษตรกรเพื่อผลิตเป็นเมล็ดพันธุ์ หรือสนับสนุนหน่วยงานต่างๆ ที่มีความต้องการเมล็ดพันธุ์ในการจัดทำแปลงผลิตและขยายพันธุ์ผักมาตรฐาน เป็นการลดรายจ่ายครัวเรือน เมล็ดพันธุ์ผักที่ศูนย์ผลิต ส่วนหนึ่งก็นำไปสนับสนุนในโครงการต่างๆ หรือให้เกษตรกรนำไปใช้เป็นเมล็ดพันธุ์ในการเพาะปลูก หรือนำไปช่วยเหลือเกษตรกรหรือประชาชนในพื้นที่ประสบภัยธรรมชาติ
เป้าหมาย ศูนย์ได้ผลิต
พริกขี้หนูสวน พันธุ์กาญจนบุรี 1 จำนวน 50 กิโลกรัม
กระเจี๊ยบเขียว พันธุ์ธราธิป จำนวน 75 กิโลกรัม และ
กะเพรา พันธุ์พื้นบ้าน จำนวน 30 กิโลกรัม
วิธีการดำเนินงาน : ได้จัดเตรียมพื้นที่ในการเพาะเมล็ดพันธุ์ผักและผักพื้นบ้าน จัดทำแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์พริกขี้หนูสวน พันธุ์กาญจนบุรี 1 กระเจี๊ยบเขียวพันธุ์ธราธิป กะเพราพันธุ์พื้นบ้าน จัดการดูแลรักษาบำรุงต้น กำจัดวัชพืชในแปลงเพื่อลดการสะสมการเกิดโรคและแมลงในแปลง เก็บเมล็ดพันธุ์ผักสวนครัวเพื่อเตรียมไปสนับสนุนให้เกษตรกร ประชาชน และหน่วยงานที่ต้องการ ระยะเวลาดำเนินการ : มิถุนายน-ธันวาคม 2563
แผนปฏิบัติงาน : ขั้นตอนการดำเนินงาน
- 1. ได้จัดเตรียมวัสดุในการผลิตเมล็ดพันธุ์ ในเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม
- 2. ได้จัดเตรียมเมล็ดพันธุ์ เพื่อนำมาเพาะกล้า
– พริกขี้หนูสวนพันธุ์กาญจนบุรี 1 เดือนมิถุนายนและเดือนพฤศจิกายน
– กระเจี๊ยบเขียวพันธุ์ธราธิป เดือนมิถุนายนและเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม และ
– กะเพราพันธุ์พื้นบ้าน เดือนมิถุนายน-สิงหาคม และเดือนธันวาคม
- 3. การจัดการแปลง :
เตรียมแปลงพริกขี้หนูสวน 1 ไร่ เดือนกรกฎาคม
เตรียมแปลงกระเจี๊ยบเขียวพันธุ์ธราธิป 1 ไร่ ในเดือนกรกฎาคม และ
เตรียมแปลงกะเพรา 0.5 ไร่ เดือนสิงหาคม
- 4. การปฏิบัติดูแลบำรุงรักษาในแปลง :
– ใส่ปุ๋ย ครั้งที่ 1 อัตรา 10-15 กิโลกรัม ต่อไร่ ในเดือนกรกฎาคมและเดือนพฤศจิกายน
– ใส่ปุ๋ย ครั้งที่ 2 อัตรา 10-15 กิโลกรัม ต่อไร่ ในเดือนกรกฎาคม-สิงหาคม และพฤศจิกายน-ธันวาคม
– ใส่ปุ๋ย ครั้งที่ 3 อัตรา 10-15 กิโลกรัม ต่อไร่ ในเดือนสิงหาคมและเดือนธันวาคม
- 5. การเก็บเกี่ยวเมล็ดพันธุ์ : เดือนธันวาคมได้เก็บเกี่ยวผลผลิต
– พริกขี้หนูสวนพันธุ์กาญจนบุรี 1 ได้อัตรา 50 กิโลกรัม ต่อไร่
– กระเจี๊ยบเขียวพันธุ์ธราธิป ได้อัตรา 75 กิโลกรัม ต่อไร่
– กะเพราพันธุ์พื้นบ้าน ได้อัตรา 30 กิโลกรัม ต่อไร่
การเก็บเกี่ยวผลผลิต : เมล็ดพันธุ์ผักและผักสวนครัวทั้ง 3 ชนิด ศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 1 จังหวัดชลบุรี ได้เริ่มเก็บเกี่ยวตั้งแต่เดือนธันวาคม 2563 เป็นต้นไป พร้อมคัดสายพันธุ์ที่แข็งแรงเพื่อเก็บเป็นเมล็ดพันธุ์ดีต่อไป
รายการผลิตเมล็ดพันธุ์ ศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 1 จังหวัดชลบุรี
- 1. กะเพรา จำนวน 79.3 กิโลกรัม เป้าหมาย 30 กิโลกรัม ขนาดบรรจุ 0.2 กรัม/ซอง หมายเหตุ…
- 2. กระเจี๊ยบเขียวพันธุ์ธราธิป จำนวน 23 กิโลกรัม เป้าหมาย 75 กิโลกรัม ขนาดบรรจุ 2.4 กรัม/ซอง หมายเหตุ คัดแล้ว 4 กิโลกรัม
- 3. พริกขี้หนูสวนพันธุ์กาญจนบุรี 1 จำนวน… เป้าหมาย 50 กิโลกรัม ขนาดบรรจุ 0.2 กรัม/ซอง หมายเหตุ วันที่รวบรวมข้อมูล 22 ตุลาคม 2563
- 4. ผักเสี้ยน จำนวน 2.2 กิโลกรัม เป้าหมาย…ขนาดบรรจุ…หมายเหตุ…
- 5. ถั่วพู จำนวน 100.7 กรัม เป้าหมาย…ขนาดบรรจุ 30 เมล็ด/ซอง หมายเหตุ…
- 6. ถั่วฝักยาวไร้ค้างพันธุ์สุรนารี 1 จำนวน 29.6 กิโลกรัม เป้าหมาย…ขนาดบรรจุ 20 เมล็ด/ซอง หมายเหตุ…
- 7. มะละกอแขกดำ จำนวน 1 กิโลกรัม เป้าหมาย…ขนาดบรรจุ 30 เมล็ด/ซอง หมายเหตุ…
วิธีการดังกล่าวข้างต้น เกษตรกรสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางการผลิตเมล็ดพันธุ์ได้ เพื่อก้าวสู่ความสำเร็จ ซึ่งหลักในการผลิตเมล็ดพันธุ์นั้นขึ้นอยู่กับความเอาใจใส่ การเตรียมดิน เมล็ดพันธุ์ปลูกคุณภาพ การปฏิบัติดูแลบำรุงรักษา การป้องกันกำจัดศัตรูพืช การเก็บเกี่ยว หรือการดูแลรักษาเมล็ดพันธุ์หลังการเก็บเกี่ยว
จากเรื่องการผลิตเมล็ดพันธุ์ผัก สไตล์วิถีชาวบ้าน เป็นทางเลือกให้เกษตรกรนำไปสู่การเปลี่ยนวิถี ใช้ลดต้นทุนหรือเสริมสร้างรายได้ที่ให้ผลตอบแทนดีกว่า เกษตรกรหรือท่านใดสนใจ สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณบรรพต เชื้อเพชร ศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 1 จังหวัดชลบุรี หรือ โทร. 033-048-201
