| ผู้เขียน | นัย บำรุงเวช |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ไม้ผลที่เกษตรกรไทยนำเข้าจากไต้หวันมีหลายชนิดหลากหลายสายพันธุ์ ไม้ผลไต้หวันหลายชนิดสามารถปรับตัวและเจริญเติบโตได้ดีกับสภาพภูมิอากาศในประเทศไทย เนื่องจากไม้ผลส่วนใหญ่เป็นพืชเขตร้อน เริ่มต้นจาก มะม่วงไต้หวัน เป็นไม้ผลที่ได้รับความนิยมอย่างมากมีหลายสายพันธุ์ ชมพู่ไต้หวัน ได้รับความนิยมไม่ต่างกัน แต่ชมพู่บางสายพันธุ์ก็มีลักษณะภายนอกดูดี แต่รสชาติไม่ดี ส่วนฝรั่งไต้หวันนั้นแม้ถูกนำเข้ามาเพียงไม่กี่สายพันธุ์ แต่ก็เข้ามายึดพื้นที่ปลูกแทนฝรั่งพันธุ์ดั้งเดิมของไทยไปเกือบหมด โดยเฉพาะฝรั่ง กิมจู (เจินจู) เป็นพันธุ์ที่ชาวสวนฝรั่งนิยมปลูกกันมากในขณะนี้
น้อยหน่าไต้หวัน มีผลใหญ่เนื้อหวานถูกนำเข้ามาไม่กี่สายพันธุ์ แต่ที่รู้จักกันคือ พันธุ์ ต้ามู่ มีตาที่ใหญ่ เนื้อหนาและหวานมาก ปลูกได้ 1 ปี ให้ผล ขนุนเริ่มมีการนำเข้ามาแต่คงสู้ของไทยไม่ได้ แก้วมังกรถูกนำเข้ามาบ้าง ส่วนทับทิมยักษ์ไต้หวันนั้นไม่ประสบความสำเร็จออกดอกแล้วร่วง ยังไม่เคยติดผล มีไม้ผลไต้หวันอีกหลายชนิดที่ถูกนำเข้ามาในประเทศไทยพร้อมกับไม้ดอกและพืชผักหลายชนิด ขณะเดียวกันทางไต้หวันได้นำพันธุ์ไม้ผลหลายชนิดจากไทยกลับไปเช่นกัน
ฝรั่ง ผลไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในเม็กซิโก อเมริกากลาง และอเมริกาใต้ ฝรั่งจึงไม่ใช่ผลไม้พื้นเมืองของไต้หวันและประเทศไทย ฝรั่งถูกนำเข้ายังจีนผืนแผ่นดินใหญ่ไม่น้อยกว่า 300 ปี โดยฝรั่งนักเดินเรือชาวยุโรป นำมันเข้ามายังเมืองหนานหยาง (Nanyang) อยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัดเฮ่อหนาน จากนั้นจึงนำต่อเข้าที่ไต้หวัน หรือบางทีชาวยุโรปนำมันเข้าในไต้หวันก็ได้ เมื่อศตวรรษที่ 16 หรืออาจเป็นไปได้ที่นำมาจากจีนผืนแผ่นดินใหญ่ ในศตวรรษที่ 17 ดังนั้น จึงได้มีการตั้งสมมุติฐานไว้ 3 ทาง ถึงต้นทางของฝรั่งในไต้หวัน ว่า
- ฝรั่งถูกนำเข้ามายังเกาะไต้หวันโดยชาวดัตช์ นำมาจากเกาะชวา
- การอพยพของชาวจีนผืนแผ่นดินใหญ่ เมื่อประมาณ พ.ศ. 2237 (ค.ศ. 1694) ข้ามมายังเกาะไต้หวัน ได้นำพันธุ์ฝรั่งติดมาด้วย
- หรือว่าฝรั่งเป็นพืชพื้นเมืองของเกาะไต้หวันที่มีอยู่เดิมแล้ว
ในประเทศไทย เชื่อว่ามีการนำฝรั่งเข้ามาไม่น้อยกว่า 300 ปี ในสมัยกรุงศรีอยุธยา โดยชาวโปตุเกสที่เข้ามาทำการค้า นับเป็นเวลานานกว่า 40 ปี ที่ไต้หวันได้นำต้นพันธุ์ฝรั่งผลใหญ่จากไทยไป เพื่อใช้เป็นสายพันธุ์หนึ่งในการพัฒนาสายพันธุ์ที่ดี เนื่องจากฝรั่งพันธุ์ไทยมีลักษณะเด่นที่มีผลใหญ่ ส่วนรสชาตินั้นยังไม่ค่อยเป็นที่ชื่นชอบของชาวไต้หวันสักเท่าไร จึงใช้แต่ขนาดของผลที่มีผลใหญ่เป็นจุดเด่นในการปรับปรุงพัฒนารสชาติและลักษณะของเนื้อผลต่อไป ใช้เวลาพัฒนาไม่นานก็ได้สายพันธุ์ใหม่ออกมาหลายสายพันธุ์
ในเวลาต่อมาฝรั่งไต้หวันบางสายพันธุ์ก็ได้รับความนิยมจากชาวสวนฝรั่งไทย ชาวสวนฝรั่งได้เปลี่ยนจากฝรั่งสายพันธุ์ไทยเป็นฝรั่งสายพันธุ์ไต้หวันจำนวนมาก ซึ่งนับวันจะเพิ่มจำนวนขึ้นทั้งพื้นที่ปลูก ดังเช่น ฝรั่งเจินจู ฝรั่งสุ่ยมี่ และ ฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดง เป็นสายพันธุ์ใหม่กำลังจะเข้ามาแย่งชิงพื้นที่ปลูก ขณะเดียวกันที่ไต้หวันได้พัฒนาสายพันธุ์ใหม่ตามออกมาล่าสุดอีก แต่ยังไม่เข้ามาประเทศไทย สายพันธุ์ฝรั่งใหม่ๆ จึงเป็นที่หมายตาของนักค้ากิ่งพันธุ์ไม้ผลของไทยจ้องมองอยู่
เคยถามพ่อค้าขายกิ่งพันธุ์ไม้ผลรายหนึ่งว่า “ทำไม ที่ร้านจึงเลือกขายแต่ฝรั่งเป็นส่วนใหญ่ ไม้ผลอย่างอื่นที่นิยมกันไม่ขายบ้างหรือ” เขาให้เหตุผลว่า ทางร้านเน้นฝรั่งเป็นส่วนมาก ก็เพราะฝรั่งเป็นไม้ผลที่ให้ผลเร็ว อายุไม่ถึงปีก็ออกผลให้ได้รับประทานแล้ว ต่างจากผลไม้อื่นที่ต้องรอหลายปีถึงจะออกผล มะม่วง อย่างน้อย 3 ปี จึงออกผล ทั้งกิ่งพันธุ์ฝรั่งยังสามารถแยกความแตกต่างของแต่ละสายพันธุ์ได้ง่ายขณะที่ยังไม่มีผล
ที่สังเกตได้เพราะแต่ละสายพันธุ์มีลักษณะรูปทรงของใบต่างกัน เช่น ใบเรียบ ใบหยักเป็นคลื่น ใบใหญ่ ใบแหลม สีใบไม่ค่อยเหมือนกัน บางสายพันธุ์มียอดอ่อนสีแดงหรือกิ่งอ่อนสีแดงหรือมีขอบใบสีแดง เป็นต้น ทำให้แยกออกได้ง่ายและเมื่อนำเมล็ดฝรั่งมาเพาะภายใน 1 ปี จะได้ต้นที่มีลักษณะดีและไม่ดี คัดเลือกต้นที่มีลักษณะดีเป็นพันธุ์ใหม่ได้ ส่วนลูกค้าเมื่อซื้อกิ่งฝรั่งไปภายใน 1 ปี ก็พิสูจน์ได้ว่า ต้นที่ได้มาตรงตามสายพันธุ์หรือไม่ ซึ่งเป็นการสร้างความน่าเชื่อถือให้กับทางร้านได้ทางหนึ่ง
ฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดงไต้หวัน หรือฝรั่งมีเมล็ดน้อยไส้แดงไต้หวัน เป็นชื่อภาษาไทยที่ตั้งและเรียกกันเอง เพื่อให้ง่ายต่อการเรียกและยังได้ตั้งชื่อเรียกกันอีกหลายชื่อ เช่น ฝรั่งแป้นไต้หวันไส้แดง ฝรั่งแป้นไส้แดงไร้เมล็ด ฝรั่งแป้นไร้เมล็ดไส้แดงไต้หวัน ฝรั่งไส้แดงไร้เมล็ดไต้หวัน และ ฝรั่งไร้เมล็ดกลิ่นสตรอเบอรี่ หรือ ฝรั่งกลิ่นสตรอเบอรี่ เป็นต้น ถ้าแปลให้ได้ตามความหมายเดิม จะต้องเรียกว่า “ฝรั่งไร้เมล็ดไส้สีทับทิม” เนื่องจากชื่อเรียกภาษาจีนอ่านยากและยาว ไม่เหมือนกับฝรั่งอื่นที่เรียกชื่อง่าย มีชื่อ 2-3 พยางค์ อย่างเช่น ฝรั่งเจินจู ที่ออกสู่ตลาดในปี พ.ศ. 2533, ฝรั่งสุ่ยจิง ออกสู่ตลาดในปี พ.ศ. 2531, ฝรั่งไทนง เบอร์ 1 ออกสู่ตลาดในปี พ.ศ. 2549, ฝรั่งตี้หวาง หรือฝรั่งจักรพรรดิ ออกสู่ตลาดมานานแล้วเช่นกัน ส่วนฝรั่งสุ่ยมี่ออกสู่ตลาดได้ราว 10 ปี ไต้หวันยังคงพัฒนาสายพันธุ์ฝรั่งอย่างไม่หยุดยั้งและมีสายพันธุ์ใหม่ปล่อยออกมาอย่างต่อเนื่อง
ฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดง สายพันธุ์ใหม่ล่าสุดในประเทศไทยขณะนี้ มีชื่อในภาษาจีนว่า “เช่าซือหงเป่าสือป้าล่า” หรือ เช่าสือหงเป่าฉี, หรือ เส้าจือหงเป่าสือ (ซึ่งไม่มั่นใจว่าออกเสียงถูกหรือไม่) คำว่า ป้าล่า (芭樂) เป็นชื่อเรียกฝรั่ง ชาวจีนแคะ (hakka) เรียกฝรั่งว่า ป้าล่า (Bala) เช่นเดียวกับบรรพบุรุษชาวไต้หวัน ที่เรียก ฝรั่ง ว่า ป้าล่า แต่ฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดงก็ยังไม่ได้จัดว่าเป็นพันธุ์ใหม่ล่าสุดของไต้หวัน เพราะมีพันธุ์ที่ใหม่กว่าออกมาแล้ว ชื่อพันธุ์ เฝิ่นหงมี (น้ำผึ้งสีชมพู) ยังไม่เข้ามาในไทย แต่ก็ถือว่าฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดงเป็นสายพันธุ์ใหม่สุดที่เข้ามาในประเทศไทย
ในกลุ่มของฝรั่งไส้แดง (มีเมล็ด) ของไต้หวันมีอยู่หลายสายพันธุ์ แต่ไม่โดดเด่น ฝรั่งไส้แดงของไต้หวันที่ชื่อว่าฝรั่งแตงโม (ซีกั่ว) หรือพันธุ์หงเหร่อซีกั่ว เป็นไส้แดงที่มีผลใหญ่รูปหยดน้ำแต่มีเมล็ดมาก เมื่อผ่าซีกเป็นกลีบแล้วหั่นขวางเป็นชิ้น 3 เหลี่ยม จะเหมือนชิ้นแตงโม เพราะมีผิวสีเขียว เนื้อติดผิวสีขาว ส่วนไส้ในสีแดง จึงไม่ต่างจากแตงโม ฝรั่งพันธุ์หงซิน อีกพันธุ์หนึ่งมีเนื้อในสีชมพูแดง
นอกจากนั้น มีฝรั่งผิวแดงเนื้อสีม่วงแดงปรับปรุงพันธุ์โดยคนไทย ได้ถูกไต้หวันซื้อสิทธิบัตรไปเช่นกัน ฝรั่งผิวสีชมพู (Carmine Guava) “หยานจื่อหงฟานสือหลิว” คำว่า ฟานสือหลิว ในภาษาจีนกลาง หมายถึง ฝรั่ง ส่วนทางไต้หวันเรียกฝรั่งว่า ป้าล่า (芭樂) ถ้าชื่อฝรั่งลงท้ายด้วยป้าล่าเป็นพันธุ์ของไต้หวัน ฝรั่งผิวสีชมพูเป็นพันธุ์ของจีนแผ่นดินใหญ่ ผลมีผิวสีชมพูสวยแต่ผลเล็กขนาดฝรั่งขี้นก นับเป็นเวลาไม่น้อยกว่า 200 ปี ที่ฝรั่งผิวสีชมพู (Carmine Guava) ถูกนำเข้าไปยังกว่างโจว เรียกต้าถังฟานสือหลิว (Datang guava) รู้จักกันชื่อ ฝรั่งขี้ไก่ (Chicken feces fruit) เรียกคล้ายกับฝรั่งขี้นกของเรา
คนไทยใช่ว่าไร้ความสามารถในการพัฒนาสายพันธุ์ฝรั่ง อย่างเช่น คุณดำรงศักดิ์ วิรยศิริ สวนวังชมภู จังหวัดเพชรบูรณ์ สามารถพัฒนาสายพันธุ์ด้วยการผสมพันธุ์ฝรั่งออกมาได้หลายสายพันธุ์ โดยเฉพาะฝรั่งผิวสีแดงหรือฝรั่งแดง เช่น พันธุ์ทับทิมสยาม (ชื่อเหมือนกับพันธุ์ส้มโอ) ฝรั่งผิวสีแดงของไต้หวันอาจจะเป็นฝรั่งของ คุณดำรงศักดิ์ วิรยศิริ ก็ได้ ไม่นานหลังจากมีการนำเมล็ดฝรั่งจากไต้หวันไปเพาะ ได้เกิดฝรั่งสายพันธุ์ใหม่ที่มีลักษณะแตกต่าง มีไส้สีแดง เช่น สามสีกรอบ ฮ่องเต้ไส้แดง กิมจูไส้แดง เพชรชมพู ชมพูพันทิพย์ กลมสาลี่ไส้แดง เป็นต้น
ที่สวนลุงเล็ก (คุณเสน่ห์ สมสถิตย์) อำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี ได้สั่งกิ่งฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดงพันธุ์นี้เข้ามาหลายกิ่ง เมื่อประมาณปลายปี พ.ศ. 2558 ลุงเล็กได้ปลูกไว้ในสวน 7 ต้น เจริญเติบโตได้เร็วมาก อายุได้ปีกว่าสูงท่วมหัวประมาณ 3 เมตร เก็บผลมารับประทานได้หลายรุ่น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดงไต้หวัน มีข้อสังเกตได้ ดังนี้
ลำต้น ลำต้นของฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดงไต้หวัน เจริญเติบโตสูงได้เร็วมาก มีทรงพุ่มสูงโปร่ง ผิวของลำต้นเรียบและลอกหลุดออกได้ มีสีเขียวหรือเขียวปนน้ำตาล แตกกิ่งออกข้างห่างๆ กัน กิ่งก้านแข็งแรง ต้องการแสงแดดเต็มที่ทั้งวันจะดี ชอบดินที่ระบายน้ำได้ดี น้ำไม่ท่วมขัง
ใบ เป็นใบเดียวเรียงตรงกันข้าม รูปใบรี ปลายใบและโคนใบมน หลังใบมีผิวใบสีเขียวเข้ม ขอบใบเรียบบิดเล็กน้อยเป็นคลื่น ผิวด้านบนส่วนที่รับแสง (หลังใบ) ส่วนด้านที่อยู่ข้างล่างที่ไม่ได้รับแสง (ท้องใบ) มีขนอ่อนนุ่ม เส้นกลางใบเด่นชัดเป็นร่อง เส้นแขนงชัดเจนจนใบเป็นลอน ยอดอ่อนมีขนอ่อนสั้นๆ ใบใหญ่หนาและแข็ง แตกต่างจากใบฝรั่งทั่วไป เห็นความแตกต่างได้อย่างเด่นชัด ใบมีขนาดใหญ่ ยาว 17-19 เซนติเมตร กว้าง 10-11 เซนติเมตร
ดอก เป็นดอกเดี่ยว หรือช่อ 2-3 ดอก ออกตามซอกใบ กลีบดอกสีขาว ร่วงง่าย ดอกบานตอนเช้า สายหน่อยก็ร่วง ความกว้างของดอกประมาณ 6 เซนติเมตร กลีบดอก มี 6-7 กลีบ เกสรตัวผู้จำนวนมาก ดอกกลางมีขนาดใหญ่กว่าจะบานก่อน ประมาณสัปดาห์ดอกข้าง (ซ้าย-ขวา) จึงจะบานหรือหลุดร่วงไป ส่วนมากจะติดเป็นผลเพียงดอกกลางดอกเดียว เป็นฝรั่งที่ติดดอกติดผลมากพันธุ์หนึ่ง
ผล จัดเป็นฝรั่งทรงแป้น ผลไม่เรียบ มีสันพูนูนรอบผล 3 หรือ 4 พู ผลคล้ายๆ กับฝรั่งสุ่ยมี่และเจินจู ระหว่างที่ผลยังอ่อนเมื่อมองในบางมุมจะเห็นผลเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมได้ อายุเก็บเกี่ยว ประมาณ 4-5 เดือน ผลแก่ผิวเริ่มเป็นสีเขียวอ่อนหรือใช้นิ้วบีบกดลง ถ้านิ่มก็เก็บได้ ผลมีขนาดปานกลาง น้ำหนักต่อผล ประมาณ 500-700 กรัม เนื้อหนามากมีสีขาว เนื้อในส่วนกลางหรือไส้ในเป็นสีชมพูเข้ม หรือสีแดงเรื่อๆ ฝรั่งมีเนื้อที่สวย ซึ่งฝรั่งไร้เมล็ดส่วนมากมักมีเนื้อขาวแข็ง รสชาติไม่ค่อยอร่อย ติดเปรี้ยว รสชาติไม่ดี แต่ฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดงไต้หวันมีเนื้อกรุบกรอบและฉ่ำน้ำ เนื้อจึงนุ่มอ่อนกัดเคี้ยวง่าย จัดเป็นฝรั่งที่รับประทานได้อร่อยมาก รสชาติหวานมาก หวานกว่าฝรั่งทุกชนิดก็ว่าได้ เรียกว่ารสชาติที่ยังไม่มีฝรั่งพันธุ์ไหนในประเทศไทยมาเทียบได้ในขณะนี้ ทั้งยังมีกลิ่นหอมอ่อนๆ เฉพาะตัว
ความหอมของมันมีบางท่านได้เปรียบว่า มีกลิ่นหอมคล้ายกับกลิ่นของสตรอเบอรี่ ลุงเล็ก (คุณเสน่ห์ สมสถิตย์) ผู้คลุกคลีอยู่กับผลไม้หลายชนิด ยังต้องออกปากชมว่า เป็นฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดง มีรสชาติดีเยี่ยมมากๆ ยังไม่มีฝรั่งพันธุ์ไหนมาเทียบได้ เนื้อมีความหวานมาก ประมาณ 10 องศาบริกซ์ เป็นฝรั่งที่มีรสหวานมากสายพันธุ์หนึ่ง การเก็บควรเก็บผลที่แก่จัดจริงๆ จะได้รสชาติที่ดี ขั้วผลยาวประมาณ 4.5 เซนติเมตร และค่อนข้างใหญ่
การเก็บผล ให้ใช้กรรไกรตัดขั้ว ไม่ควรเด็ดหรือดึงด้วยมือ เพราะจะทำให้เปลือกกิ่งฉีกขาด เนื่องจากฝรั่งส่วนใหญ่มีขั้วที่เหนียว ฝรั่งที่เด็ดผลด้วยมือผลจะหลุดจากขั้ว จะทำให้ผลที่เก็บไม่สวย เพราะไม่มีขั้ว (เก็บเพื่อขาย)
เมล็ด ไม่ใช่ฝรั่งไร้เมล็ดเสียทีเดียว ไม่ถึงกับไม่มีเมล็ดตามชื่อ แต่เมล็ดมีจำนวนน้อย ผลหนึ่งมีเมล็ดติดมาประมาณ 5-10 เมล็ด จำนวนเมล็ดก็ไม่ถึงกับสร้างความรำคาญให้กับผู้ที่ไม่ชอบรับประทานเมล็ด เมล็ดมีขนาดใหญ่ มีส่วนเนื้อเยอะกว่าฝรั่งทั่วไป
การบำรุงและการดูแลรักษา เช่น การให้ปุ๋ย การป้องกันกำจัดโรคแมลงและการตัดแต่งกิ่งไม่ต่างไปจากฝรั่งทั่วไป ศัตรูที่พบรบกวนมากมี เพลี้ยแป้ง และราดำ การห่อผล ห่อด้วยกระดาษหรือถุงขาว เมื่อลองใช้ถุงคาร์บอนหรือถุงดำห่อจะให้ผลมีผิวสีเหลืองนวลผิวสวยงามอีกแบบ
ช่วงที่ให้รสชาติดี ผลฝรั่งแก่อยู่ระหว่างเดือนกันยายนถึงเดือนธันวาคม (ที่ไต้หวัน) ในไต้หวันฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดงเป็นที่ต้องการของตลาดอย่างมาก ที่มาของสายพันธุ์ ไม่ทราบข้อมูลความเป็นมาเกี่ยวกับการพัฒนาสายพันธุ์ว่า มาจากการผสมพันธุ์ระหว่างฝรั่งสายพันธุ์อะไร หน่วยงานไหนพัฒนาขึ้นมา แต่ที่ไต้หวันมีจำหน่ายที่สวนจำหน่ายกิ่งพันธุ์ไม้ผลฮั่นเหมียว (Han Miao Fruit Tree Seedling Garden) จึงคาดว่าสวนแห่งนี้น่าจะทราบการพัฒนาฝรั่งสายพันธุ์นี้ขึ้นมา สวนจำหน่ายกิ่งพันธุ์ไม้ผลฮั่นเหมียว อยู่ที่เมืองเหยี่ยนเฉา จังหวัดเกาสง ไต้หวัน เป็นสวนที่จำหน่ายกิ่งพันธุ์ไม้เก่าแก่มาก จำหน่ายต้นกล้า ต้นพันธุ์ไม้ผลหลายชนิด ทั้งไม้ผลจากต่างประเทศและไม้ผลไต้หวันมานาน และอีกแห่งหนึ่งที่มีจำหน่ายกิ่งพันธุ์ฝรั่งไร้เมล็ดไส้แดงคือ สวนตงหลิน (DongLin Gardening Center) ไต้หวันซื้อขายทางเว็บไซต์
