ที่มา	เทคโนโลยีเกษตร
ผู้เขียน	ธงชัย พุ่มพวง
เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 22 มกราคม พ.ศ.2564

“เมื่อก่อน ปู่ย่าตายายเขาเลี้ยงวัว เลี้ยงควาย ในพื้นที่ที่เป็นนาข้าว ถึงฤดูฝนจึงทำนาปลูกข้าว ต้นข้าวเจริญเติบโตดี มีข้าวกิน” “เมื่อโยนเมล็ดถั่ว เมล็ดผักลงในดิน ก็จะงอกขึ้นมาเอง เก็บมากินได้เอร็ดอร่อย ไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ย ไม่ต้องใส่หรือพ่นสารเคมี” “แต่ระยะหลังนี้ ทำไมต้องมีการสั่งซื้อปุ๋ยเคมี สารเคมีมาจากต่างประเทศ” “หลายคนไม่อยากทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก ปุ๋ยพืชสด กลับมาใช้ปุ๋ยเคมี เพราะสะดวก รวดเร็ว หาซื้อได้ง่าย โดยไม่คำนึงถึงต้นทุนการผลิต” นี่คือคำถามที่จะต้องหาคำตอบ จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการรวมกลุ่มวิสาหกิจชุมชนฯ เพื่อแก้ไขปัญหาเพื่อสังคม แก้ปัญหาของดินที่เสื่อมโทรม

วิสาหกิจชุมชน กลุ่มเกษตรกรเศรษฐกิจพอเพียงตำบลสันทราย 60 ภายใต้โครงการ 9101 ตามรอยเท้าพ่อ ภายใต้ร่มพระบารมี เพื่อการพัฒนาการเกษตรอย่างยั่งยืน สำนักงานตั้งอยู่ที่ เลขที่ 41/2 หมู่ที่ 9 ตำบลสันทราย อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ เริ่มรวมตัวกันก่อตั้งเป็นวิสาหกิจชุชนเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม 2560 โดยมี คุณนิชกานต์ โตเขียว เกษตรอำเภอสารภี เป็นผู้ลงนามจดทะเบียน สมาชิกเริ่มแรก 18 คน ระดมทุนหุ้นละ 100 บาท และนำเงินสัจจะของหมู่บ้าน คนละ 50 บาท มาร่วมเป็นกองทุนด้วย ที่ประชุมตกลงกันว่าจะจัดกิจกรรมการเลี้ยงไก่ไข่ เลี้ยงปลาหมอไทย และการทำปุ๋ยอินทรีย์

ต่อมารัฐบาลได้มี “โครงการ 9101 ตามรอยเท้าพ่อ ภายใต้ร่มพระบารมี เพื่อการพัฒนาการเกษตรอย่างยั่งยืน” กลุ่มวิสาหกิจชุมชนฯ ได้เข้าร่วมโครงการนี้ด้วย แต่การสำรวจข้อมูลทั่วประเทศแล้วพบว่า กิจกรรมการผลิตปุ๋ยหมัก ปุ๋ยอินทรีย์มีจำนวนมาก ดังนั้นที่ประชุมจึงเห็นว่า เพื่อไม่ให้กิจกรรมซ้ำซ้อนและมีจำนวนมาก เพื่อเป็นการลดต้นทุนการผลิต วัตถุดิบหาง่าย ราคาถูก เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม จึงเริ่มกิจกรรมการผลิต ฮิวมัส-สารปรับปรุงดิน โดยใช้ชื่อการค้าว่า ฮิวมัส ลีโอ-กรีน หลังจากเข้าร่วมโครงการ 9101 ได้รับงบประมาณ จำนวน 4.8 แสนบาท การสนับสนุนเครื่องคัดเม็ดแบบตะแกรงหมุน จานปั้นเม็ดปุ๋ย สายพานลำเลียงเม็ดปุ๋ย อุปกรณ์ตรวจวัดความเป็นกรด-ด่าง ถุงบรรจุ ขนาด 25 กิโลกรัม เครื่องมือปิดปากถุง อุปกรณ์พ่นฝอยละอองน้ำผสมน้ำหมักอินทรีย์ เพื่อช่วยให้ส่วนผสมทั้งหมดจับตัวกันเป็นก้อนเล็กๆ ฯลฯ

งบประมาณบางส่วนจ่ายเป็นค่าแรงสำหรับสมาชิกที่มาช่วยกันทำงาน วันละ 308 บาท จำนวน 15 คน สับเปลี่ยนหมุนเวียนกันทำงานทุกวัน ทั้งชาย หญิง และเยาวชนในหมู่บ้าน จัดตั้งคณะกรรมการบริหารงานประกอบด้วย กรรมการจัดซื้อจัดจ้าง คุณวรรลพ ไชยจินดา คุณสุพัฒน์ บุญปิง คุณเสถียร บุญศรีตัน กรรมการควบคุมการผลิต คุณเปลี่ยน สิทธิราษฎร์ คุณชัชวาล ทองสุรินทร์ คุณทองคำ พรหมมินทร์ กรรมการตรวจรับของ คุณทองอินทร์ บุญศรีตัด คุณสุนทร จำปาทอง คุณเกษตร บุญศรีตัน

คุณวรรลพ ไชยจินดา ประธานกลุ่ม เล่าให้ฟังว่า ส่วนประกอบของฮิวมัส ลีโอ-กรีน ประกอบด้วย ฮิวมัส ที่เกิดจากซากพืช ซากสัตว์ ภายใต้พื้นดินที่ลึกมากนานนับล้านปี ถูกค้นพบและขุดขึ้นมาจากเหมืองถ่านหินก่อนถึงชั้นลิกไนต์ สีน้ำตาลถึงสีดำ เมื่อนำมาย่อยและตรวจสอบพบว่า มีความอุดมสมบูรณ์ด้วยอินทรีย์ธรรมชาติ มีประโยชน์ด้านการเกษตรอย่างยั่งยืน ด้านกายภาพของฮิวมัสจะช่วยให้ดินมีความชื้น ช่วยปรับโครงสร้างของดินดี เพราะฮิวมัสมีโครงการที่คงที่ สามารถใช้เป็นอาหารของพืชได้ดีหากได้รับการเติมแต่งคุณสมบัติในอัตราที่เหมาะสม เช่น แคลเซียม ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม ซึ่งล้วนแต่เป็นธาตุอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของต้นพืช

ส่วนประกอบ ได้แก่ ฟอสฟอรัส เป็น 1 ใน 3 ธาตุหลักที่เป็นอาหารของพืช ได้มาจากหินฟอสเฟต เนื้อละเอียดแน่น  ส่วนใหญ่ร้อยละ 70 นำมาใช้ทำเป็นปุ๋ย นอกนั้นนำมาใช้ทำอาหารสัตว์ ผงซักฟอก วัสดุไฟฟ้า ยาฆ่าแมลง ยาสีฟัน ไม้ขีดไฟ วัตถุระเบิด

โดโลไมท์ เป็นสารปรับสภาพดินและปรับโครงสร้างดิน ลดความเป็นกรด แก้ดินเปรียว ช่วยแก้ไขปัญหาดินเสียที่เกิดจากการใช้ปุ๋ยเคมีมาเป็นเวลานาน คือช่วยปลดปล่อยธาตุอาหารที่ถูกเม็ดดินยึดเกาะติดไว้ ให้ปลดปล่อยออกมาเป็นอาหารแก่พืช แก้ปัญหาการขาดแคลนธาตุแคลเซียม แมกนีเซียม ซิลิกอนในดิน ช่วยให้พืชดูดซับธาตุอาหารได้ดีขึ้น เพิ่มการสังเคราะห์แสง การสร้างสารสีเขียวและการแบ่งเซลล์ เพิ่มความสามารถการทำงานของจุลินทรีย์ ป้องกันโรคและแมลงเข้าทำลายต้นพืช

ยิปซัมสังเคราะห์ ยิปซัมจะช่วยแก้ปัญหาทางเคมีและชีวภาพ ช่วยลดสภาพดินที่เป็นกรดในดินชั้นล่าง ลดการเกิดโรค ช่วยฟื้นฟูดินเค็มให้กลับมาใช้ปลูกพืชได้เป็นปกติ นอกจากนี้ ยังให้ธาตุแคลเซียมและกำมะถันทดแทนที่มีอยู่ในดินแล้วถูกชะล้างออกไปทุกปี ช่วยเสริมสร้างระบบดินและโครงสร้างพืชให้เกิดความยั่งยืน

ซีโอไลท์ เป็นสารที่มีคุณสมบัติในการดูดน้ำได้ดี เมื่อใส่ลงในดินแล้วจะช่วยให้ดินมีความสามารถอุ้มน้ำได้สูงขึ้น พืชจะดูดน้ำในดินได้ดี เป็นการปรับปรุงดินระยะยาว

โดยภาพรวมแล้ว สารปรับปรุงดิน ฮิวมัส ลีโอ-กรีน มีส่วนผสมจากสารอินทรีย์ธรรมชาติ ไม่มีสารเคมีเจือปน ช่วยปลดปล่อยธาตุอาหารในดินสู่รากพืช ช่วยดูดซึมปุ๋ยและธาตุอาหารไปใช้อย่างต่อเนื่องและยาวนาน เพิ่มอัตราการงอกของราก การเจริญเติบโตของลำต้น ดอก และผล รักษาความชื้นในดินได้นาน โดยเฉพาะดินเหนียวและดินทราย อีกทั้งยังช่วยปรับสภาพออกซิเจนในน้ำบ่อเลี้ยงปลา บ่อเลี้ยงกุ้ง ลดอัตราการติดเชื้อภายในบ่อปลา อัตราการใช้น้อยและราคาถูกกว่าปุ๋ยเคมี

กลุ่มเกษตรกรเศรษฐกิจพอเพียงตำบลสันทราย 60 ขอขอบคุณ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ลำปาง มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ศูนย์วิจัยพืชไร่แม่โจ้ กรมวิชาการเกษตร ในการศึกษาวิเคราะห์คุณสมบัติของสารปรับปรุงดิน ฮิวมัส ลีโอ-กรีน เพื่อเกษตรกรผู้ใช้เกิดความมั่นใจ และขอบคุณ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแม่เมาะ จังหวัดลำปาง สนับสนุนวัตถุดิบบางส่วนทำให้ลดต้นทุนการผลิต ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมหรือสั่งซื้อได้ที่ คุณวรรลพ ไชยจินดา ประธานกลุ่ม โทร. (081) 020-0625, (062) 953-5268 หรือ (098) 512-3947