ชาวสวนสามพราน เรียนรู้วิถีพึ่งพาตนเอง จากเกษตรกรต้นแบบ ทำไว้กินเองก่อน เหลือจึงขาย

เรียนรู้วิธีการปลูกผักที่ถูกต้องจากเจ้าหน้าที่ศูนย์พันพรรณ

เมื่อ 5 ปีก่อน เกษตรกรในพื้นที่อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ภายใต้โครงการสามพรานโมเดล หยุดใช้สารเคมีและหันมาทำเกษตรอินทรีย์ปลอดสารพิษ เมื่อ 5 ปีก่อน ก็ได้รับกระแสการตอบรับจากผู้บริโภคในวงกว้าง สร้างแรงจูงใจให้เกษตรกรในท้องถิ่นและพื้นที่ใกล้เคียงหันมาทำเกษตรอินทรีย์ตามกันอย่างกว้างขวาง

เพื่อความยั่งยืนของโครงการและสร้างความเชื่อมั่นศรัทธาให้กับเกษตรกรในเครือข่าย ล่าสุด คุณอรุษ นวราช ผู้บริหารสวนสามพราน และเลขานุการมูลนิธิสังคมสุขใจ ได้พาแกนนำสำคัญกว่า 160 คน ประกอบด้วย ผู้จัดการโครงการ หัวหน้ากลุ่มเกษตร ทายาทคนรุ่นใหม่ของเกษตรกร รวมถึงผู้บริหาร พนักงานของโรงแรม ลงพื้นที่ ศูนย์พันพรรณ อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ ไปร่วมกิจกรรม “เปิดโลก เรียน-รู้ วิถีพึ่งตนเอง กับ โจน จันใด” เพื่อสร้างความเชื่อมั่นและศรัทธา ในวิถีอินทรีย์ และตระหนักในการพึ่งตนเอง ด้วยตัวของเขาเอง

คุณโจน จันใด
คุณโจน จันใด

คุณอรุษ บอกว่า คุณโจน จันใด เป็นเกษตรกรต้นแบบที่พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่า กว่า 14 ปี ที่เขาละทิ้งกรุงเทพฯ กลับไปพิสูจน์ความเชื่อตัวเอง ด้วยการหันมาใช้ชีวิตที่เรียบง่าย เริ่มจากลงมือทำนา ปลูกผัก ผลไม้อินทรีย์ พร้อมเก็บเมล็ดพันธุ์ และสร้างบ้านดินด้วยตัวเอง เป็นวิถีชีวิตที่มีความสุขกับครอบครัวเล็กๆ นำไปสู่การก่อตั้ง ศูนย์พันพรรณ ซึ่งเป็นศูนย์การเรียนรู้พึ่งพาตนเองและศูนย์เก็บเมล็ดพันธุ์ อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ สร้างแรงบันดาลใจให้คนไทยและต่างชาติแวะเวียนเข้ามาเรียนรู้วิถีชีวิตของการพึ่งตนเองของ คุณโจน จันใด อย่างไม่ขาดสาย

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
ร่วมแรงแข็งขัง ช่วยกันทำปุ๋ยหมัก

คุณโจน เป็นต้นแบบของการพึ่งพาตัวเองที่ดี และมีคอนเซ็ปต์เดียวกับสามพรานโมเดลด้วย คือเน้นเรื่องปัจจัยสี่ อีกทั้งยังเป็นตัวอย่างภาคปฏิบัติในการสร้างฐานต้นน้ำที่เข้มแข็ง ซึ่งถือเป็นหัวใจสำคัญของวิถีเกษตรอินทรีย์และการพึ่งพาตนเอง ส่วนสามพรานโมเดลจะเชื่อมโยงเครือข่าย ตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ ไปพร้อมๆ กัน

คุณอรุษ บอกอีกว่า จากการลงพื้นที่ครั้งนี้ ทำให้ทุกคนเริ่มเข้าใจถึงเหตุและผลว่า เกษตรอินทรีย์ต้องเริ่มต้นจากตัวเองก่อน เมื่อลงมือทำ เกิดผลดีกับสุขภาพตัวเอง ก็รู้สึกว่าอยากทำ ศรัทธาที่จะมีส่วนร่วมด้วยตัวเขาเอง ไม่ใช่มาเพราะบริษัทบอกให้ทำ ตัวเกษตรกรก็เข้าใจความหมายของคำว่า “พึ่งพาตนเอง” ก่อนคือ มีกิน มีใช้ ภายในครอบครัวก่อน ที่เหลือแล้วจึงขาย

เรียนรู้การทำบ้านดินจากคุณโจน
เรียนรู้การทำบ้านดินจากคุณโจน

สำหรับกิจกรรม “เปิดโลกเรียน-รู้วิถีพึ่งตนเอง กับคุณโจน จันได” ในครั้งนี้ แบ่งการอบรม 4 รุ่นด้วยกัน รุ่นละ 40 คน ประกอบด้วยพนักงาน 2 รุ่น เกษตรกร 2 รุ่น แต่ละรุ่นต้องใช้ชีวิตและทำกิจกรรมร่วมกัน เป็นเวลา 3 คืน 4 วัน ภายใต้ คอร์สพึ่งตนเอง โดยคุณโจน และเจ้าหน้าที่ของศูนย์พันพรรณจะเป็นผู้ถ่ายทอดความผ่านฐานกิจกรรมต่างๆ ซึ่งสื่อความหมายของการพึ่งพาตนเอง อาทิ การทำแปลงปลูกผัก การทำปุ๋ยหมัก การเพาะเมล็ดพันธุ์ รวมถึงการคัดเลือก การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์

กิจกรรมไฮไลต์ในครั้งนี้คือ การร่วมกันทำบ้านดิน ที่ซ่อนความหมายของการพึ่งพาตนเองไว้ได้อย่างแยบยล และคำพูดหนึ่งของคุณโจน จันได ที่สร้างความประทับใจและจุดประกายความตระหนักถึงคุณค่าความสุขและความยั่งยืน จากการพึ่งพาตนเองได้อย่างมากมายก็คือ “ชีวิตเป็นเรื่องง่ายๆ แต่เราทำให้มันยากเอง” ซึ่งนิยามนี้ก็ไม่ต้องอธิบายให้มากความ

คุณชนิญาดา รักสะอาด สมาชิกกลุ่ม “ป่าละอูเป็นสุข” หนึ่งในเกษตรกรเครือข่ายของโครงการสามพรานโมเดล เปิดเผยความรู้สึกว่า ปกติตัวเขาเองก็อยู่แต่ในสวนในไร่ คิดเองทำเอง ปลูกเองหวังขายหาเงินให้ได้เยอะที่สุด เพื่อนำมาซื้อข้าวของที่อยากได้ อยากมี แต่เมื่อได้เรียนรู้ในสิ่งที่คุณโจนเป็น ได้เห็นในสิ่งที่เขาทำ รู้เลยว่าเราเหมือนกบในกะลา คิดผิดมาตลอด คือไปให้ความสำคัญกับค่าของเงิน จนลืมนึกถึงตัวเอง กลับมาก็คุยกับกับสามีและลูกๆ เล่าในสิ่งที่เราได้สัมผัสมา ทุกคนเห็นในทิศทางเดียวกัน เราต้องทำไว้กินเองก่อน เหลือจึงขาย และปีนี้เราเริ่มเก็บเมล็ดพันธุ์เองด้วย

ทริปนี้ คุณอรุษ นำพนักงานของสวนสามพราน มาเปิดโลกเรียนรู้กับคุณโจน
ทริปนี้ คุณอรุษ นำพนักงานของสวนสามพราน มาเปิดโลกเรียนรู้กับคุณโจน

ขณะที่ คุณชรินทร์ ช่วยประดิษฐ์ ผู้จัดการฝ่ายขายอาวุโส สวนสามพราน สะท้อนความรู้สึกให้ฟังหลังจากกลับมาว่า มันใช่เลย คนเราต้องเริ่มจากการพึ่งตนเองให้ได้ก่อน สิ่งที่คุณโจนพูดและทำ สื่อให้เราเข้าใจความหมายชีวิต ว่าทุกอย่างต้องเริ่มจากตัวเอง และเห็นคุณค่าในสิ่งที่ทำ จนนำไปสู่ความยั่งยืน กิจกรรมนี้ก็เหมือนจิ๊กซอว์ตัวหนึ่งที่ช่วยต่อเติมภาพให้ชัดเจนขึ้น ซึ่งสะท้อนให้พวกเราเข้าใจในสิ่งที่สวนสามพรานกำลังทำ และทำให้พวกเรามีแรงฮึดที่จะช่วยขับเคลื่อนโครงการสู่ความสำเร็จในอนาคต

ความเข้าใจที่มากขึ้นเท่าทวี ความมุ่งมั่นอยากเปลี่ยนแปลงที่ถูกขับออกมาจากข้างใน ประกอบกับความเชื่อมั่นในสิ่งที่ทำ ที่มีมากเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว ทำให้แสงไฟแห่งความศรัทธาในการทำอินทรีย์ด้วยหัวใจของเครือข่ายลุกโชนมากขึ้น เพื่อพร้อมร่วมกันขับเคลื่อน โครงการสามพรานโมเดล สู่การพัฒนาเกษตรอินทรีย์ยั่งยืนให้ได้อย่างแท้จริง

อนึ่ง โครงการสามพรานโมเดล ดำเนินกิจกรรมภายใต้แนวคิด สร้างสังคมเกษตรอินทรีย์ สู่ความยั่งยืน ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โดยการขับเคลื่อนของมูลนิธิสังคมสุขใจ ด้วยการสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ซึ่งดำเนินการต่อเนื่องมากว่า 5 ปี สำหรับผู้สนใจศึกษาดูงาน หรือทำกิจกรรมร่วมกับโครงการสามพรานโมเดล สามารถสอบถามรายละเอียดต่างๆ ได้ที่ คุณชรินทร์ ช่วยประดิษฐ์ โทร. (098) 267-2486 หรือ คลิกไปที่ Facebook/สามพรานโมเดล