ผู้เขียน	นิด ชากังราว
เผยแพร่	วันอังคารที่ 2 ตุลาคม พ.ศ.2561

ถึงแม้ว่าผลไม้ไทยที่มีกระแสบดบังส้มโออยู่ในขณะนี้ ได้แก่ ทุเรียนไทย ที่ชาวจีนแห่แหนมาเหมาสวนทุเรียนไปขายชนิดถล่มทลาย จนทำให้ราคาทุเรียนสูงขึ้นมาในช่วงระยะนี้ แพงหูฉี่ว่างั้นเถอะ บรรดาคอทุเรียนคนไทยต่างบ่นว่า หายาก และราคารับไม่ได้

นี่คือปรากฏการณ์ครั้งแรกที่เจ้าของสวนทุเรียนทุกภาคที่มีการปลูกทุเรียนขาย ต่างเปลี่ยนสภาพฐานะจากรถมอเตอร์ไซค์ มาเป็นรถปิกอัพ ตลาดรถยนต์คึกคัก ไม่ต่างกับราคายางพาราเมื่อสิบปีที่ผ่านมา แต่วันนี้ ชาวสวนยางปักษ์ใต้ต้องมานั่งโศกเศร้าอาดูรยางราคาถูกลงอย่างน่าใจหายมาช้านาน

เมื่อสินค้าผลไม้ทุเรียนแซงหน้าผลไม้อื่นๆ ไปไกลโข จนมีการขยายพื้นที่ออกมาปลูกเพิ่ม และล้มต้นยางพาราทิ้งกันเป็นแถวจนราบ

เหตุการณ์อีกสิบปีเกิดอะไรขึ้นกับสวนทุเรียนในอนาคตข้างหน้า โปรดติดตาม

หันมาดูผลไม้ตัวถัดมาที่ไม่กระทบกับราคาซื้อขายมาช้านาน ได้แก่ ส้มโอ ที่มีปลูกกันมานาน ส่งออกขายไปตลาดฮ่องกง ในฤดูเทศกาลไหว้เจ้าของชาวจีน ที่ตรงกับฤดูส้มโอออกมาทันกันพอดี…ส้มโอที่ส่งออกได้ชื่อเสียงคือ ส้มโอทองดี สวนส้มโอพันธุ์ขาวน้ำผึ้ง นิยมบริโภคภายในประเทศ

รู้จักพันธุ์ส้มโอที่ผลิตภายในประเทศ มีแหล่งผลิตที่ไหนบ้าง

ปัจจุบัน ส้มโอ แหล่งผลิตที่มีชื่อเสียงที่ผลิตพันธุ์ขาวน้ำผึ้ง กับทองดี อยู่ที่นครชัยศรี สามพราน นครปฐม เชียงราย

พันธุ์ขาวใหญ่ ปลูกที่จังหวัดสมุทรสงคราม สมุทรสาคร

พันธุ์ขาวแตงกวา นิยมปลูกที่จังหวัดชัยนาท

พันธุ์ทับทิมสยาม เนื้อกุ้งสีแดง กำลังมาแรง ราคาแพง เริ่มจากอำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช และกำลังมาปลูกที่นครปฐม

ผู้บริโภคอยู่ถิ่นไหนเชิญไปหาซื้อได้ตามจังหวัดดังกล่าวมารับประทานได้ตามอัธยาศัย

 

ดร.ทิม ไทยทวี ผู้จุดประกายไฟให้วงการส้มโอนครปฐม

ถ้าเอ่ยชื่อ ทิม ไทยทวี เจ้าของสวนส้มโอนครชัยศรี ในวงการรู้จักกันดี เพราะมีที่อยู่อาศัยอยู่ซอยวัดไร่ขิง สามพราน

ตามประวัติของทิม เป็นคนอำเภอสามพราน เกิดมาในครอบครัวชาวนาแท้จริง บิดามีสายเลือดชาวจีน ประกอบอาชีพทำนาตั้งแต่เรียนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 แล้วมาช่วยพ่อแม่ทำนา

ในปี 2512 เริ่มปลูกส้มโอที่นครชัยศรี แต่ทว่าปัญหาโรคแมลงเยอะ หนุ่มทิมเริ่มเบื่อหน่าย หันมาชวนพรรคพวกไปแสวงโชคทำแร่ดีบุกที่อำเภอตะกั่วป่า

ด้วยการไม่รู้ข้อมูลดีของอาชีพทำแร่ดีบุก หาความสำเร็จยาก มีคนปิดข้อมูลไม่บอกให้รู้ หลงคลำทางมานาน 4 ปี ต้องหอบเสื่อกลับบ้าน

ครั้นมาแล้วต้องหวนกลับมาดูสวนส้มโอที่ทิ้งๆ ขว้างๆ มานาน จำต้องนำมาบูรณาการใหม่หมด ต้องเอาชนะสวนส้มโอให้สำเร็จหลังล้มเหลวอาชีพทำแร่ดีบุก

เป็นนักล่ารางวัลประกวดส้มโอจนมีรางวัลเต็มบ้าน

เพื่อนๆ ขอร้องอย่าส่งเข้าประกวด

ไม่มีใครทราบว่า หนุ่มสวนส้มโอคนชื่อทิมจะผลิตส้มโอทั้งขาวน้ำผึ้งและทองดี ได้อย่างมีคุณภาพ รสชาติดี คนมาซื้อถึงบ้านสวนส้มโอ มีคนมาขอดูงานที่นครปฐมอย่างสม่ำเสมอ

ชื่อเสียงเขาดีมาจากการนำส้มโอประกวด ทั้งท้องถิ่น สนามหลวง เขาคว้าชัยชนะการประกวดจนได้รับถ้วยพระราชทานมาหลายครั้ง จนประกาศนียบัตรแปะท่วมท้นติดฝาบ้านเหมือนจอภาพยนตร์ ยังไงยังงั้นเลยทีเดียว

เล่ากันว่า ทิม ไทยทวี มีเทคนิคการประกวดส้มโอในการคัดผลส้มโอก่อนเข้าประกวด จนสามารถคว้าชัยชนะเกือบทุกประเภท

ในที่สุดเขาต้องหยุดการประกวด และงดส่งเข้าไปชิงชัย เพราะเพื่อนๆ ขอร้อง และเขามีจุดอิ่มตัว เอาเวลามาพัฒนา

แล้วรางวัลที่หอการค้านครปฐมให้กับเขามา คือ

คนดีศรีนครปฐม ในปี 2536 ในปี 2533 สถาบันแม่โจ้ มอบปริญญามหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์แก่เขาในฐานะเซียนส้มโอตัวจริง

คำตอบที่ทิมมอบให้กับชาวฝรั่งเศสว่า ส้มโอนครชัยศรี คือสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ปี 2548

ความมีชื่อเสียงของส้มโอนครชัยศรี รู้ไปถึงหูชาวฝรั่งเศสที่สนใจเรื่องผลไม้ไทย โดยเฉพาะส้มโอเมืองนครชัยศรี ว่าทำไมรสชาติจึงเลอเลิศ ขจรขยายไปไกล

ทิม เล่าให้ฟังว่า เหตุที่ฝรั่งเศสเดินทางมา ปี 2548 เขาให้การต้อนรับกลุ่มฝรั่งชุดนี้ที่มาศึกษาถึงถิ่นนครชัยศรี ชิมรสส้มโอแล้ว และท้าไปดูสถานที่ถึงสวนส้มโอ

เห็นว่าแหล่งผลิตส้มโอของชาวสวน มีแหล่งน้ำแม่น้ำท่าจีนไหลผ่านเข้ามาในร่องสวนส้ม ซัดหาเอาวัสดุซากพืช โคลน ปุ๋ย ดินเก่ามาเป็นอาหารให้กับส้มโอ เป็นเหตุให้ความอร่อยของกุ้ง หรือเนื้อส้มโอมีรสชาติไม่เหมือนส้มโอแหล่งอื่นๆ ทั้งที่พันธุ์ชนิดเดียวกัน

จึงพิสูจน์ได้ว่า เพราะเป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ที่น้ำไหล ทรายมูล พัดพาเอาปุ๋ยธรรมชาติเข้ามาทางน้ำนี่เอง จึงไม่แปลกว่า การปลูกส้มโอจึงเด่นกว่าที่อื่นๆ

เขาถูกรับเชิญให้ไปบรรยายการทำสวนส้มโอให้กับผู้สนใจ และรับเป็นที่ปรึกษาสวนส้มโอแก่กลุ่มพืชเครือซีพี

เพราะธุรกิจส้มโอมีงานรัดตัว เขาตัดสินใจส่งบุตรชายไปเรียนต่อที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เพื่อเข้ามาสานต่อเขาในอนาคต สามารถส่งออกส้มโอไปต่างประเทศ และจำหน่ายส้มโอแกะเปลือกขายตามห้างสรรพสินค้าในกรุงเทพฯ

แล้วยังไปจำหน่ายในสวนสามพราน โดยมีบุตรสาวมาช่วยด้วยทั้งครอบครัว

ส่วนเจ้าตัวเดินสายไปบรรยายในบางโอกาส จนกระทั่งในกลุ่มธุรกิจพืชครบวงจร เครือเจริญโภคภัณฑ์ เชิญเขามาเป็นที่ปรึกษาเพื่อทดลองปลูกส้มโอตามท้องที่ที่ว่างเปล่าในบางจังหวัด ที่ประกอบอาชีพทำสวน

สิ่งที่เขาแนะนำวิธีปลูกแบบนั่งแท่นของส้มโอเป็นคนแรกจนเป็นที่ยอมรับของนักวิชาการว่ามีประโยชน์

ทิม เป็นชาวสวนที่สนใจเกี่ยวกับปัญหาส้มโอ เขาพบปัญหาและมีประสบการณ์มาหลายครั้งและแก้ไขได้ดี มีเหตุผล จนนักวิชาการต้องยอมรับความรู้ว่า เขาเป็นราชาส้มโอที่แท้จริง ถามมาก็ตอบไปอย่างมีเหตุผล เพราะคลุกคลีมาโดยตลอด

การปลูกส้มโอแบบง่ายและได้ผล เขาทดลองและตั้งชื่อไว้ว่า “ปลูกแบบนั่งแท่น” มันคืออะไร เขาตอบให้ฟังว่า

“ไม่แปลกหรือยุ่งยากอะไร เมื่อเราเอาถุงชำกิ่งตอนส้มโอแล้วมาวางบนพื้นดิน หลังจากจัดระยะปลูกห่างแล้ว หลังจากนั้น ก็โกยดินรอบๆ ถุงกิ่งตอนมาล้อมไปทั่ว ให้กิ่งตอนโผล่มาจากดินนิดหน่อย ปักหลักผูกเชือกไม่ให้ลมพัดโยก ภายใน 2 ปี รากส้มโอจะแพร่ขยายไปรอบดินที่พูนไว้ เราจะใส่ปุ๋ยทีหลังก็ได้ เป็นวิธีที่ง่ายและไม่ยุ่งยากอะไร”

ด้วยเหตุนี้ทำให้แนวทางของทิม เป็นที่นิยมทั่วไป ทั้งพืชชนิดอื่นด้วยของผู้ประกอบอาชีพทำสวน

ผลงานที่ผ่านตาการผลิตจุลินทรีย์ชีวภาพ ป้องกันโรคแมลงที่ใช้กับสวนส้มโอปลอดสารพิษ มรภ.นครปฐม จึงมอบปริญญาเอกให้

เพราะความใฝ่รู้ ทิมไม่หยุดนิ่ง เขาไปฝึกหาเชื้อจุลินทรีย์กับผู้รู้จนชำนาญ มีกล้องจุลทรรศน์ไว้ส่องเชื้อ ผลิตน้ำหมักจุลินทรีย์มาใช้กับสวนส้มโอในอำเภอนครชัยศรีจนสำเร็จ

สวนแห่งนี้ คนไทยและชาวต่างชาติเป็นแหล่งศึกษาสวนส้มโอตัวอย่างมาดูงานเป็นประจำ

ความสำเร็จหลายๆ อย่างที่ทิมลงมือทำงานแล้วได้ผลตอบแทน ถ่ายทอดความรู้ให้เกษตรกรทุกแห่งที่เชื้อเชิญมาบรรยาย

มหาลัยราชภัฏนครปฐม ได้มอบปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิทยาศาสตร์ให้กับ ทิม ไทยทวี ในฐานะเกษตรกรตัวอย่างหัวก้าวหน้า เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม 2559 ณ สวนอัมพร

“หากจะเรียก ดร.ทิม ก็ไม่น่าแปลก”

หลังน้ำท่วม ปี 2554 ส้มโอทับทิมสยามมาแรง กุ้งแดง ราคาแพง

ปี 2554 น้ำท่วมหนัก สวนส้มโอนครปฐมราบเป็นหน้ากอง สวนส้มโอไทยทวีที่รอดเพียงสวนเดียว เพราะยกคันล้อมสูงจึงพอรอดตัว

ถามถึงสวนส้มโอที่รื้อฟื้นใหม่ ปลูกส้มโอพันธุ์อะไรดี บางรายใช้พันธุ์ใหม่จากภาคใต้ ทับทิมสยาม ที่มีโอกาสดีมีอนาคต เพราะอายุสั้นกว่าพันธุ์ท้องถิ่น ติดผลดี รสชาติไม่แตกต่างกัน แต่ราคาขายแพงกว่าพันธุ์ขาวน้ำผึ้งและทองดี

ทิม ปลูกไว้บ้างแล้ว อายุ 5 ปี ก็เห็นผลิตผลขายได้ อนาคตต้องคอยติดตามดู

 

ประเทศเมียนมา รับเชิญไปเป็นที่ปรึกษาสวนส้มโอ

ความมีชื่อเสียงด้านส้มโอจนทำให้คนไทยเชิญไปร่วมงานเป็นที่ปรึกษาด้านส้มโอถึงประเทศเมียนมา หรือพม่า

เขาเล่าว่า นานแล้วร่วมสองปี ที่เมียนมาสนใจปลูกส้มโอโดยไปดูพื้นที่อยู่สามเมือง ที่ย่างกุ้ง มัณฑะเลย์ และพุกาม ไปดูพื้นที่แล้วคิดดูสภาพภูมิอากาศ เห็นว่าทั้งสามเมืองดังกล่าวน่าสนใจที่ย่างกุ้งก่อน โดยลงส้มโอมาแล้ว 2 ปี พื้นที่ 1,200 ไร่

โดยจะเดินทางไปดูแลทุกๆ เดือน มีคนไทยเป็นล่ามแปล ไม่มีอุปสรรคเรื่องอาหารการกิน เขาต้อนรับดีมาก

ก่อนจะจบการสนทนา ทิม กล่าวว่า ส้มโอเป็นต้นไม้ครู ต้องศึกษาอย่างละเอียด ด้วยความเป็นคนเก่งเรื่องส้มโอ ยังเป็นที่ปรึกษาให้กับ สกว.อีกต่างหาก และยังมีตำแหน่งรองประธานหอการค้าจังหวัดนครปฐม

ถ้าหากใครสนใจเรื่องราวส้มโอ โทร.คุยกับเขาได้ที่ โทร. (093) 596-5393 ยังมีกิ่งพันธุ์ส้มโอ มะพร้าวน้ำหอม จำหน่ายด้วย