| เผยแพร่ |
|---|
โกฐจุฬาลัมพา
ชื่อวิทย์ Artemisia annua L.
ชื่อวงศ์ ASTERACEAE
ชื่ออื่นๆ ชิงเฮา, Sweet Wormwood, Sweet Annie, Annual Mugwort
ลักษณะทั่วไป
ไม้ล้มลุก มีอายุปีเดียว แตกกิ่งมาก ทั้งต้นมีกลิ่นแรง มีขนขึ้นประปราย หลุดร่วงได้ง่าย ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับ ช่อดอกเป็นแบบช่อแยกแขนง ช่อย่อยแบบช่อกระจุกแน่น มีสีเหลืองถึงสีเหลืองเข้ม ผลเป็นผลแบบผลแห้ง เมล็ดล่อนรูปไข่แกมรี มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน ในประเทศจีนนั้นมักขึ้นทั่วไปตามเนินเขา ตามข้างทาง ตามที่รกร้าง หรือตามชายป่าทั่วไป
การขยายพันธุ์
ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
โกฐจุฬาลัมพา
คนจีนมักปลูกสมุนไพรชนิดนี้ไว้หน้าบ้านเป็นสิริมงคล เป็นพืชมงคลสำคัญที่สุดสำหรับพี่น้องชาวจีน เปรียบได้เสมือนกับส้มป่อยที่เป็นพืชมงคลของพี่น้องล้านนา จะเห็นได้ว่าพี่น้องชาวจีนที่อยู่ในแถบจังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งอพยพมาจากประเทศจีน มาตั้งบ้านเรือนอยู่ในบริเวณนั้นจะมีโกฐจุฬาลัมพาปลูกอยู่แทบทุกบ้าน เพราะเป็นไม้ที่ขาดไม่ได้ในพิธีต่างๆ โดยใช้ทั้งต้น กิ่ง ใบ ราก ในวันพระใช้บูชาพระ ด้วยการเผาไฟ เอาต้นแห้งวางด้านล่าง แล้วเอาต้นสดใส่ไว้ด้านบน จุดไฟเผาอธิษฐานส่งผลบุญให้กับสิ่งมีชีวิตทั้งหลายที่ล้มตายจากเราไป ไม่ว่าจะด้วยเรื่องใดๆ ทั้งทางตรงและทางอ้อม ใช้จุดบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือจุดเพื่ออุทิศบุญส่วนกุศลให้กับผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว นอกจากจะเป็นพืชมงคลแล้ว โกฐจุฬาลัมพายังเป็นยาสามัญประจำบ้านใช้รักษาอาการต่างๆ เช่น เจ็บท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ เลือดกำเดาไหล ใช้ไล่ยุง ไล่แมลง ใช้เข้ายาอบประคบแก้ปวดเมื่อย เป็นต้น ส่วนคนจีนจะใช้ในทางแก้ปวด
จากผลการศึกษา พบว่า น้ำมันหอมระเหยของโกฐจุฬาลัมพาที่สกัดด้วยเฮกเซนจากใบ มีฤทธิ์ในการไล่ยุง และยับยั้งการวางไข่ของยุง อีกทั้งยังลดอัตราการฟักไข่ของยุง และถูกใช้เป็นยาต้านมาลาเรีย สำหรับสัตว์เลี้ยงสัตว์ใหญ่ เช่น วัว ควาย ก็มีโอกาสป่วยไข้ได้เหมือนกัน เพราะอยู่ข้างนอกบ้านโดนแดด โดนฝน บางตัวอาจปวดเมื่อยตามร่างกาย จะลุกเดินไม่ไหว ให้เอาต้นโกฐจุฬาลัมพาทั้งต้นไปสุมไฟจนอุ่นๆ แล้วนำมาโปะลงหลังหรือเอว สักพักอาการจะดีขึ้น ถ้าเป็นไข้เล็กน้อยหรือปวดเมื่อย ใช้เป็นผักสดต้มกินก็ได้
ตำรับยา
ยาแก้ปวดท้อง แก้ไข้ทั้งมวล เอารากโกฐจุฬาลัมพามาต้มดื่ม
ยาแก้ปวดท้องร่วง เอาใบลนไฟ บดแล้วคั้นน้ำดื่ม
ยาแก้อาการเจ็บท้อง ไอ หรือหายใจไม่คล่อง เอาใบ 3 ใบ ใส่แก้ว ใส่เกลือนิดหน่อย เติมน้ำร้อน ดื่มสักพักจะดีขึ้น
ยาแก้เด็กร้องไห้งอแง แช่น้ำ หรือต้มน้ำอุ่นอาบ
ยากันยุง ใช้โกฐจุฬาลัมพา ตากแห้ง บดผงผสมกับใบหมี่เหม็น จะช่วยให้ติดก้านธูปได้ดี
ยากันยุง โดยนำใบโกฐจุฬาลัมพาแห้ง มาเผาไฟเพื่อให้เกิดควัน ใช้ไล่ยุง
ศูนย์ข้อมูลสมุนไพร โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร หรือถ้าหากต้องการความรู้เพิ่มเติมในเรื่องของการใช้สมุนไพร ไปพบกันได้ที่ งาน “Healthcare เรียนรู้ สู้โรค 2019” วันที่ 27 – 30 มิถุนายน 2562 ที่ Hall 5 อิมแพคเมืองทองธานี
