ที่มา	เทคโนโลยีเกษตร
ผู้เขียน	อนัญญา นิตย์ใหม่
เผยแพร่	วันอาทิตย์ที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2567

ภิรมย์ รักเพชร คนเลี้ยงผึ้ง-ผึ้งเลี้ยงคน ณ บ้านนาสาร

บ้านนาสาร ใครๆ ก็ปลูกเงาะกันทั้งนั้น แต่ คุณภิรมย์ รักเพชร นอกจากปลูกเงาะแล้ว ยังเลี้ยงผึ้งอีกด้วย เขารักและชอบผึ้ง จึงเลี้ยงผึ้ง จากนั้นผึ้งกลับมาเลี้ยงเขา ผลพลอยได้อย่างหนึ่ง หากคุณภิรมย์นำผึ้งไปปล่อยสวนเงาะของใคร เงาะสวนนั้นจะดกที่สุด

ก่อนที่จะรู้เรื่องการเลี้ยงผึ้งของคุณภิรมย์ มาทำความรู้จักผึ้งกันก่อนดีไหมคะ

“ผึ้ง” เป็นแมลงที่มีปากกัดแบบกัดเลีย หนวดสั้นเป็นเส้นด้าย มีปีกแบบเยื่อบาง 2 คู่ เป็นสัตว์สังคม โดยจะสร้างรังอยู่รวมกันหลายพันตัว ผึ้งสามารถแบ่งวรรณะออกได้ดังนี้

1. ผึ้งแม่รัง หรือ นางพญา (Queen) จะมีเพียงตัวเดียวภายในรังทำหน้าที่วางไข่ มีส่วนท้องขยายยาวสำหรับอวัยวะสืบพันธุ์ที่อยู่ภายใน ผึ้งนางพญามีเหล็กใน ลักษณะคล้ายเข็มทำให้สามารถต่อยได้หลายครั้ง

2. ผึ้งตัวผู้ (Drone) มีหน้าที่ผสมพันธุ์กับผึ้งแม่รัง และหลังจากผสมพันธุ์อวัยวะสืบพันธุ์จะหลุดติดไปกับผึ้งแม่รัง ทำให้ผึ้งตัวผู้ตายหลังจากการผสมพันธุ์ ลักษณะทั่วไปผึ้งตัวผู้จะมีตารวมชิดติดกัน ไม่มีเหล็กใน อีกทั้งยังมีขนาดที่ใหญ่กว่าผึ้งงานเล็กน้อย

3. ผึ้งงาน (Worker) เป็นผึ้งเพศเมียที่อวัยวะสืบพันธุ์ไม่เจริญ มีหน้าที่ทำงานทุกอย่างภายในรังผึ้ง โดยลักษณะความแตกต่างระหว่างผึ้งงานกับผึ้งแม่รังคือ ขนาดที่เล็กกว่า เหล็กในของผึ้งงานมีลักษณะเป็นตะขอ สามารถต่อยได้เพียงครั้งเดียว เนื่องจากเมื่อผึ้งงานต่อย…อวัยวะภายในจะถูกดึงออกหลังการต่อยและทำให้ผึ้งงานตายในเวลาต่อมา

โดยชนิดของผึ้งสามารถจัดจำแนกตามสัญชาตญาณในการสร้างรังที่แตกต่างกัน เช่น ผึ้งโพรง (Apis cerana) และผึ้งยุโรป (Apis mellifera) จะสร้างรังในที่มืด…ส่วนผึ้งหลวง (Apis dorsta) และ ผึ้งมิ้ม (Apis florea) จะสร้างรังเป็นเดี่ยวๆ ใต้ต้นไม้ หรือตามผาสูง

คุณภิรมย์ รักเพชร อยู่บ้านเลขที่ 120/8 หมู่ที่ 3 ตำบลเพิ่มพูนทรัพย์ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี ประกอบอาชีพทำสวน ปลูกเงาะ จุดเริ่มต้นของการเลี้ยงผึ้งนั้น มีคนรู้จักที่เลี้ยงผึ้งมาก่อนจึงได้ทำการศึกษาต่อจากเขา พอมีความรู้คร่าวๆ บวกกับความชอบส่วนตัวจึงตัดสินใจเลี้ยงอย่างจริงจังเพื่อหาประสบการณ์ให้กับตนเอง อีกทั้งเพื่อเพิ่มช่องทางในส่วนของรายได้ที่จะเข้ามาสู่ครอบครัว

“เมื่อก่อนหมู่บ้านก็เป็นหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง ใครถนัดอะไรก็ทำอย่างนั้น ผมถนัดเรื่องการเลี้ยงผึ้ง ตอนแรกก็เลี้ยงไม่กี่รัง” คุณภิรมย์ กล่าว

คุณภิรมย์ บอกว่า เริ่มแรกซื้อผึ้งพันธุ์อิตาลีทั้งกล่องมา 1 ชุด จากฟาร์มผึ้งจังหวัดชุมพร ประกอบไปด้วยพันธุ์ผึ้งและรังผึ้ง ภายในมีผึ้งทั้งหมดประมาณ 36,000 ตัวต่อกล่อง ช่วงแรกซื้อมาตั้งไว้เพื่อขยายพันธุ์ โดยจับไข่มาเขี่ยใส่หลอด ประมาณ 10 วัน เพื่อให้ตัวหนอนอ่อนเจริญเติบโตเป็นนางพญาผึ้ง จากนั้นก็นำไปเหน็บใส่รังอื่นๆ เพื่อเพิ่มประชากรผึ้งภายในรังอื่นๆ

“ที่นี่สภาพแวดล้อมโดยทั่วไปมีพืชสวน เหมาะต่อการเลี้ยงผึ้ง อาทิ ดอกไม้ ต้นเงาะ ต้นยางพารา เป็นต้น…จุดเด่นการเลือกใช้ผึ้งสายพันธุ์อิตาลี เนื่องจากเป็นสายพันธุ์ที่ขยันหาน้ำหวาน อีกทั้งไม่ดุ ความต้องการทางด้านการขยายพันธุ์ต้องการเท่าไหร่ขยายเท่านั้น ปัจจุบัน มีรังผึ้งประมาณ 400-500 รัง ช่วงการเก็บเกี่ยวน้ำหวานจากผึ้ง 1 อาทิตย์ได้น้ำหวานประมาณ 200 ลิตรต่อ 35 กล่อง การสังเกตเมื่อน้ำหวานได้ที่ หลอดกักเก็บน้ำหวานจะปิด ใช้เวลาในการปิดรังไม่เกิน 1 อาทิตย์”

คุณภิรมย์ บอกต่ออีกว่า “ช่วงเดือนมีนาคมถึงช่วงเดือนเมษายนเป็นช่วงที่น้ำหวานเยอะ ผลผลิตที่สามารถนำไปขายได้กว่า 2,000-3,000 ขวด ทางด้านผลผลิตบางส่วนมีการจัดส่งโรงงานภายในประเทศตลอดจนส่งออกไปยังประเทศสเปน มีการใช้น้ำตาลเข้ามาช่วยในการสร้างน้ำหวานของผึ้ง ปริมาณน้ำตาลที่ใช้เป็นตันๆ โดยการนำน้ำตาลละลายในน้ำใส่ไว้ในจานแล้วตั้งทิ้งไว้ ที่ให้น้ำตาลเพราะไม่มีเกสรดอกไม้ ช่วงนี้จะไม่เก็บน้ำผึ้ง”

คุณภิรมย์ บอกว่า ศัตรูผึ้งหลักๆ ก็จะเป็นพวกไร ตัวต่อ นก เป็นต้น การแก้ไขโดยการใช้ยาเป็นบางช่วง

“คาดการณ์ปี พ.ศ. 2563 ช่วงเก็บเกี่ยวน้ำหวานจะทำการขยายพันธุ์เป็น 700-800 รัง ถ้ากำลังการผลิตถึงก็อยากขยายเป็น 1,000 รัง ในส่วนของการดูแลได้รับความร่วมมือจากสมาชิกภายในครอบครัวร่วมช่วยกันดูแลจำนวนสมาชิกทั้งหมดมีอยู่ 5 คน” คุณภิรมย์ กล่าว

เงาะที่ผึ้งช่วยผสมเกสรทางด้านการผสมเกสร มีการนำผึ้งไปวางเพื่อการผสมเกสรโดยธรรมชาติ ประมาณ 400-500 ไร่ โดยการตั้งทิ้งไว้รอให้ผึ้งผสมเกสร จนกว่าดอกเงาะจะบานหมด คุณภิรมย์ บอกว่า เงาะที่ได้รับการช่วยผสมเกสรจากผึ้ง ติดผลดก มีความแตกต่างอย่างชัดเจน มีหลายสวนติดต่อให้เขานำผึ้งไปช่วยผสมเกสร แต่ก็ทำได้ไม่ทั่วไป เพราะหากสวนใดมีการใช้สารเคมีมาก จะเป็นอันตรายต่อผึ้ง

ในส่วนของทุเรียนไม่สามารถทำวิธีนี้ได้ เนื่องจากดอกของทุเรียนนั้นจะบานในเวลากลางคืน ส่วนผึ้งจะผสมเกสรช่วงตอนกลางวัน

ทางด้านการนำไปใช้ในส่วนของการป้องกันโรค มีการนำผึ้งมาต่อยเพื่อป้องกันโรครูมาตอยด์ เป็นการรักษาโดยใช้พิษผึ้งที่ประกอบด้วยสารทางเคมีที่มีฤทธิ์ไปกระตุ้นร่างกายให้ผลิตสารออกมา ซึ่งมีประโยชน์ในการรักษาโรคและอาการต่างๆ โดยใช้จุดฝังเข็มของการแพทย์แผนจีนที่มีการบันทึกว่าใช้รักษาผู้ป่วยนานกว่า 3,000 ปี

ผลิตผลที่ได้ เจ้าของจำหน่ายเป็นสินค้าโอท็อป ขวดละ 250 บาท ปีหนึ่งผลผลิตน้ำผึ้งมีประมาณ 20 ต้น

สนใจงานเลี้ยงผึ้งหรือซื้อผลิตภัณฑ์ สอบถามได้ตามที่อยู่ หรือโทรศัพท์ 093-576-0977

 

เผยแพร่ทางออนไลน์เป็นครั้งแรก เมื่อวันอังคารที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2563