| ที่มา | บันทึกไว้เป็นเกียรติ |
|---|---|
| ผู้เขียน | ทวีศักดิ์ ชัยเรืองยศ |
| เผยแพร่ |
การปักชำ มะเดื่อฝรั่ง
การปักชำ เป็นวิธีง่ายและสะดวกมาก ทำได้จำนวนมาก แต่การชำมักได้ผลไม่มากนัก ถ้ามีกิ่งจำนวนมากก็ไม่ต้องเสียดาย เพราะส่วนมากจะพบปัญหากิ่งชำเน่าเสียก่อน เปอร์เซ็นต์ที่ได้ประมาณ 50 เปอร์เซ็นต์ การปักชำควรทำในฤดูฝนตั้งแต่เดือนพฤษภาคม – เดือนกันยายน เคล็ดลับที่สำคัญอย่าเร่งปุ๋ยจนงามเกินไปเมื่อตัดกิ่งไปปักชำมักจะเหี่ยวง่าย ควรบำรุงต้นให้สมบูรณ์ก็เพียงพอ การคัดเลือกกิ่งที่จะนำมาปักชำควรเลือกกิ่งแก่ ห้ามใช้กิ่งอ่อน ดูกิ่งที่ตั้งตรง ยอดใบสมบูรณ์ ไม่มีโรคและเเมลงรบกวน ริดก้านใบให้หมดแล้วนำมาตัดเป็นท่อนๆ ยาว 6-10 นิ้ว ตัดใต้ข้อตาลงมาอย่างน้อย สัก 3-5 เซนติเมตร (รากจะออกบริเวณใกล้ข้อตา) หรือบางท่านอาจจะเพิ่มพื้นที่การออกรากโดยการใช้มีดกรีดที่เปลือก
จากนั้นนำท่อนพันธุ์มะเดื่อฝรั่งจุ่มด้วยน้ำยาเร่งราก ประมาณ 15-30 นาที นำไปปักในกระบะ หรือตะกร้าภายในตาข่ายพรางแสง โดยวัสดุชำใช้แกลบดำ 3 ส่วน ผสมทรายหยาบ 1 ส่วน หรือดินร่วน 1 ส่วน รดน้ำให้ชุ่ม แต่ไม่ควรรดน้ำบ่อยจนเกินไปทำให้กิ่งเน่าง่าย หลังปักชำ 1 สัปดาห์ ถ้าต้นยังสดอยู่มีแนวโน้มได้ผลดี ราว 7-15 วัน ตาใบจะเริ่มแตกและจะเริ่มออกรากตามมา รอให้กิ่งมะเดื่อแตกใบอย่างน้อย 4-5 ใบ และมองดูว่าแข็งแรง เพราะในช่วงแตกใบ รากจะเริ่มแตกตาม จึงค่อยแยกย้ายลงในถุงชำ (บางท่านอาจจะชำกิ่งในกระถางใบเล็ก ถุงดำ หรือแก้วพลาสติกเจาะรูก็ได้ หรือชำในตุ้มขุยมะพร้าวแล้วอบในกล่องโฟมปิดฝา, อบในวงบ่อซีเมนต์ปิดฝาด้วยพลาสติก, อบในถุงร้อนใบใหญ่ หรือตู้อบแบบมีระบบน้ำแบบแปลงพ่นหมอกด้วย ซึ่งการชำแล้วแต่ความถนัด และทรัพยากรใกล้ตัวของแต่ละท่าน) วัสดุชำในถุงดำควรระบายน้ำง่าย ไม่อุ้มน้ำเกินไป จะเกิดกิ่งมะเดื่อหรือรากเน่าได้ง่าย ควรใช้ดินร่วน, ทราย, ปุ๋ยหมัก และแกลบดิน หรือใช้ดินผสมใช้ปลูกไม้ประดับที่มีใบฉำฉาเป็นส่วนประกอบจะช่วยได้มาก เพราะมีความพรุนระบายน้ำดี
การตอนกิ่ง มะเดื่อฝรั่ง
การตอนกิ่งมะเดื่อฝรั่ง ใช้หลักการและวิธีการเดียวกันกับการตอนกิ่งทั่วไป
อุปกรณ์ที่ใช้ตอนกิ่ง 1. มีด ต้องคมและสะอาด 2. ตุ้มตอน (ขุยมะพร้าวแช่น้ำไว้อย่างน้อย 1 คืน บีบน้ำออกให้พอหมาด อัดใส่ถุงพลาสติก 4×6 นิ้ว) 3.เชือกปอฟาง (ไว้มัดตุ้มตอนขุยมะพร้าว) 4. กรรไกรตัดแต่งกิ่ง
การตอนกิ่ง เลือกกิ่งที่ไม่อ่อนไม่แก่จนเกินไปก็จะเลือกกิ่งแก่ที่มีสีน้ำตาล ริดใบออกให้เหลือ 4-5 ใบ ใช้มีดคมๆ ควั่นเปลือก และกรีดเปิดแผลยาว ประมาณ 1 นิ้ว ใช้มีดควั่นลอกเปลือกออก ใช้มีดขูดเนื้อเยื่อออกให้หมดแบบเบามือ ใช้น้ำยาเร่งรากทาบริเวณแผลด้านบน นำตุ้มตอน ผ่าตามยาวหุ้มบนรอยแผลของกิ่งตอน มัดตุ้มตอนให้แน่น ด้วยเชือกฟาง 2 เปาะ หัวกับท้ายตุ้มขุยมะพร้าว หรือบางท่านอาจจะใช้แผ่นฟอยล์ (ที่ใช้เผาปลา) หรือถุงดำหุ้มตุ้มขุยมะพร้าวอีกชั้นเพื่อให้รากออกเร็วขึ้น หลังตอนกิ่ง ประมาณ 10-15 วัน รากมะเดื่อฝรั่งจะเริ่มงอกออกมากให้เห็น เมื่อเห็นว่ารากมะเดื่อฝรั่งมีมากพอ และรากเปลี่ยนสีจากสีขาวเป็นสีน้ำตาล ซึ่งมองเห็นได้จากรากจะเดินเกือบเต็มตุ้มตอนขุยมะพร้าว จึงจะสามารถตัดกิ่งตอนลงจากต้นได้
เมื่อตัดกิ่งตอนลงมาควรนำตุ้มกิ่งตอนแช่น้ำไว้สัก 30 นาที เพื่อให้รากได้ดูดน้ำ จากนั้นใช้มีดริดใบมะเดื่อออกเพื่อลดการคายน้ำ เอากิ่งตอนชำอบในตู้อบ 10 วัน หรืออบในถุงร้อนใบใหญ่ จะช่วยให้รากเดินเร็วขึ้นและมีจำนานรากมากขึ้น ต้นไม้จะแข็งแรงฟื้นตัวได้เร็ว ถ้ามีโรงเรือนอบ ก็ให้ชำลงวัสดุปลูกแล้วรดน้ำให้ชุ่มแล้วเอาเข้าโรงอบ การอบจะช่วยให้กิ่งตอนที่ตัดลงมาชำมีอัตราการรอดตายสูง เข้าอบประมาณ 10 วัน ทำให้รากแข็งแรง รากเดินเร็ว เมื่อเห็นว่าต้นชำจากกิ่งตอนดูตั้งตัวได้ ก็ให้เอาออกจากตู้อบ ควรพักไว้ที่ร่มแดดรำไร สัก 20 วัน หรือสังเกตว่าต้นชำกิ่งตอนดูแข็งแรง ก็ให้ขยับถุงกิ่งชำออกแดดให้มากขึ้นตามลำดับ หรือวางไว้ใต้ซาแรนพลางแสง สังเกตดูว่ากิ่งชำแตกใบแข็งแรงก็สามารถนำไปปลูกในแปลงกลางแจ้ง หรือย้ายปลูกลงกระถางใบใหญ่ หรือวงบ่อซีเมนต์ได้
การเปลี่ยนยอด มะเดื่อฝรั่ง
การเปลี่ยนยอดมะเดื่อฝรั่งนั้น สามารถทำได้อีกวิธีหนึ่งในการขยายพันธุ์มะเดื่อฝรั่ง โดยเป็นการเพิ่มจำนวนต้นมะเดื่อฝรั่งที่ใช้ยอดพันธุ์ดีน้อยกว่าการปักชำกิ่ง และสามารถเสียบขยายเปลี่ยนยอดบนต้นตอขนาดใหญ่ได้เลยทันที ต้นตอที่นำมาใช้ก็สามารถใช้ได้ทั้งที่เป็นต้นตอมะเดื่อป่าในบ้านเรา หรือต้นมะเดื่อฝรั่งสายพันธุ์ที่ไม่ต้องการ หรือเปลี่ยนสายพันธุ์เดิม หรือต้องการทำต้นมะเดื่อแฟนซี (มีหลายสายพันธุ์ในต้นเดียวกันคือ มีหลากหลายสายพันธุ์ในต้นเดียวกัน แต่ควรเลือกพันธุ์ที่มีการเจริญเติบโตพอๆ กัน เช่น สายพันธุ์ญี่ปุ่น, บราวน์ตุรกี, แบล็คแจ็ค ฯลฯ ซึ่งติดผลทั้งปีเหมือนกัน เป็นต้น เพื่อให้การเจริญเติบโตที่สมดุลกันทุกพันธุ์) ยกตัวอย่าง “การต่อยอดแบบเสียบข้าง” โดยให้เลือกกิ่งพันธุ์มะเดื่อฝรั่งที่ต้องการนำมาเสียบที่ตาสวย สมบูรณ์ แล้วใช้มีดกรีดและลอกเปลือกต้นตอเป็นรูปตัวยู (U) คว่ำ ตัดเปลือกด้านบนออก 2 ใน 3 เหลือเปลือกไว้ด้านล่าง 1 ส่วน เลือกยอดพันธุ์ที่สวย มีตา สัก 2-3 ตา ริดใบมะเดื่อออกให้หมด ใช้มีดปาดยอดพันธุ์ดีให้แผลยาวเท่าๆ กับแผลที่ทำไว้กับต้นตอ แผลยอดพันธุ์ดีจะเท่ากับแผลของต้นตอ เสียบยอดพันธุ์ดีให้เนื้อไม้แนบชิดกันแล้วพันพลาสติกจากด้านล่างขึ้นข้างบน พันพลาสติกให้มิดยอดขึ้นไปเป็นอันเสร็จขั้นตอนการเสียบเปลี่ยนยอด เมื่อสังเกตว่ายอดที่เปลี่ยนไว้เริ่มแทงใบอ่อนออกมา ให้ใช้ปลายมีดกรีดพลาสติกให้ยอดสามารถแทงออกมาได้แต่ยังไม่ต้องกรีดพลาสติกออกทั้งหมด แนะนำว่าควรกรีดเปิดยอดในช่วงเวลาเย็นเพื่อให้ยอดอ่อนได้ปรับตัวไม่คายน้ำเร็วเกินไป (ในการเปลี่ยนยอดนั้นสามารถทำได้หลายวิธี คือทั้งแบบเสียบข้าง เสียบตรง หรือติดตา นั้น ก็ตามความถนัดและความชำนาญของแต่ละท่าน) ช่วงฤดูที่เหมาะสมควรทำช่วงต้นฤดูฝนถึงปลายฝน สามารถทำได้หลีกเลี่ยงเรื่องฝนชุกมากเกินไป อาจพบปัญหายอดเน่าบ้างก่อนที่แผลจะติด แต่ถ้าเปลี่ยนยอดกับต้นตอที่อยู่ในกระถางก็สามารถทำได้ทั้งปี เพราะสามารถเคลื่อนย้ายได้
การต่อยอดมะเดื่อฝรั่ง แบบเสียบข้าง
ควรเลือกกิ่งที่สมบูรณ์ ถ้ากิ่งไม่ตั้งตรงควรทำด้านบนของกิ่ง โดยใช้มีดกรีดขวาง ยาว 1 เซนติเมตร และกรีด ขนาดเป็น 2 รอย ยาวลงมา 1.5 นิ้ว เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ลอกเปลือกออก ระวังอย่าให้รอยแผลช้ำ ตัดขวางด้านล่างเว้นไว้เป็นลิ้น คอยรับยอดเล็กน้อย ยอดพันธุ์ปาดรูปฉลามด้านหนึ่งยาว อีกด้านหนึ่งสั้น เสียบยอดพันธุ์ดีลงไป ใส่พลาสติกพันจากล่างขึ้นบน พันมิดยอดและพันรัดด้านบนให้แน่น ไม่ให้น้ำซึมเข้าแผลได้ หลังจากต่อยอดได้ ประมาณ 2 สัปดาห์ ถ้ายอดยังเขียวอยู่แสดงว่ามีโอกาสติดสูง ปล่อยไว้จึงสังเกตยอดพันธุ์ดีปลิยอดออกมา แล้วค่อยเปิดแผลด้านบนเพียงเล็กน้อย ช่วยให้ยอดแทงออกมา ถ้าเปิดทีเดียวหมดอาจทำให้ยอดโดนแสงแดด ทำลายยอด ปรับตัวไม่ทันอาจแห้งตายได้
สนใจศึกษาดูงานการปลูกมะเดื่อฝรั่ง หรือสอบถามข้อมูลการขยายพันธุ์ ติดต่อได้ที่ สวนคุณลี อำเภอเมือง จังหวัดพิจิตร โทร. (081) 901-3760
การตอน
