| ที่มา | เทคโนโลยีการเกษตร |
|---|---|
| ผู้เขียน | สาวบางแค 22 |
| เผยแพร่ |
“อาจารย์ประทีป กุณาศล” อดีตนักวิชาการด้านไม้ผลของกรมวิชาการเกษตร คร่ำหวอดในวงการไม้ผลมายาวนาน สะสมองค์ความรู้ ประสบการณ์ จากการศึกษาดูงานด้านไม้ผลทั้งในประเทศและต่างประเทศ อาจารย์ประทีปได้เผยแพร่แนวคิดใหม่ๆ ด้านการปลูกดูแลจัดการไม้ผลให้แก่เกษตรกรและภาคเอกชน ในฐานะนักวิชาการอิสระด้านพืช
อาจารย์ประทีป กุณาศล รู้ลึก รู้จริง เรื่องมะพร้าว มักมีเกษตรกรและผู้สนใจแวะเวียนมาพูดคุยแลกเปลี่ยนความรู้เรื่องมะพร้าวกับอาจารย์ประทีปอย่างสม่ำเสมอ เพราะอาจารย์ประทีปเป็นลูกชาวสวนผลไม้ อำเภอบ้านแพ้ว เห็นต้นมะพร้าวมาตั้งแต่เกิด เรียนรู้เรื่องการทำสวนมะพร้าวจากพ่อแม่ เมื่อรับราชการที่กรมวิชาการเกษตร ก็จับงานด้านไม้ผลเป็นหลัก สนใจศึกษาเรื่องมะพร้าวเป็นกรณีพิเศษ เพราะครอบครัวยังมีกิจการสวนมะพร้าวอยู่ในอำเภอบ้านแพ้ว
มะพร้าว พืชเศรษฐกิจทำเงิน
อาจารย์ประทีป กล่าวว่า มะพร้าวน้ำหอม เป็นไม้ผลเพื่อสุขภาพที่ได้รับความนิยมบริโภคในลักษณะการบริโภคผลสด และเป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมเครื่องดื่ม ที่ผ่านมามีบริษัทเอกชนซึ่งเป็นผู้นำตลาดเครื่องดื่มน้ำดำรายใหญ่ของโลก หันมาสนใจลงทุนทำธุรกิจน้ำมะพร้าวกระป๋องพร้อมดื่มกันอย่างต่อเนื่อง เพื่อรองรับกระแสความนิยมบริโภคน้ำมะพร้าวเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ
มะพร้าวน้ำหอม จึงเป็นพืชเศรษฐกิจทำเงินที่น่าลงทุน เพราะเป็นสินค้าที่มีโอกาสขยายตลาดอย่างต่อเนื่องทั้งในประเทศและต่างประเทศ ประเทศไทยมีพื้นที่ปลูกมะพร้าวน้ำหอมไม่ต่ำกว่า 1.5 ล้านไร่ มูลค่าตลาดกว่า 8,000 ล้านบาท พื้นที่ปลูกส่วนใหญ่อยู่ในโซนภาคกลาง ที่ผ่านมามีการขยายพื้นที่ปลูกมะพร้าวน้ำหอมในหลายประเทศ เช่น เวียดนาม พม่า มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฯลฯ
มะพร้าวน้ำหอม (aromatic coconut) ของไทย น้ำมะพร้าวมีกลิ่นหอมและรสหวาน อีกทั้งคุณค่าทางโภชนาการมีเกลือแร่และแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกายสูง จึงได้นำน้ำมะพร้าวมาดื่มแทนเกลือแร่ (Refreshes drinking) และใช้ทดแทนน้ำเกลือให้กับทหารในสงครามโลกครั้งที่สอง ด้วยความเป็นเอกลักษณ์ของมะพร้าวที่มีน้ำหอมเป็นสินค้าที่นิยมอย่างมากในต่างประเทศ ส่งออกปีละประมาณกว่า 8,000 ล้านบาท ประเทศที่นำเข้ามากที่สุด ได้แก่ สหรัฐอเมริกา แคนาดา จีน ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น ไต้หวัน เป็นต้น
หากเปรียบเทียบรสชาติความอร่อยแล้ว ไม่มีประเทศไหนสู้มะพร้าวน้ำหอมของไทยได้เลย เพราะประเทศไทยมีความโชคดี 2 ชั้น
- มีพันธุ์มะพร้าวคุณภาพดี
- มีแหล่งปลูกที่มีความอุดมสมบูรณ์
ทำให้สินค้ามะพร้าวน้ำหอมของไทยมีคุณภาพโดดเด่นในด้านกลิ่นหอมและมีรสหวานตามธรรมชาติ โดยมีแหล่งปลูกหลักอยู่ในจังหวัดสมุทรสาคร สมุทรสงคราม ราชบุรี นครปฐม ฯลฯ โดยไทยมีส่วนแบ่งตลาดมะพร้าวน้ำหอมแค่ 30% ยังมีโอกาสเติบโตในตลาดโลกได้อีก
ข้อแนะนำการลงทุน
มะพร้าวน้ำหอม ปลูกได้ทั่วไป แต่แหล่งปลูกที่มีลักษณะสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่เอื้อต่อการปลูกมะพร้าวน้ำหอมคุณภาพดี คือพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำท่าจีน ลุ่มแม่น้ำแม่กลอง และลุ่มแม่น้ำบางปะกง เพราะเป็นทำเลที่มีน้ำทะเลขึ้น-ลง เป็นดินสามน้ำ มีโพแทสเซียมสูง เหมาะสำหรับปลูกมะพร้าวมาก เพราะมีปริมาณธาตุอาหารสูง มีส่วนประกอบของเกลือตามธรรมชาติ ช่วยให้มะพร้าวน้ำหอมมีรสชาติหวาน หอม คุณภาพเนื้อและขนาดผลเหมาะสมกับความต้องการของตลาด
ทั้งนี้ การปลูกมะพร้าวน้ำหอมให้ประสบความสำเร็จ ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ เช่น ดิน น้ำ อากาศ และสภาพแวดล้อม หากเกษตรกรสนใจปลูกมะพร้าวน้ำหอมในทำเลอื่นๆ จากที่กล่าวข้างต้นก็สามารถทำได้ แต่ต้องมีการดูแลจัดการแปลงปลูกมะพร้าวน้ำหอมอย่างถูกต้องเหมาะสมกับความต้องการของพืช ประการแรก ทำเลที่ตั้ง ควรเป็นพื้นที่ราบลุ่ม ที่แหล่งน้ำอุดมสมบูรณ์ เกษตรกรหลายรายที่อยู่ในพื้นที่ภาคอีสาน ก็สามารถปลูกมะพร้าวน้ำหอมคุณภาพดีได้ เพราะแหล่งปลูกมีเกลือปนอยู่ในดิน และมีแหล่งน้ำเพียงพอสำหรับดูแลให้น้ำต้นมะพร้าวอย่างต่อเนื่อง
อาจารย์ประทีป เล่าว่า ผมเคยเป็นอาจารย์ที่ปรึกษานิสิตปริญญาโทของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่ศึกษาต้นทุนการผลิตมะพร้าวน้ำหอม พบว่า ควรมีพื้นที่ปลูกมะพร้าว ประมาณ 15 ไร่ จึงจะได้ผลตอบแทนคุ้มค่ากับการลงทุน แต่ในความเป็นจริงแล้ว ไม่จำเป็นเสมอไป ขึ้นอยู่กับเทคนิคการจัดการผลิตและการตลาดของเกษตรกรแต่ละรายเสียมากกว่า
อาจารย์ประทีป ยกตัวอย่างเกษตรกรคนเก่งคือ “คุณออน” หรือ คุณนวลลออ เทอดเกียรติกุล อดีตมนุษย์เงินเดือน ตัดสินใจลาออกจากงานประจำ เพื่อก้าวเข้าสู่อาชีพเกษตรกรรมตามความใฝ่ฝัน โดยซื้อสวนมะพร้าวเก่า เนื้อที่ 10 ไร่ในอำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี มาบริหารงาน ในชื่อ มะพร้าวน้ำหอมอินทรีย์ Aromatic Farm แม้คุณออนไม่มีพื้นฐานความรู้เรื่องการทำเกษตรมาก่อน แต่เธอตั้งใจเรียนรู้การทำเกษตรจากหนังสือตำรา เกษตรกร นักวิชาการรวมทั้งเข้าร่วมกิจกรรมอบรมความรู้ทางการเกษตรกับหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องอย่างต่อเนื่อง
ขณะเดียวกัน คุณออนได้นำเทคโนโลยีนวัตกรรมทันสมัยมาใช้ในกระบวนการเกษตรแบบครบวงจร บริหารจัดการสวนมะพร้าวด้วยผังการปลูกอัจฉริยะ จัดสรรพื้นที่ 24 แปลง รวมเป็น 469 ต้น โดยแบ่งเป็น Zoning สีเหลือง สีน้ำเงิน และสีแดง เพื่อความสะดวกในการดูแลจัดการ ตั้งแต่การเก็บเกี่ยว ตรวจสอบคุณภาพผลผลิตแต่ละต้น ในแต่ละแปลง และติดเครื่องหมาย QR CODE บนมะพร้าวทุกต้นในสวน เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานในการดูแลต้นมะพร้าวอย่างเหมาะสม หากพบปัญหาสามารถตรวจสอบย้อนกลับได้ง่าย
นอกจากนี้ คุณออน ยังตกแต่งผลมะพร้าวด้วยบรรจุภัณฑ์ที่ทันสมัย ฉีกภาพลักษณ์แบบเดิมอย่างสร้างสรรค์ สร้างจุดขายที่แตกต่างจากมะพร้าวน้ำหอมทั่วไป ทำให้คุณออนได้ฐานลูกค้ารายใหญ่ เป็นโรงแรมระดับแนวหน้าของประเทศ สั่งซื้อสินค้ามะพร้าวน้ำหอมจากสวนแห่งนี้ ในราคา ผลละ 50 บาท ตลอดทั้งปี ดังนั้น ขนาดพื้นที่สวนใหญ่น้อยไม่สำคัญเท่ากับเทคนิคการจัดการสวน ว่าเกษตรกรแต่ละรายมีฝีมือในการผลิตสินค้าคุณภาพดีหรือเปล่า ขายสินค้าได้เก่งแค่ไหน
การทำสวนมะพร้าวเชิงการค้า
มะพร้าวน้ำหอม มักขาดตลาดในฤดูร้อน ปกติมักเริ่มตั้งแต่ต้นเดือนกุมภาพันธ์หรือปลายเดือนกุมภาพันธ์เป็นต้นไป ถึงเดือนมิถุนายนของทุกปี สาเหตุต้องนับย้อนกลับไปภายหลัง 6 เดือนครึ่ง ถึง 7 เดือน เป็นช่วงที่มะพร้าวนั้นออกดอกติดผลน้อย เริ่มตั้งแต่ปลายเดือนสิงหาคม หรือต้นเดือนกันยายนเป็นต้นไป ถึงปลายเดือนพฤศจิกายน เป็นช่วงเข้าฤดูฝนในเขตภาคกลาง มีพายุและฝนฟ้าคะนอง ฝนตกติดต่อกันหลายวัน ช่วงดังกล่าวเป็นช่วงที่มะพร้าวที่ปลูกแบบร่องสวนในพื้นที่ภาคกลางจะมีจำนวนดอกน้อย เนื่องจากปริมาณไนโตรเจนที่มาจากน้ำฝนส่งผลให้มะพร้าวเจริญทางลำต้นมากกว่า และน้ำฝนชะล้างช่อดอก ทำให้เกสรขาดสารอาหารในการงอกเพื่อผสมกับดอกตัวเมียบนจั่นมะพร้าว ดังนั้น เกษตรกรมักขายมะพร้าวน้ำหอมได้ราคาสูงในช่วงฤดูร้อน แต่ช่วงเดือนกรกฎาคมเป็นต้นไป ต้นมะพร้าวมีผลผลิตมากขึ้น ราคาขายก็ปรับตัวลดลง
ใครๆ ก็อยากขายผลผลิตในช่วงราคาสูง แต่การดูแลจัดการให้ต้นมะพร้าวมีผลดกตลอดปี คงเป็นเรื่องยาก แต่มีวิธีที่จะทำให้ต้นมะพร้าวไม่ขาดคอได้ โดยใช้วิธีดูแลจัดการปุ๋ย น้ำ ให้เหมาะสมกับความต้องการของพืช ช่วงเดือนพฤษภาคม ต้นมะพร้าวมักแตกจั่น หากมีจำนวนตัวเมียสัก 10 ดอก จะร่วงเหลือเพียง 2-3 ผล หากสามารถป้องกันไม่ให้ดอกร่วงมาก จะทำให้ติดผลมากขึ้น วิธีหนึ่งที่จะช่วยได้ผลดีคือ เลี้ยงตัวชันโรงหรือผึ้งมาช่วยผสมเกสรในสวนมะพร้าว จะช่วยเพิ่มความสมบูรณ์ของต้นมะพร้าว ให้สร้างผลผลิตคุณภาพดี และมีผลผลิตเพิ่มขึ้นอีกหลายเท่าตัว นอกจากนี้ หากรดน้ำในแปลงปลูกได้มาก ต้นมะพร้าวยิ่งชอบ เพราะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้น ทำให้ต้นมะพร้าวติดผลได้ดี และเอื้อต่อการช่วยผสมเกสรของต้นมะพร้าวให้ดีขึ้นด้วย
โดยทั่วไปการให้ปุ๋ยมะพร้าว จะใส่ปุ๋ยตัวกลางน้อยมาก เช่น ปุ๋ย สูตร 5-1-7 หรือ 5-1- 8 หากหาซื้อไม่ได้ อาจใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ เช่น 15-15-15 หรือ 16-16-16 แล้วเติมด้วยยูเรีย กับสูตร 0-0-60 เพราะต้นมะพร้าวชอบคลอไรด์มาก และควรใส่ขี้ไก่แกลบ ต้นละ 50 กิโลกรัม จะช่วยเพิ่มผลผลิตได้มากขึ้น การใส่ปุ๋ยยังช่วยให้ต้นมะพร้าวแตกจั่นถึง 16-17 จั่น ต่อปี ใน 1 ต้น จะให้ผลผลิตประมาณ 100 ผล ต่อปี
มะพร้าวน้ำหอม อายุประมาณ 3 ปี ก็ตัดขายได้แล้ว ปกติมะพร้าวน้ำหอมที่ปลูกเป็นการค้า เกษตรกรมักตัดจั่นผลผลิตมาจำหน่ายมีอายุนับตั้งแต่ติดผลแล้ว โดยเฉลี่ยประมาณ 6-7 เดือน แต่มะพร้าวที่ส่งออกมักตัดจั่นที่มีอายุประมาณ 6-7 เดือน หลังผสมติด เพื่อคุณภาพการบริโภคและการเก็บรักษา หากเกษตรกรสามารถทำผลผลิตได้ 60-180 ผล ต่อปี และเก็บผลผลิตได้ทุกๆ 20 วัน ก็ถือว่ามีรายได้ดี เลี้ยงดูตัวเองได้อย่างสบาย
หากคิดทำสวนมะพร้าว ต้องเริ่มต้นมองตลาดก่อน เพราะตลาดเป็นปัจจัยสำคัญของความสำเร็จ เพราะหากปลูกมะพร้าวอยู่ในทำเลที่ห่างไกลตลาด อาจจะขาดทุนได้ เพราะมะพร้าวเป็นสินค้าที่มีน้ำหนักมาก และขนย้ายลำบาก ดังนั้น หากคิดลงทุนทำสวนมะพร้าว ควรมีทำเลที่ตั้งอยู่ใกล้ตลาด เพื่อประหยัดต้นทุนและสะดวกในการขนส่งสินค้า
มะพร้าวน้ำหอมก้นจีบ ให้ผลผลิตคุณภาพดี
อาจารย์ประทีป กล่าวว่า มะพร้าวน้ำหอมคุณภาพดีที่สุด ในขณะนี้คือ พันธุ์ก้นจีบสีเขียว เกษตรกรที่นำมาเผยแพร่และเพาะปลูกอยู่ที่ฟาร์มอ่างทอง อำเภอกระทุ่มแบน เมื่อ พ.ศ. 2500 ปัจจุบัน มะพร้าวน้ำหอมพันธุ์ก้นจีบ นิยมปลูกแพร่หลายในจังหวัดสมุทรสงคราม สมุทรสาคร ราชบุรี นครปฐม และจังหวัดใกล้เคียง
สำหรับมือใหม่ที่สนใจลงทุนปลูกมะพร้าว ควรเลือกซื้อพันธุ์มะพร้าวถึงสวนที่เป็นแหล่งผลิต เพื่อให้มั่นใจว่า ผลิตจากต้นมะพร้าวน้ำหอมก้นจีบคุณภาพดี มีลักษณะพันธุ์เป็นพันธุ์ต้นเตี้ย ลำต้นมีสะโพกเล็กน้อย มีอายุ 20 ปีขึ้นไป มะพร้าวก้นจีบมีจุดเด่นคือ ติดผลดก ไม่ต่ำกว่า 14-16 ผล ต่อทะลาย ผลกลม ก้นจีบ ลูกใหญ่ เนื้อและน้ำมีความหอมหวาน ปนเปรี้ยวนิดๆ
เพิ่มรสหวาน ด้วยขี้แดดนาเกลือ
ขี้แดดนาเกลือ (หนังหมา) เป็นอีกหนึ่งเคล็ดลับเพิ่มความหวานของมะพร้าวน้ำหอม ที่อาจารย์ประทีปแนะนำให้เกษตรกรมือใหม่ลองนำไปใช้ เพราะขี้แดดนาเกลือ มีส่วนประกอบของแมกนีเซียม โพแทสเซียม และสาหร่ายทะเลที่ให้ฮอร์โมนไซโตไคนินบำรุงไม้ผลอยู่ส่วนหนึ่ง ขี้แดดนาเกลือราคาไม่แพง หาซื้อได้ง่ายบริเวณนาเกลือ ในจังหวัดสมุทรสงคราม สมุทรสาคร โดยหว่านใส่รอบทรงพุ่มไม้ผล เฉลี่ยต้นละ 3 กิโลกรัม จะยิ่งเพิ่มรสชาติความหวานให้แก่ผลไม้
หากผู้อ่านท่านใด มีข้อสงสัยเกี่ยวกับการปลูกดูแลมะพร้าวน้ำหอม มะพร้าวแกง หรือไม้ผลอื่นๆ ให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพดี สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมกับ อาจารย์ประทีป กุณาศล ได้ที่โทรศัพท์ 089-141-6164
