| ที่มา | เกษตรต่างแดน |
|---|---|
| ผู้เขียน | กรรณิกา เพชรแก้ว |
| เผยแพร่ |
ผ้าโพกหัวพันคอสารพันประโยชน์ ที่ประเทศแถบตะวันออกกลางใช้กันมาหลายชั่วอายุคน เรียกกันว่า “เคฟียะ” (Kufiya) หรืออีกหลากหลายชื่อ แต่ละประเทศก็เรียกต่างกันไป วิธีโพก และสีสันต่างกันนิดหน่อย แต่โดยรวมคือ ผ้าประเภทเดียวกัน ใช้ทั้งในประเทศอาหรับ ประเทศอิสราเอลที่ทะเลาะกับอาหรับ และปาเลสไตน์ที่อิสราเอลครอบครองอยู่จนถึงปัจจุบัน
ใช้ผ้าแบบเดียวกัน ที่ไปที่มาเหมือนกัน ใช้ประโยชน์คล้ายกัน แต่เขาก็ทะเลาะกัน ทั้งๆ ที่โพกผ้าแบบเดียวกันนั่นแหละ
ที่ประหลาดกว่าคือ แม้ผ้าโพกแบบนี้จะใช้ในประเทศอาหรับเกือบทั้งหมด รวมทั้งอิสราเอลที่เป็นศัตรูกับอาหรับ แต่ผ้าโพกแบบนี้กลับถูกจดจำ และเลียนแบบไปทั่วโลก ในฐานะที่มันเป็นสัญลักษณ์การต่อสู้ของชาวปาเลสไตน์
อาหรับก็ใช้มาตั้งแต่ต่อต้านเจ้าอาณานิคมเมื่อกว่าร้อยปีแล้ว แต่ไม่ถูกจดจำเท่ากับเมื่อปาเลสไตน์นำมาใช้
ที่จับตาคนไปทั้งโลกคือ ผ้าโพกหัวของ ยัสเซอร์ อาราฟัต อดีตผู้นำปาเลสไตน์ ที่เสียชีวิตไปแล้วเมื่อ 15 ปีก่อน
อาราฟัต เป็นผู้นำที่มีสีสันระดับเขย่าโลก เป็นผู้นำกระบวนการปลดแอกปาเลสไตน์ที่ประกาศสู้ตายเพื่อแผ่นดินของตนเอง ที่ถูกอิสราเอลเข้ายึดครอง อาราฟัตใช้ทุกรูปแบบ ในทางการทูตเขาได้รับการยอมรับว่าเป็นผู้นำที่มีบารมีสูงสุดยาวนาน ขณะเดียวกันกระบวนการปาเลสไตน์ภายใต้การนำของเขาก็มีปฏิบัติการโลกไม่ลืมอยู่หลายต่อหลายครั้ง ปาเลสไตน์มีชื่อเสียงในเรื่องหัวรุนแรง ก่อวินาศกรรม และกระทำทุกอย่างเพื่อเรียกร้องความสนใจจากโลก
อาราฟัตก็เหมือนแมนเดลาของแอฟริกาใต้ คือเริ่มจากหนุ่มรักชาติหัวรุนแรง นำพาพวกพ้องเข้าต่อสู้กับผู้ครอบครองยิบตา ปาเลสไตน์เอาทุกท่า สู้ทุกทาง แม้จะถูกประณามว่าหลายอย่างทำให้เข้าใกล้ความเป็นผู้ก่อการร้ายเข้าทุกที แต่อาราฟัตก็มีคำอธิบายที่โลกต้องรับฟัง เขาบอกว่า ปาเลสไตน์ถูกกดขี่ย่ำยีและริบเอาแผ่นดินเกิดไป ทางเดียวที่มีคือต่อสู้เอาแผ่นดินนั้นคืนมา
อาราฟัตตายไปเนิ่นนาน ปาเลสไตน์ยังถูกยึดครอง แต่เรื่องราวของอาราฟัตไม่มีใครลืม เขาเป็นบุรุษเหล็กที่ไม่ว่ามิตรหรือศัตรูต้องยอมรับในบารมีและความเด็ดเดี่ยว
แล้วทำไม เราต้องพูดถึงผ้าพันคอของอาราฟัต
เพราะด้วยอิทธิพลของเขา ด้วยข้อมูลข่าวสารเรื่องความถูกกดขี่ของชาวปาเลสไตน์ กระจายไปทั่วโลก โลกอยากเป็นแบบอาราฟัต อยากเป็นนักสู้ ผ้าพันคอของอาราฟัต หรือที่เขามีชื่อดั้งเดิมของเขา แตกต่างไปในแต่ละประเทศ ก็กลายเป็นของฮิตขึ้นมา
อาราฟัตคลุมเคฟียะตลอดเวลา ทั้งในสนามรบและในการประชุมสหประชาชาติ มันเป็นสัญลักษณ์ของเขาและของปาเลสไตน์ไปในที่สุด วิธีการคลุมผ้าของเขาที่ทิ้งชายรูปสามเหลี่ยมลงที่บ่าด้านขวา ก็กลายเป็นสัญลักษณ์เช่นกัน บางคนบอกว่าชายผ้าสามเหลี่ยมที่คลุมบ่านั้นเป็นการส่อความหมายถึงดินแดนปาลเสไตน์ แต่บางคนบอกว่าไม่ใช่ แกปล่อยให้มันลอยชายหล่อๆ เฉยๆ
เริ่มเมื่อ 40 ปีก่อนจนบัดนี้ หนุ่มสาวทั่วโลกใช้ผ้าพันคอ-คลุมศีรษะเคฟียะนี้เป็นสัญลักษณ์สนับสนุนปาเลสไตน์ บางคนก็เพื่อสนับสนุนการลุกขึ้นสู้ ขบถ ที่มีในทุกมุมในโลกนี้
ผ้าพันคอนี้มาจากผ้าพันกันแดดกันลมกันทรายของคนกลางไร่กลางนา เกษตรกร คนเลี้ยงแพะเลี้ยงแกะปลูกผักปลูกผลไม้ เผ่าเร่ร่อนอย่างเบดูอินใช้มันในการดำรงชีวิตกลางทะเลทราย มันเป็นผ้าสารพัดประโยชน์ คลุมผม คลุมหน้าตากันแดดกันทราย
ต่อมาคนทีไม่ใช่เกษตรกรก็ใช้ ในหลายประเทศอย่าง ซาอุดีอาระเบีย และจอร์แดน มันเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องแต่งกายผู้ชายตะวันออกกลาง
สงครามไม่เคยหายไปจากตะวันออกกลาง พวกเขาสู้รบกันแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ผ้าเคฟียะถูกนำไปใช้ในสนามรบด้วย ต่อมามันกลายเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องแต่งกายทหาร และต่อมาอีก มันกลายเป็นสัญลักษณ์ของการต่อสู้ การต่อต้าน ไม่ใช่ผ้าอเนกประสงค์ของเกษตรกรหาเช้ากินค่ำ อย่างที่มันเคยถูกใช้ในอดีต
แต่ที่น่าเศร้าใจคือ ขณะที่หนุ่มสาวหลายล้านคนหันมาคลุมเคฟียะ เพราะอยากสนับสนุนปาเลสไตน์ โรงงานผลิตเคฟียะที่เป็นของชาวปาเลสไตน์แท้ๆ กำลังจะตาย
Hirbawi เป็นตระกูลปาเลสไตน์ที่ผลิตผ้าเคฟียะมาหลายชั่วอายุคน ความโด่งดังของผ้านี้และการนำไปใช้เพื่อส่งใจช่วยปาเลสไตน์ ไม่ได้ทำให้คนผลิตเคฟียะของปาเลสไตน์มีชีวิตที่ดีขึ้น เพราะคนส่วนใหญ่เลือกซื้อเคฟียะราคาถูกจากจีนและอินเดีย ที่มีขายเกลื่อนแหล่งท่องเที่ยว ในไทยก็เช่นกัน ขายกันผืนละไม่กี่สิบบาท คนไม่สนใจว่ามันจะมาจากไหน ขอให้เข้าถึงและได้นุ่งห่มมันสมใจ
Hirbawi จึงเป็นโรงงานสุดท้ายและโรงงานเดียวของปาเลสไตน์ที่ยังกัดฟันผลิตผ้าเคฟียะด้วยวิธีดั้งเดิม คือการทอลวดลายลงบนผืนผ้าฝ้ายชั้นดี ขณะที่เคฟียะจากจีนและอินเดียใช้ผ้าคุณภาพต่ำและพิมพ์ลวดลายด้วยหมึก ทุกวันนี้โรงงาน Hirbawi มีคนงาน 25 คน กับเครื่องจักรเก่าแก่ 7 เครื่อง ที่ใช้ได้เพียง 6 เครื่อง ผ้าเคฟียะดั้งเดิมของปาไลสไตน์คุณภาพดีและขายราคาสูงกว่าผ้าจีนหลายเท่าตัว ฉันซื้อผืนหนึ่งจากโรงงานนี้ ผืนละเกือบพันบาท ขณะที่ในตลาดทั่วไปขายไม่ถึง 100 บาท
ไม่ต้องแปลกใจเลยว่าสถานการณ์ของโรงงานย่ำแย่หนัก ขายสินค้าไม่ได้ การสนับสนุนปาเลสไตน์จึงผิดฝาผิดตัวอย่างน่าเศร้า คนปาเลสไตน์ทั่วไปนั้นยากจน เพราะสงครามหลายสิบปีพรากเอาชีวิตปกติกินดีอยู่ดีไปหมดสิ้น
ตอนนี้มีคนพยายามช่วยบอกความจริงและขอร้องให้คนที่อยากช่วยปาเลสไตน์ ช่วยซื้อผ้าของปาเลสไตน์ สนับสนุนการทำมาหากินที่ฝืดเคืองอยู่แล้วของพวกเขา ไม่เช่นนั้นคนที่ได้ประโยชน์และรวยเอารวยเอาจากอารมณ์อยากสนับสนุนของเรา
จะเป็นคนอื่นที่ไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกับไร่นา กับการต่อสู้ หรือกับปาเลสไตน์แม้แต่น้อย
