“ตลาดใต้เคี่ยม” ตลาดนัดชุมชนต้นแบบของชุมพร

บนพื้นที่สาธารณประโยชน์ประเภทหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวง (นสล.) ติดชายทะเล ภายในสวนไม้เคี่ยมที่แสนร่มรื่น เนื้อที่ประมาณ 7 ไร่ ซึ่งขึ้นอยู่กับหมู่ที่ 1 ตำบลละแม อำเภอละแม จังหวัดชุมพร ชาวบ้านจาก 4 ตำบลของอำเภอละแม ประกอบด้วย ตำบลละแม ตำบลทุ่งคาวัด ตำบลทุ่งหลวง และตำบลสวนแตง ได้รวมกลุ่มกันจัดตั้งตลาดนัดชุมชน โดยใช้ชื่อว่า “ตลาดใต้เคี่ยม” ภายใต้การนำของ นรินทร์ พันธ์เจริญ กำนัน ตำบลละแม ประธานชมรมกำนันผู้ใหญ่บ้าน อำเภอละแม และประธานกรรมการบริหารตลาดใต้เคี่ยม

กำนันนรินทร์ เปิดเผยว่า ย้อนหลังไป 4-5 ปี เกิดวิกฤตยางพาราและปาล์มน้ำมันมีราคาตกต่ำมาก ชาวบ้านจึงหารือกันว่าจะแก้ไขปัญหาอย่างไร จากนั้นจึงมีการตระเวนให้ความรู้ชาวบ้านเรื่องการประหยัด ลดรายจ่ายในครัวเรือน และปลูกพืชผักไว้กินเอง หากผลผลิตเพียงพอต่อการบริโภคแล้ว ก็หาทางรวมตัวกันนำผลผลิตออกมาวางจำหน่ายในรูปตลาดนัดชุมชน จนเมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2559 จึงเห็นพ้องต้องกันว่าควรใช้พื้นที่สวนไม้เคี่ยมแห่งนี้จัดตั้งตลาดนัดชุมชนชื่อ “ตลาดใต้เคี่ยม” หรือ “หลาดใต้เคี่ยม” เปิดขายทุกๆ วันอาทิตย์ ตั้งแต่เวลา 09.00-16.00 น. ซึ่งขณะนี้ตลาดแห่งนี้ติดอันดับ 1 ใน 10 ตลาดนัดชุมชน น่าช็อป น่าชิม น่าชม ของประเทศ และเป็นตลาดชุมชนอันดับ 1 ของชุมพร มีรายได้โดยเฉลี่ยสัปดาห์ละ 600,000 บาท ซึ่งเมื่อวันที่ 15 เมษายน 2562 เพิ่งจัดงานฉลองรายได้ครบ 100 ล้าน หลังเปิดตลาดมาประมาณ 3 ปี ใช้ชื่องานว่า “100 ล้าน ตลาดใต้เคี่ยม เฟสติวัล”

“ตลาดใต้เคี่ยมมีชาวบ้านจาก 4 ตำบล นำสินค้าเข้ามาขายประมาณ 100 ร้าน แบ่งเป็นสินค้าพื้นบ้านเชิงวัฒนธรรมของกินพื้นเมือง 72 ร้าน และตลาดของสดๆ อีกประมาณ 30 ร้าน โดยยึดหลัก 1 หมู่บ้าน 1 ซุ้มร้าน ทุกๆ ซุ้มร้านต้องใช้หลังคามุงจาก ชาวบ้านที่นำสินค้ามาวางจำหน่ายในตลาดใต้เคี่ยมจะไม่เสียค่าเช่าซุ้ม เสียแค่ค่าน้ำ ค่าไฟ และค่าดูแลความสะอาด ซุ้มละประมาณ 100 กว่าบาท ต่อสัปดาห์ โดยมีคณะกรรมการบริหารตลาดใต้เคี่ยมเป็นผู้บริหารดูแล แต่กรรมการทุกคนจะไม่มีรายได้จากตลาด” กำนันนรินทร์ กล่าว

กำนันนรินทร์ เปิดเผยต่อไปว่า สินค้าส่วนใหญ่ที่วางขายในตลาดใต้เคี่ยมเป็นผลิตภัณฑ์ของแต่ละชุมชน เช่น น้ำลูกชกในกระบอกไม้ไผ่ อาหารทะเลสดๆ ขนมโบราณที่หากินได้ยากในปัจจุบัน และสินค้าพวกโอท็อปต่างๆ โดยเน้นเรื่องความสะอาด อร่อย และราคาที่เป็นธรรม ใครมีเงินแค่ 100 บาท ก็สามารถอิ่มอร่อยในตลาดใต้เคี่ยมอย่างแน่นอน ใครที่คิดว่าไม่ได้รับความเป็นธรรมเรื่องราคาสินค้า ที่กองอำนวยการจะมีเครื่องชั่งกลางของกระทรวงพาณิชย์ที่สามารถนำไปตรวจสอบได้ ส่วนด้านคุณภาพของอาหาร สาธารณสุขอำเภอก็จะส่งเจ้าหน้าที่เข้ามาตรวจสอบสารปนเปื้อนโดยตลอด เพื่อสร้างความมั่นใจให้ผู้บริโภค

“ตลาดใต้เคี่ยมมีคณะกรรมการบริหารตลาดรวม 12 คน แบ่งเป็น 11 ฝ่าย มีกำนันเป็นประธาน ส่วนกรรมการคือผู้ใหญ่บ้านทุกหมู่บ้าน ที่ต้องคัดสรรตัวแทนแต่ละหมู่บ้านเข้ามาขายสินค้าในตลาด ส่วนสวนไม้เคี่ยมซึ่งเป็นที่ดิน นสล.ที่ใช้ทำตลาด อยู่ในความดูแลขององค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ละแม และฝ่ายปกครอง อำเภอละแม ปฏิทินในปี 2563 ก็คือ มีการจัดตลาดนัดพิเศษเนื่องในวันเด็กแห่งชาติ จากนั้นวันที่ 13 เมษายน 2563 ซึ่งเป็นช่วงเทศกาลสงกรานต์ ก็จะจัดงาน “13 เมษา อะเมซิ่ง ใต้เคี่ยม เฟสติวัล” และวันที่ 31 ธันวาคม 2563 จะมีการจัดงานส่งท้ายปีเก่าที่ตลาดใต้เคี่ยมแห่งนี้” กำนันนรินทร์ กล่าว

กำนันนรินทร์ กล่าวตอนท้ายว่า ช่วง 3 ปีที่ผ่านมา มีการใช้ตลาดใต้เคี่ยมเป็นสถานที่จัดงานสำคัญๆ หลายงาน เช่น จังหวัดชุมพรเคลื่อนที่ อบจ.ชุมพรเคลื่อนที่ คลินิกฟันดี การพบปะกันของกลุ่มผู้สูงอายุจากอำเภอต่างๆ ส่วนการต่อยอดตลาดใต้เคี่ยมในอนาคตนั้น อาจเพิ่มปฏิทินว่าจะมีการจัดตลาดในโอกาสพิเศษในวันใดได้อีกบ้าง และอนุญาตให้แต่ละร้านเพิ่มสินค้าของตนเองได้ แต่จะต้องไม่ซ้ำกับสินค้าของร้านอื่น

คุณอนัน รามพันธุ์ นายกสมาคมธุรกิจการท่องเที่ยวจังหวัดชุมพร กล่าวว่า ตลาดใต้เคี่ยมที่อำเภอละแม ไม่ใช่แค่ตลาดที่โด่งดังแต่ในชุมพรเท่านั้น แต่ขณะนี้โด่งดังไปทั่วโลกแล้ว เพราะเป็นตลาดที่มีความเป็นเอกลักษณ์ซึ่งสามารถเป็นต้นแบบให้กับตลาดชุมชนอื่นๆ ได้เป็นอย่างดี นักท่องเที่ยวที่สนใจมาตลาดใต้เคี่ยม ที่อำเภอละแม ที่อยู่ห่างจากอำเภอเมืองชุมพร 101 กิโลเมตร แล้วยังสามารถเลยไปดูบ่อน้ำพุร้อนหนึ่งเดียวของจังหวัดชุมพร คือบ่อน้ำร้อนถ้ำเขาพลู ที่อยู่ห่างจากตลาดใต้เคี่ยมไม่มากนัก และไปเล่นน้ำที่น้ำตกจำปูนที่มีความสวยมาก ซึ่งห่างจากถนนสายเอเชีย 41 ประมาณ 20 กิโลเมตรได้ด้วย นอกจากนั้น ก่อนเลิกตลาดในช่วงเย็นทุกวันอาทิตย์ บรรดาพ่อค้าแม่ค้าในตลาดใต้เคี่ยมจะร่วมกันร้องรำทำเพลงอย่างสนุกสนาน ให้นักท่องเที่ยวได้ชมด้วย

ท่ามกลางวิกฤตเศรษฐกิจที่กำลังถาโถมสังคมไทยในปัจจุบัน การรวมกลุ่มกันของชาวบ้านเพื่อพึ่งพาตนเองก่อนร้องขอความช่วยเหลือจากภาครัฐ ถือเป็นสิ่งที่หลายชุมชนกำลังร่วมกันทำอย่างจริงจัง เพราะหากมัวนั่งงอมืองอเท้ารอความช่วยเหลือจากภาครัฐเพียงอย่างเดียว คงไม่สามารถทำให้พวกเขาสามารถอยู่ดีกินดีได้แน่นอน และตลาดใต้เคี่ยมแห่งนี้ถือเป็นตัวอย่างความเข้มแข็งของชุมชน ที่ร่วมกันทำตลาดนัดเพื่อแก้ปัญหาเศรษฐกิจให้กับชุมชนควบคู่ไปกับการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมได้เป็นอย่างดี