ผู้เขียน	สุรเดช สดคมขำ
เผยแพร่	วันอังคารที่ 9 มิถุนายน พ.ศ.2563

คำว่า “บอนไซ” ไม่ใช่ชื่อพันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับที่หลายๆ คนเข้าใจ แต่เป็นการเรียกชื่อของไม้ที่ได้มาทำการดัดหรือแต่ง ตามจินตนาการของผู้ปลูกด้วยการประยุกต์โดยนำไม้ต่างๆ มาทำให้เป็นไม้ที่มีขนาดเล็ก โดยย่อส่วนให้อยู่ในกระถางที่กำหนดไว้ และสร้างไม้ให้มีขนาดเล็กลงตามที่ผู้ปลูกต้องการ ดังนั้น ไม้ที่นำมาทำเป็นบอนไซนั้นไม้ว่าจะเป็นไม้ชนิดไหนก็สามารถทำได้ เพียงแต่ผู้ปลูกต้องมีเทคนิคและการทำโครงสร้างของไม้ให้ออกมาเป็นแบบธรรมชาติดั่งเดิมให้มากที่สุด

คุณชานน นะศิลา อยู่บ้านเลขที่ 13/2 หมู่ที่ 13 แขวงบางพรม เขตตลิ่งชัน กรุงเทพฯ เป็นเกษตรกรรุ่นใหม่ไฟแรงที่เริ่มหลงรักและทำบอนไซมาตั้งแต่เรียนมหาวิทยาลัย ในช่วงนั้นเขาได้ลองผิดลองถูกและปรับเปลี่ยนความผิดพลาดจากการทำบอนไซ มาสร้างเป็นความชำนาญให้กับตัวเอง และศึกษาการทำบอนไซจากแหล่งศึกษาต่างๆ จึงทำให้เขาสามารถพัฒนาและผลิตไม้ต่างๆ นำมาทำเป็นบอนไซที่เกิดจากจินตนาการและประสบการณ์ จนเป็นรายได้มาถึงปัจจุบัน โดยเมื่อจบการศึกษาระดับปริญญาตรีแล้วเขาไม่ต้องไปทำงานที่ไหนไกลบ้าน แต่สามารถมีรายได้อันเกิดจากบอนไซที่เขารัก

คุณชานน เล่าให้ฟังว่า เริ่มทำบอนไซมาตั้งแต่สมัยยังเรียนอยู่มหาวิทยาลัยชั้นปีที่ 2 สาเหตุเกิดจากได้มีโอกาสตามครอบครัวไปซื้อต้นไม้ที่ตลาดสนามหลวง 2 เป็นตลาดต้นไม้ขนาดใหญ่ในสมัยนั้น จึงทำให้ได้เห็นร้านที่ขายบอนไซขนาดใหญ่อยู่หลายร้าน เขาจึงเกิดความชอบและคิดที่อยากจะทำตั้งแต่นั้นมา เพราะบอนไซเป็นไม้ที่มีความพิเศษ คือแม้จะทำไม้ที่มีขนาดเล็ก แต่ก็สามารถจำหน่ายได้หลากหลายราคา บางต้นมีราคาแพงกว่าไม้ประดับหลายๆ ชนิด จึงเป็นจุดเริ่มต้นให้เขาใส่ใจและลงมือทำในปี 2557

“พอเราเริ่มที่จะจริงจังกับการปลูกบอนไซ เราก็ได้ทำการศึกษาข้อมูลต่างๆ ต้องยอมรับเลยว่าช่วงนั้นสมัยนั้น บอนไซในบ้านเรายังไม่มีการปลูกเลี้ยงมากนัก ยังไม่มีใครทำมากนัก ถ้าเทียบกับไม้อื่นๆ แล้ว บอนไซยังเป็นวงการที่เล็กๆ อยู่ พอเราได้ศึกษาข้อมูลเรื่อยๆ ก็เกิดความรักความชอบมากขึ้น จึงทำให้อยากที่จะทำไม้ต่างๆ ให้เป็นบอนไซ เลยเข้าไปสอบถามพูดคุยกับร้านที่ขายบอนไซที่เราไปเจอมา และซื้อต้นเล็กๆ มาศึกษาเรียนรู้ด้วยตนเองไปในตัว มันจึงเป็นจุดเริ่มต้นให้เราได้เรียนรู้และพัฒนาตนเองในการปลูกเลี้ยงบอนไซตั้งแต่นั้นมา” คุณชานน เล่าถึงที่มา

ไม้ที่นำมาทำเป็นบอนไซนั้น คุณชานน บอกว่า ไม่จำเป็นต้องเป็นไม้ที่ปลูกยาก ในช่วงแรกที่เขาเริ่มทำการปลูก ก็เริ่มจากไม้ที่ปลูกง่ายๆ อย่างเช่น ชาฮกเกี้ยน ต่อมาเมื่อมีความชำนาญมากขึ้นจึงพัฒนาไปทำไม้อื่นๆ โดยแต่งแต้มจินตนาการของตัวเขาเองลงไปด้วย แต่เมื่อต้องการทำให้เป็นสากลมากขึ้น จึงได้ปรับเปลี่ยนมาเรียนรู้และทำไม้ให้เป็นบอนไซ ที่สอดคล้องกับทฤษฎีการทำบอนไซมากขึ้น เพื่อให้เกิดความสวยงาม และมีแบบฟอร์มที่เป็นสากลของการทำบอนไซ

ไม้ที่นำมาทำเป็นบอนไซเพื่อประดับตกแต่งอยู่ในสวนนั้น คุณชานน เล่าว่า สามารถนำมาได้หลากหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นจากการขุดไม้จากในป่า การตอนกิ่ง และวิธีสุดท้ายคือ การเพาะเมล็ด โดยนำเมล็ดของต้นไม้ที่ได้มาเพาะเมล็ดด้วยตนเอง ซึ่งทั้ง 3 วิธีนี้ การขุดไม้จากป่ามาทำเป็นบอนไซนั้นจะเป็นวิธีที่ง่ายกว่า สามารถนำมาผลิตในขั้นตอนต่างๆ ได้ง่าย

“ไม้ที่ผมนำมาทำเป็นบอนไซก็จะเป็นพวก ต้นโพธิ์ ไทร ไกร โมก และอื่นๆ อีกหลายชนิด เป็นไม้ไทยที่หาได้ง่ายๆ เพราะเขาก็จะออกกิ่งออกผลได้ไว ทำให้เราสามารถนำมาทำเป็นบอนไซได้ง่ายๆ พอเราได้ไม้ที่มีอายุ 2-3 ปีที่เราต้องการมาแล้ว เราก็จะมาปลูกใส่ลงในกระถาง ใช้เครื่องปลูกจำพวกใบก้ามปู ขุยมะพร้าว มะพร้าวสับเล็ก และดินภูเขาไฟ ทำให้ดินค่อนข้างมีความโปร่ง ทำให้ดินไม่แน่น เมื่อปลูกลงไปเลี้ยงดูแลไปสักระยะ ต้นก็จะเริ่มโตแตกใบใหม่ออกมา พร้อมกับมีกิ่งให้เราเลือก จากนั้นเราก็จะคัดแล้วนำมาทำเป็นบอนไซ” คุณชานน บอก

การทำไม้ต่างๆ ให้เป็นบอนไซตามที่ต้องการ คุณชานน บอกว่า มีทั้งทำแบบเป็นทฤษฎีและตามความพอใจของตนเอง เพราะการทำไม้ให้เป็นบอนไซไม่ได้อะไรยุ่งยาก อยู่ที่ความพอใจของผู้ปลูกเป็นสำคัญ อยู่ที่ความต้องการของผู้ปลูกมากกว่า ไม้ที่นำมาดัดเป็นบอนไซจนกว่าจะเสร็จและสามารถจำหน่ายได้ ใช้เวลาอย่างน้อย 2-3 ปี ในการจัดการและดูแล จากนั้นก็จะได้ไม้สวยๆ รูปทรงตามที่ต้องการ

สำหรับโรคและแมลงศัตรูพืชที่ต้องระวังของไม้ที่นำมาทำเป็นบอนไซ ก็จะเป็นหนอนและแมลงต่างๆ วิธีป้องกัน ก็จะหาซื้อยาที่มีจำหน่ายตามท้องตลาด มาทำการฉีดพ่นเพื่อเป็นการป้องกัน หรือดูตามอาการที่เกิดขึ้นเป็นส่วนใหญ่

ในเรื่องของการทำตลาดเพื่อจำหน่ายบอนไซ คุณชานน บอกว่า สื่อโซเชียลมีเดียมีความสำคัญและช่วยส่งเสริมการจำหน่ายได้มากเลยทีเดียว เพราะลูกค้าที่เขามาติดต่อขอซื้อส่วนใหญ่ก็เห็นบอนไซ จากรูปที่เข้าลงในเพจ เพราะการที่ลูกค้าได้เห็นภาพและการทำไม้ในขั้นตอนอื่นๆ จึงช่วยให้ลูกค้าตัดสินใจในการซื้อสินค้าภายในสวนได้มากขึ้น

“ตั้งแต่ผมทำบอนไซมา เฟซบุ๊กนี่ถือว่าเป็นสื่อหลักที่ผมช่วยในเรื่องของการขาย เพราะว่าเราสามารถลงภาพและเรื่องราวต่างๆ ได้หมดเลย เพราะคนที่จะเข้ามาดูเพจเราส่วนมากจะเป็นลูกค้าที่ชื่นชอบบอนไซเป็นส่วนใหญ่ ดังนั้น เราจะได้ลูกค้าเฉพาะกลุ่มเลยที่เข้ามาดู พอมีลูกค้าคนหนึ่งซื้อไป เขาจะบอกกันไปปากต่อปาก ทำให้ลูกค้ารายใหม่ๆ เริ่มมั่นใจผลผลิตของสวนเรามากขึ้น พร้อมทั้งทำให้เราขยายฐานลูกค้าออกไปได้กว้างขึ้นมาจนถึงทุกวันนี้” คุณชานน บอก

โดยบอนไซที่อยู่ภายในสวนทั้งหมด ราคาจำหน่ายมีหลักเกณฑ์และรูปแบบการจำหน่ายที่แตกต่างกันไป อย่างถ้าไม้ที่นำมาทำบอนไซมีอายุที่เก่าแก่หน่อย ราคาก็จะสูงหรือแพงขึ้นไปตามอายุของไม้ ส่วนถ้าเป็นไม้พื้นๆ ไม่มีสายพันธุ์ที่หายาก ราคาก็จะเป็นราคามาตรฐาน คุณชานน บอกว่า บอนไซราคาเริ่มต้นที่สวนจำหน่ายอยู่ที่กระถางละ 300 บาท และราคาที่สูงขึ้นไปอยู่ที่หลักหมื่นบาท

สำหรับผู้ที่สนใจอยากจะทำบอนไซเพื่อเป็นอาชีพสร้างรายได้นั้น คุณชานน บอกว่า ให้ศึกษาไม้ที่อยู่ใกล้ตัวสามารถหาได้ง่ายๆ จากบริเวณที่พักอาศัย จากนั้นทำการเรียนรู้ศึกษาในเรื่องของการทำบอนไซด้วยตนเอง พร้อมทั้งเรียนรู้ทฤษฎีต่างๆ ให้มากขึ้น มาผสมผสานกับจินตนาการของตนเอง ก็จะช่วยให้การทำบอนไซมีมูลค่า และสามารถสร้างเป็นอาชีพที่เลี้ยงตัวเองได้อย่างแน่นอน

สนใจปรึกษาพูดคุยแลกเปลี่ยนข้อมูลเกี่ยวกับการทำบอนไซ หรือสนใจสินค้าจากในสวน สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณชานน นะศิลา หมายเลขโทรศัพท์ (086) 341-4159

……………………………………………………………………………………………

พิเศษ! สมัครสมาชิกนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน, มติชนสุดสัปดาห์ และศิลปวัฒนธรรม ลดราคาทันที 40% ตั้งแต่วันนี้ – 30 มิ.ย. 63 เท่านั้น! คลิกดูรายละเอียดที่นี่