| ผู้เขียน | พิชญาดา เจริญจิต |
|---|---|
| เผยแพร่ |
แกงคั่วเห็ดหลุบ เมนูที่ผู้เขียนได้สัมผัสรสชาติครั้งแรกที่จังหวัดสุราษฎร์ธานีนี่เอง ต้องขอบอกว่า ใช่เลย! มันอร่อยสมคำร่ำลือจริงๆ ตอนแรกเข้าใจว่าเป็นเห็ดชนิดหนึ่งที่ชาวประมงเขาเก็บมาจากชายทะเล (เคยเคี้ยวแล้วโดนทรายไปหลายเม็ด) แต่พอไปสืบเสาะเบาะแสทราบข้อมูลแล้วจึงถึงบางอ้อ เห็ดหลุบ ที่กินกันอย่างเอร็ดอร่อยนั้น มันคือ ดอกไม้ทะเล และเป็นสัตว์คุ้มครองของไทยไปแล้ว มีผู้รู้ท่านบอกไว้ ตอนนี้อย่าเที่ยวไปจับมากิน มาเลี้ยง มาขายเชียวนะ เดี๋ยวติดคุกหรือถูกปรับ หรือทั้งจำทั้งปรับเอาง่ายๆ (หากแวะมาจังหวัดสุราษฎร์ธานี ขอแนะนำว่า สั่งกินตามร้านอาหารน่าจะปลอดภัยที่สุด)
ลักษณะของเห็ดหลุบ (ดอกไม้ทะเล)
เห็ดหลุบ ชื่อเป็นเห็ด แต่จริงๆ มันคือ ดอกไม้ทะเล เป็นสัตว์ทะเลไม่มีกระดูกสันหลัง จำพวกดอกไม้ทะเล หรือซีแอนนีโมนชนิดหนึ่ง พบกระจายพันธุ์อยู่ตามแถบอินโด-แปซิฟิก มีรูปทรงกระบอกสามารถยืด หด ได้ ชาวบ้านพื้นถิ่นคนบนเกาะเขาก็เลยเรียกว่า “เห็ดหลุบ” นั่นเอง!
ส่วนมากผู้ล่า (ชาวประมง) เขาจะใช้ชะแลงงัดทำลายกองหิน เพื่อนำตัวมาทำอาหาร (ผู้เขียนเคยเห็นเห็ดหลุบตัวเป็นๆ ที่ผ่านการแช่แข็งมาก่อนที่จะแปรรูปมาเป็นแกงคั่วเห็ดหลุบ เมนูยอดฮิตของหลายๆ คน ทีนี้ก็ได้รู้กันเสียทีว่า มันไม่ใช่เห็ดอีกต่อไป)
เห็ดหลุบ เป็นดอกไม้ทะเลชนิดหนวดสั้น มีชื่อเรียกหนึ่งว่า “พังผืดทะเล” มีพฤติกรรมเหมือนดอกไม้ทะเลทั่วไป คือจะบานเมื่อปราศจากสิ่งใดมารบกวน หากมีสิ่งรบกวนจะหุบตัวเข้ากับซอกหินที่ใช้เป็นที่เกาะ มีสีต่างๆ มากมายหลายสี เช่น สีเหลือง เขียว เทา หรือสีปริน (ซึ่งเป็นสีที่หายาก) ปลายหนวดลักษณะเป็นเม็ดกลมๆ หากไปสัมผัสถูกเข้าจะเหนียวหนึบ ขาดติดกับมือมาได้เลย กินอาหารด้วยวิธีการสองวิธี คือ การสังเคราะห์แสงจากสาหร่ายซูแซนแทนลีที่อยู่ในเนื้อเยื่อ และจับเหยื่อเอาจากหนวด ซึ่งได้แก่ สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังขนาดเล็ก และปลาวัยอ่อนๆ
เห็ดหลุบ อาศัยอยู่ตามพื้นทรายและกระจายพันธุ์ไปทั่วน่านน้ำเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนของพื้นที่อินโด-แปซิฟิก ตั้งแต่ มอริเชียส ฟิจิ หมู่เกาะริวกิว ทางใต้ของญี่ปุ่นไปถึงออสเตรเลีย
ในทางชีววิทยา เห็ดหลุบ เป็นดอกไม้ทะเลที่เป็นแหล่งที่พักพิงของสัตว์ทะเลหลายชนิด เช่น ปลาการ์ตูนต่างๆ รวมถึงปลาสลิดหินสามจุดในวัยอ่อน และยังมีความสัมพันธ์กับสัตว์ทะเลไม่มีกระดูกสันหลังชนิดอื่นๆ เช่น กุ้งชนิดต่างๆ และปู โดยให้เป็นสถานที่หลบภัย
เห็ดหลุบ เหล่านักชิมทั้งหลายส่วนมากก็ไม่รู้หรอก? ว่าเขาจับมากินกันได้อย่างไร แต่ชาวบ้านตามเกาะต่างๆ ในจังหวัดสุราษฎร์ธานี เขาบอกว่า เห็ดหลุบเป็นอาหารพื้นบ้านของคนเกาะสมุย เกาะพะงัน รวมถึงบริเวณอื่นๆ ที่ใกล้เคียงตั้งแต่สมัยปู่ ย่า ตา ยาย โน่น โดยสามารถนำไปปรุงเป็นอาหารต่างๆ ได้โดยเฉพาะแกงคั่ว มีความกรุบ กรอบ และอร่อย หากท่านผู้ใดไปเที่ยวเกาะสมุย ลองไปถามชาวบ้านแถบชายทะเลดูได้ เพราะชาวบ้านดั้งเดิมเขาจะรู้จักเห็ดหลุบกันแทบทุกครัวเรือน ว่างั้น
เมนู แกงคั่วเห็ดหลุบ
(แกงแบบเดียวกับแกงกะทิปลาใบ ใส่ใบยี่หร่า)
นิยมของคนเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี ส่วนเห็ดหลุบที่ได้มานั้นถูกหรือผิดกฎหมายเราก็ไม่สามารถจะรู้ได้ ขอบอกว่าถ้าใครได้ลองลิ้มชิมรสชาติกรุบๆ กรอบๆ ของแกงคั่วเห็ดหลุบสักครั้ง รับรองท่านต้องติดอกติดใจอย่างแน่นอนค่ะ (ผู้เขียนได้เรียบๆ เคียงๆ ถามสูตรเด็ดเคล็ดลับแกงคั่วเห็ดหลุบมาฝาก)
ส่วนผสม
เห็ดหลุบ
เครื่องแกงคั่ว (ใต้)
กะทิ
กะปิ
เกลือ
น้ำตาลปี๊บ
ใบยี่หร่า
พริกชี้ฟ้า (พริกขี้หนูแดงเม็ดใหญ่)
วิธีการปรุง
เห็ดหลุบ ล้างสะอาด (ต้องล้างให้สะอาดจริงๆ เพราะมีเม็ดทราย) หั่นเป็นชิ้นพอคำเตรียมไว้ ตั้งหม้อ กะทิใส่เครื่องแกงและกะปิ ผัดให้เข้ากันดีแล้ว ใส่เห็ดหลุบ เคี่ยวด้วยไฟอ่อนๆ จนเครื่องแกงซึมเข้าเนื้อ และน้ำแห้งขลุกขลิก ปรุงรสด้วยเกลือนิดหน่อย (ส่วนมากเครื่องแกงใต้ไม่ต้องเติมเลย) ใส่น้ำตาลปี๊บเล็กน้อย (จะไม่ใส่ก็ได้ หรือใส่เพื่อปรุงแต่งรสชาติเล็กน้อยเท่านั้น) ใส่ใบยี่หร่า พริกชี้ฟ้า ผัดให้เข้ากัน ชิมจนได้รสชาติเผ็ดกลมกล่อม ทีนี้ก็กินกับข้าวสวยร้อนๆ อร่อยๆ อย่าบอกใครเชียว
แกงคั่วเห็ดหลุบ เป็นแกงพื้นบ้านที่ขึ้นชื่อของชาวเกาะสมุย ที่มีรสชาติเผ็ด กลมกล่อม หอมกลิ่นเครื่องแกงใต้ รสชาติเอร็ดอร่อย และนอกจากนี้ยังมีอีกหลายเมนูที่ไม่ควรพลาด คือ วายคั่วกะทิ (วาย ก็คือปลาหมึกสายตัวยาวๆ มีความเหนียวกว่าปลาหมึกหน่อยค่ะ) เอามาต้มกะทิ เติมความเปรี้ยวจากลูกตะลิงปลิงสักหน่อย รับรองทั้งหอมและอร่อยสุดๆ เลย เวลากินเอาน้ำมาราดข้าว หรือจะซดเพียวๆ อร่อยอย่าบอกใคร?
และอีกเมนูพื้นบ้านที่ห้ามพลาดเลยก็คือ ยำสาหร่ายข้อสมุย (เป็นสาหร่ายชนิดหนึ่งที่มักจะเก็บตอนน้ำทะเลลด) รสชาติสาหร่ายสดๆ จากทะเล เคี้ยวกรุบ กรอบ เข้ากันดีกับน้ำยำ และส่วนผสมต่างๆ จนต้องยกนิ้วให้เลย (น้ำยำตามสูตรสมุยจะใส่กะปิเล็กน้อย)
หากมีโอกาสได้มาจังหวัดสุราษฎร์ธานี หรือเกาะสมุย ที่ไม่ได้มีดีเฉพาะแหล่งท่องเที่ยวที่ขึ้นชื่อในเรื่องของความสวยงามตามธรรมชาติทางทะเลเท่านั้น ยังมีอาหารพื้นบ้านหลากหลายเมนู ที่สามารถบ่งบอกถึงวิถีชีวิตของคนใต้ชายทะเลได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะเกาะสมุย เมืองที่ล้อมรอบด้วยทะเล ซึ่งอาหารพื้นบ้านที่ขึ้นชื่อของสมุยจึงมาจากทะเลแทบทั้งสิ้น อาทิ หอยเจาะ สาหร่ายข้อ ไข่หอยเม่น วายคั่ว เห็ดหลุบ ซึ่งถ้ามาถึงสุราษฎร์ธานี และสมุยแล้วไม่ได้ลองชิมเมนูเหล่านี้ ท่านจะไม่รู้จักวัฒนธรรมของคนริมทะเลที่แท้จริง
