เผยแพร่	วันอังคารที่ 30 มีนาคม พ.ศ.2564

ศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร (ศพก.) อำเภอด่านมะขามเตี้ย จังหวัดกาญจนบุรี เป็น ศพก. ต้นแบบด้านมันสำปะหลังแบบครบวงจร ที่เปิดโอกาสให้เกษตรกรหรือผู้สนใจเข้ามาศึกษาเรียนรู้วิธีการจัดการมันสำปะหลัง ตั้งแต่กระบวนการผลิต การลดต้นทุน การเพิ่มมูลค่าผลผลิต ไปจนถึงการเชื่อมโยงตลาด จากเกษตรกรผู้มีประสบการณ์สามารถพลิกฟื้นไร่มันสำปะหลัง จากเดิมที่ให้ผลผลิตเฉลี่ย 1-3 ตัน ต่อไร่ ขยับขึ้นไปเกือบ 10 ตัน ต่อไร่

นายคณพศ เฉื่อยฉ่ำ นักวิชาการส่งเสริมเกษตรชำนาญการ สำนักงานเกษตรจังหวัดกาญจนบุรี กรมส่งเสริมการเกษตร กล่าวว่า พื้นที่ปลูกมันสำปะหลังในตำบลหนองไผ่ อำเภอด่านมะขามเตี้ย จังหวัดกาญจนบุรี แต่เดิมจัดอยู่ในเขตพื้นที่ที่มีความเหมาะสมน้อยในการปลูกมันสำปะหลัง ประกอบกับเกษตรกรขาดความรู้ความเข้าใจในการปรับปรุงบำรุงดินอย่างถูกต้อง ทำให้ผลผลิตที่ได้อยู่ที่ประมาณ 2 ตัน ต่อไร่ ซึ่งต่ำกว่าเกณฑ์ (เกณฑ์ค่าเฉลี่ยของจังหวัดกาญจนบุรี อยู่ที่ 3.5 ตัน ต่อไร่)

ส่งผลต่อรายได้และความเป็นอยู่ของเกษตรกร แต่พอมีโครงการส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ เกษตรกรได้รวมตัวกันจัดตั้งเป็นกลุ่มแปลงใหญ่มันสำปะหลังตำบลหนองไผ่ ตั้งแต่ ปี 2559 มีสมาชิก จำนวน 50 ราย พื้นที่ประมาณ 1,111 ไร่ ได้รับการถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยี สนับสนุนปัจจัยการผลิตตลอดจนงบประมาณดำเนินการเบื้องต้น ทำให้เกษตรกรสามารถใช้องค์ความรู้ที่ได้ไปพัฒนาประสิทธิภาพการผลิตให้ดีขึ้น

ปัจจุบัน กลุ่มแปลงใหญ่มันสำปะหลังตำบลหนองไผ่ จัดเป็นกลุ่มแปลงใหญ่ต้นแบบที่มีความเข้มแข็งระดับสูง มีการประชุมกลุ่มอย่างต่อเนื่องเพื่อวางแผนจัดการผลผลิตและการจำหน่าย รวมกลุ่มกันผลิตและใช้สารอินทรีย์ สารชีวภัณฑ์ ใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน ผสมปุ๋ยเคมีใช้เอง (ปุ๋ยสั่งตัด) เพื่อลดการใช้ปุ๋ยเคมีเกินความจำเป็นและยังช่วยลดต้นทุนการผลิต เลือกพันธุ์มันสำปะหลังที่เหมาะสมกับพื้นที่ ดูแลควบคุมคุณภาพผลผลิต และได้เชื่อมโยงตลาดโดยการประสานกับลานมันสำปะหลังในพื้นที่ ให้รับซื้อผลผลิตของกลุ่มแปลงใหญ่ในราคาที่สูงกว่าเกษตรกรทั่วไป

เมื่อกลุ่มแปลงใหญ่มีความเข้มแข็ง สามารถเป็นต้นแบบถ่ายทอดความรู้ไปสู่เกษตรกรรายอื่นได้ ทางกลุ่มฯ จึงได้รับการคัดเลือกให้เป็นศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร (ศพก.) อำเภอด่านมะขามเตี้ย เพื่อเป็นแหล่งถ่ายทอดความรู้และเทคโนโลยีการผลิตมันสำปะหลังอย่างครบวงจร สำหรับเกษตรกรที่เข้ามาศึกษาดูงานจะได้รับความรู้เทคโนโลยีต่างๆ ที่ ศพก. แห่งนี้คิดค้นและได้ทดลองใช้จริงจนเห็นผลสำเร็จเป็นรูปธรรม สามารถนำกลับไปปรับใช้ในพื้นที่ของตนเอง ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและลดต้นทุนการผลิตมันสำปะหลัง

ด้าน นายอนุวัฒน์ วรวงษ์ ประธาน ศพก. อำเภอด่านมะขามเตี้ย และประธานกลุ่มแปลงใหญ่มันสำปะหลังตำบลหนองไผ่ เล่าว่า ก่อนหน้าที่เกษตรกรจะมารวมกลุ่มกันเป็นแปลงใหญ่มันสำปะหลังตำบลหนองไผ่ ต่างคนก็ต่างปลูก ความรู้การจัดการก็แตกต่างกันไป ผลผลิตที่ได้จึงไม่เท่ากัน บางคนได้ 1 ตันต่อไร่ บางคนได้เกิน 3 ตัน ต่อไร่ เวลาขายก็ต่างคนต่างขาย ทำให้ได้ราคาถูก

พอทางกรมส่งเสริมการเกษตร มาส่งเสริมการรวมกลุ่มเป็นแปลงใหญ่ เกษตรกรในพื้นที่ จำนวน 50 ราย ได้เข้าร่วมโครงการ ได้รับการถ่ายทอดความรู้จากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง มีการตรวจวิเคราะห์ดินและปรับปรุงบำรุงดินอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ มีการผลิตปุ๋ยน้ำหมักชีวภาพ สารชีวภัณฑ์ไว้ใช้เอง มีระบบการปลูก การดูแลตามขั้นตอนมาตรฐาน รวมถึงมีการวางแผนการผลิตและจำหน่ายร่วมกัน

มีคณะกรรมการเข้าไปตรวจสอบคุณภาพผลผลิตของสมาชิกก่อนเก็บจำหน่าย เพื่อให้ได้มันสำปะหลังที่มีคุณภาพ มันสำปะหลังสะอาด เปอร์เซ็นต์แป้งดี เป็นการเพิ่มมูลค่าผลผลิต ทั้งนี้ การรวมกลุ่มฯ ยังช่วยเพิ่มอำนาจการต่อรองกับพ่อค้าให้รับซื้อผลผลิตของทางกลุ่มฯ ในราคาที่สูงกว่าเกษตรกรทั่วไป ตันละ 50 บาท ผลสำเร็จที่เกิดขึ้นหลังจากปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการทำเกษตรจากเดิมที่ทำแบบตัวใครตัวมัน ทำตามธรรมชาติ มาสู่การทำเกษตรวิถีใหม่ที่เน้นใช้ทักษะความรู้เทคโนโลยีและนวัตกรรมต่างๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต มีการจัดการอย่างเป็นระบบ ทำให้ผลผลิตมันสำปะหลังของสมาชิกกลุ่มฯ

จากเดิมที่ 1-3 ตันต่อไร่ เพิ่มขึ้นเฉลี่ยอยู่ที่ 8-9 ตัน ต่อไร่ ขณะที่ต้นทุนการผลิตลดลง จากเดิมที่ 7,650 บาท ต่อไร่ เหลือ 6,250 บาท ต่อไร่ ส่วนรายได้เพิ่มขึ้นตามปริมาณผลผลิตที่ขายได้มากขึ้น ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับราคาตลาด ณ ขณะนั้นด้วย หลังจากได้เรียนรู้และลงมือทำจนประสบความสำเร็จแล้วก็อยากถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ของเราให้กับเกษตรกรรายอื่นผ่านศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร

ซึ่งเกษตรกรหรือผู้สนใจที่เข้ามาที่นี่จะได้รับความรู้เกี่ยวกับการจัดการมันสำปะหลังอย่างครบวงจร ตั้งแต่กระบวนการเตรียมดิน การปลูก การดูแล การลดต้นทุน การเพิ่มผลผลิต การเก็บเกี่ยว ไปจนถึงการตลาด สำหรับหลักสูตรการเรียนรู้ของ ศพก. อำเภอด่านมะขามเตี้ย ประกอบด้วย 1.การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตมันสำปะหลัง 2.การใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินและการผสมปุ๋ยเคมีใช้เอง 3.การผลิตปุ๋ยหมักและน้ำหมักชีวภาพเพื่อลดต้นทุนการผลิต และ 4.การผลิตสารชีวภัณฑ์ควบคุมและป้องกันกำจัดศัตรูพืช

การเรียนรู้ทั้ง 4 ฐาน ทำให้เกษตรกรได้รับทั้งความรู้ ได้เห็นการลงมือทำจริง รวมถึงเทคนิคการปลูก การเพิ่มผลผลิตมันสำปะหลังอย่างครบถ้วนจากผู้ที่ประสบความสำเร็จในพื้นที่โดยตรง “ศพก. แห่งนี้ เน้นถ่ายทอดความรู้ทั้งหลักวิชาการ เทคโนโลยีที่คิดค้นขึ้นมาใช้เองได้อย่างเหมาะสม และประสบการณ์ตรงให้กับเกษตรกรทั้งในพื้นที่อำเภอด่านมะขามเตี้ยและจังหวัดต่างๆ ที่สนใจเข้ามาศึกษาเรียนรู้จำนวนมาก ซึ่งเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง ท่านอื่นๆ ได้นำความรู้ที่ได้กลับไปใช้ประโยชน์ในพื้นที่ของตนเอง และมีเสียงตอบรับกลับมาว่าได้ผลจริง

ซึ่งก่อนมาที่นี่เคยปลูกมันสำปะหลังได้ 2-3 ตัน ต่อไร่ พอได้เริ่มตรวจวิเคราะห์ดิน ปรับกระบวนการผลิตตามที่ทางศูนย์แนะนำ ผลผลิตเพิ่มขึ้นเป็น 4-5 ตัน ต่อไร่ แต่ยังมีเกษตรกรอีกหลายคนที่ทำการเกษตรโดยไม่รู้วิธีเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต จึงอยากให้ลองเปิดใจเข้ามาศึกษาเรียนรู้ได้ที่ ศพก. อำเภอด่านมะขามเตี้ย จะได้เห็นว่าสิ่งที่เราแนะนำไปนั้นทำได้จริง” นายอนุวัฒน์ กล่าวย้ำ