| ที่มา | เก็บมาเล่า |
|---|---|
| ผู้เขียน | ปัญญาลักษณ์ ศรีบุรินทร์ |
| เผยแพร่ |
“เมี่ยง” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2525 ให้ความหมายไว้ว่า เมี่ยง เป็นภาษาถิ่น-พายัพ เป็นคำนาม ของกินที่ใช้ใบไม้ห่อกิน มีหลายชนิด เรียกชื่อต่างๆ กัน เช่น คำเมี่ยง เมี่ยงลาว สำหรับเมี่ยงสมุนไพรตามแบบฉบับการกินไทเลยนิยมกินเป็นอาหารว่างกินเล่น
เมี่ยง หรือเมี่ยงโค้น เป็นอาหารว่างกินเล่นที่มีมาตั้งแต่โบร่ำโบราณสืบทอดต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่นตามกาลเวลาที่ผ่านมา แต่การกินเมี่ยงตามแบบฉบับของ “ไทเลย” ก็ยังคงมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ถูกถ่ายทอดมาจากดั้งเดิมแต่ก่อนเก่า นิยมกินกับเครื่องเคียงและน้ำเมี่ยง
ซึ่งการกินเมี่ยงหรือการแต่งเครื่องเมี่ยงเป็นอะไรที่ยุ่งยากอย่างมาก ถ้าคนไม่ชอบ ไม่มีความละเอียดอ่อนในการคัดสรรวัตถุดิบมากพอคงเป็นอันไม่ต้องกินกันเลยก็ว่าได้ เพราะต้องกินกับเครื่องเคียงมากมายหลายอย่าง ส่วนใหญ่จะเป็นพืชผักนานาพันธุ์สมุนไพรพื้นบ้านที่หาได้ตามรั้วราวแถวบ้านเราเอง
การแต่งเมี่ยง หรือเครื่องเคียง
การแต่งเมี่ยง หรือเครื่องเคียงจะประกอบด้วย พริกสด ข่า กระเทียม หอมแดง ตะไคร้ ถั่วฝักยาว มะพร้าว มะเขือ มะเขือเครือ (มะเขือเทศพื้นเมือง) มะนาว ทุกอย่างที่กล่าวมาต้องหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ และที่ขาดไม่ได้ก็คือใบของผักสำหรับการห่อเครื่องเคียงเหล่านี้ อย่างใบชะพลู ผักขี้นาก ใบพลู ฯลฯ ซึ่งวัตถุดิบการแต่งเมี่ยงก็ไม่ได้กำหนดไว้ตายตัวว่าต้องครบตามสูตรที่กล่าวมา ถือเอาตามความสะดวกของผู้กินตามพืชผักสมุนไพรรอบบ้านที่มีอยู่เป็นสำคัญนั้นก็เป็นพอแล้ว
ส่วนใหญ่พืชผักเครื่องเคียงจะเป็นสมุนไพรที่ดีมีประโยชน์ต่อร่างกายเราอย่างมาก ทั้งจะช่วยต้านทานโรคที่อาจจะเกิดขึ้นกับร่างกายเราทั้งทางตรงและทางอ้อมได้ อาทิ
“พริกสด” ช่วยขยายเส้นโลหิตในลำไส้และกระเพาะอาหารเพื่อให้ดูดซึมอาหารดีขึ้น ช่วยร่างกายขับถ่ายของเสียและนำธาตุอาหารไปยังเนื้อเยื่อของร่างกาย
“ข่า” เป็นยาแก้ท้องขึ้น ท้องอืดเฟ้อ ขับลม แก้อาหารเป็นพิษ เป็นยารักษากลากเกลื้อน โรคผิวหนัง
“กระเทียม” ใช้รักษาโรคบิด ป้องกันมะเร็ง ระงับกลิ่นปาก ลดระดับไขมัน คอเลสเตอรอล และน้ำตาลในเลือด
“หอมแดง” ช่วยขับลม แก้ท้องอืด ช่วยย่อยและเจริญอาหาร แก้บวมน้ำ แก้อาการอักเสบต่างๆ
“ตะไคร้” เป็นยารักษาโรคหืด แก้ปวดท้อง ขับปัสสาวะ และแก้อหิวาตกโรค รักษาเกลื้อน แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ แก้ปัสสาวะพิการ แก้นิ่ว
“ถั่วฝักยาว” ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน ป้องกันและรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน และช่วยป้องกันการเกิดโรคกระดูกพรุน
“มะพร้าว” เป็นยาบำรุงกำลัง ขับปัสสาวะ ขับพยาธิ แก้ไข้ กระหายน้ำ
“มะเขือ” ช่วยลดการบีบตัวของกล้ามเนื้อเรียบ ต้านมะเร็ง บำรุงหัวใจ ลดความดันเลือด
“กล้วยดิบ” รักษาโรคกระเพาะอาหารอักเสบได้
“มะเขือเครือ หรือมะเขือส้ม” มีสารที่สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อรา มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง และผิวพรรณให้สดใส ชุ่มชื้น
“มะนาว” ช่วยขับเสมหะ แก้ไอ เลือดออกตามไรฟัน เหงือกบวม นอกจากนี้ ยังช่วยแก้อาการปวดศีรษะ แก้อาเจียน บำรุงตา บำรุงผิว
“ใบชะพลู” ทำให้เจริญอาหาร ขับเสมหะ
“ผักขี้นาก” ช่วยลดความดัน ขับปัสสาวะ
การทำน้ำเมี่ยงสำหรับกินเมี่ยง
น้ำเมี่ยงสำหรับกินเมี่ยงมีอยู่ 2 แบบตามความชอบของผู้กินทั้งเป็น “น้ำหวาน” ที่ทำแบบง่ายๆ ประกอบด้วยน้ำปลา น้ำตาล พริกสด ผงชูรส
อีกแบบคือน้ำปลาร้า ประกอบด้วย น้ำปลาร้า เกลือ พริกสด ผงชูรส ผสมเข้ากันก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อยพร้อมกิน
การกินเมี่ยง
การกินเมี่ยงนิยมกินเป็นคำๆ ห่อกินเองตามต้องการ หรือตามเครื่องเคียงที่มีอยู่ บ้างกินกับข้าวเหนียว (ผู้เฒ่าผู้แก่ชอบกิน) หรือกินเล่นก็ไม่ว่ากัน เคล็ดลับการกินเมี่ยงให้อร่อยขึ้นอยู่กับการปรุงของคนกินในแต่ละคำ รสชาติอาจมีการเปลี่ยนแปลงได้ตามความเหมาะสม ในแต่ละคำที่หยิบเครื่องใส่ลงไปในแต่ละคำควรหยิบใส่ให้พอดี ไม่งั้นคงต้องสร้างความลำบากให้ฟันสำหรับการเคี้ยวของเราเป็นอย่างมากแน่นอน
“กินเมี่ยงไม่ครบเครื่องระวังท้องเสีย” เป็นคำของผู้ใหญ่พูดให้ฟัง เพื่อหยอกล้อเด็กๆ ให้กินให้ครบ จนเด็กๆ เกิดความกลัวจึงต้องคุ้ยหาเครื่องเคียงให้ครบ บางคนหนักไปกว่านั้นต้องนับเครื่องเคียงเป็นระดับหนึ่งสองกันเลยทีเดียว ถือเป็นกลวิธีทำให้เด็กรู้จักการกินพืชผักสมุนไพรที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย สามารถต้านทานโรคบางชนิดได้ด้วย มองดูแล้วก็เกิดความตลกความสนุกสนานไปอีกแบบหนึ่ง
ซึ่งผู้เขียนมองว่าการกินเมี่ยงนิยมกินกันทุกเพศทุกวัย ทั้งเด็กและผู้ใหญ่แอบแฝงไปด้วยความประณีตบรรจงในการสรรหาวัตถุดิบของท้องถิ่นนำมาประกอบกลายเป็นอาหารว่างจนเกิดเป็นความนิยมกันอย่างแพร่หลาย และยังเป็นการสร้างไมตรีจิตระหว่างกัน เพราะการกินเมี่ยงจะต้องกินกันเป็นกลุ่มเป็นครอบครัวรอบวงกันกินจึงจะอร่อย ได้พบปะพูดคุยกันในเรื่องต่างๆ อย่างสร้างสรรค์เกิดความเข้าใจต่อกัน
การกินเมี่ยงถือเป็นเสน่ห์ประจำถิ่นอย่างหนึ่งในแต่ละพื้นที่ สามารถส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีทั้งภายในครอบครัวและเพื่อนบ้านได้เป็นอย่างดี ไม่เพียงเท่านั้นยังสร้างประโยชน์จากการกินพืชสมุนไพรที่ดีต่อร่างกายคนเราด้วย และหากได้ลองนั่งรวมวงล้อมรอบได้ชิมสักคำแล้วรับรองเลยว่าจะติดปาก ติดใจ ต้องลองเป็นคำที่สองอย่างแน่นอน
ถามเพิ่มเติมได้ที่ FB : ก้อ คร๊าฟ
………………….
เผยแพร่ในระบบออนไลน์เป็นครั้งแรก เมื่อวันพฤหัสที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2564
สำหรับแฟนๆ นิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน หากต้องการนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้านรายปักษ์ ส่งตรงถึงบ้าน รวดเร็วทันใจอ่านได้ในทุกๆ 15 วัน สามารถสมัครสมาชิกได้ที่ คลิกลิ้ง https://shorturl.asia/0zJwQ 📲- Line: @matichonbook หรือ สำนักพิมพ์มติชน เลขที่ 12 ถนนเทศบาลนฤมาล หมู่บ้านประชานิเวศน์ 1 แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900 ติดต่อฝ่ายขาย 02-589-0020 ต่อ 3354
