ม.มหิดล-อภัยภูเบศร ร่วมพัฒนาและปรับปรุงพืชสมุนไพร “บัวบก พันธุ์ศาลายา 1”

ม.มหิดล-อภัยภูเบศร ร่วมพัฒนาและปรับปรุงพืชสมุนไพร “บัวบก พันธุ์ศาลายา 1” เตรียมผลักดันสู่อุตสาหกรรมเวชสำอาง ส่งเสริมเศรษฐกิจไทย

การพัฒนาพันธุ์พืชสมุนไพรเพื่อการส่งออก ถือเป็นหนึ่งในแผนการพัฒนาโครงสร้างเศรษฐกิจของประเทศตามโมเดล BCG (Bio-Circular-Green Economy Model) พ.ศ. 2564-2570 ซึ่งต้องอาศัยการบูรณาการทั้งในส่วนของนักวิชาการ นักเศรษฐศาสตร์ เกษตรกร ฯลฯ เพื่อการพัฒนาสู่เวชภัณฑ์คุณภาพ ที่จะช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจชาติให้ก้าวสู่การเป็นประเทศนวัตกรรมได้ตามเป้าหมาย

“บัวบก” เป็นหนึ่งในพืชสมุนไพรที่อยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ ประเภทยาจากสมุนไพร ในรูปแบบของยาครีมซึ่งมีฤทธิ์สมานแผล ซึ่งบัวบกเป็นพืชล้มลุกที่พบได้โดยทั่วไปในพื้นที่ชุ่มน้ำในเอเชีย โดยในประเทศไทยนิยมนำมาบริโภค เป็นทั้งผักและใช้เป็นยาสมุนไพร ด้วยความตระหนักถึงคุณค่าของพืชสมุนไพรชนิดดังกล่าว มหาวิทยาลัยมหิดล โดยคณะเภสัชศาสตร์ จึงได้ร่วมกับ มูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร พัฒนาและปรับปรุงพืชสมุนไพรขึ้นเป็น “บัวบก พันธุ์ศาลายา 1” เพื่อพัฒนาโอกาสสู่การเป็นพืชเศรษฐกิจใหม่ของประเทศไทย

รองศาสตราจารย์ ดร.เภสัชกรสมภพ ประธานธุรารักษ์ อาจารย์ประจำภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวในฐานะผู้วิจัยหลักของโครงการวิจัยพัฒนาและปรับปรุงพืชสมุนไพรขึ้นเป็น “บัวบก พันธุ์ศาลายา 1” ว่า โครงการวิจัยฯ ประสบความสำเร็จจากการพัฒนาและปรับปรุงสายพันธุ์บัวบก จากการทดลองทั้งในห้องปฏิบัติการและลงพื้นที่ปลูกในแปลงทดลองในจังหวัดมหาสารคาม ด้วยการสนับสนุนทุนวิจัยจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย ทุนวิจัยมหาบัณฑิต สกว. สาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ภายใต้โครงการที่เชื่อมโยงภาคการผลิตกับงานวิจัยทุน สกว.-อุตสาหกรรม และมูลนิธิเจ้าพระยาอภัยภูเบศร จนได้บัวบกสายพันธุ์ใหม่ที่ชื่อว่า “ศาลายา 1” ที่สามารถเพิ่มผลผลิตได้มากขึ้น จากการมีลักษณะใบที่ใหญ่ขึ้น และมีสารสำคัญในปริมาณที่มากขึ้นกว่าต้นแม่พันธุ์บัวบกตั้งต้นด้วย

ซึ่ง “Triterpenoids” หรือสารสำคัญที่อยู่ในบัวบกซึ่งมากด้วยคุณประโยชน์ทางยา จะพบมากที่สุดใน “บัวบก พันธุ์ศาลายา 1” ที่เก็บเกี่ยวในขณะอายุ 4 เดือน ในปริมาณร้อยละ 15.38 ในน้ำหนักแห้ง ซึ่งมีปริมาณสูงกว่าต้นแม่พันธุ์ ในสภาวะแปลงปลูกเดียวกัน โดยทีมวิจัยได้ใช้เทคนิคการเพิ่มชุดโครโมโซมและโคลนนิ่ง ด้วยการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อจนได้พันธุ์บัวบกคุณภาพสูงที่ต้องการ และจะพัฒนาขึ้นเป็นเวชสำอางสมุนไพรสู่ภาคอุตสาหกรรมต่อไป

โครงการวิจัยพัฒนาและปรับปรุงพืชสมุนไพร “บัวบก พันธุ์ศาลายา 1” นอกจากเป็นผลผลิตจากงานวิจัยให้นักศึกษาปริญญาโท หลักสูตร Plant Science ซึ่งเป็นหลักสูตรร่วมของคณะเภสัชศาสตร์ และคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล แล้วยังจะช่วยเพิ่มโอกาสพืชสมุนไพรดังกล่าวสู่พืชเศรษฐกิจตัวใหม่ของประเทศไทย ตามเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน (SDGs) แห่งสหประชาชาติ ข้อที่ 9 ที่ว่าด้วยการพัฒนาอุตสาหกรรม นวัตกรรม และโครงสร้างพื้นฐานที่ยั่งยืน (Industry, Innovation and Infrastructure) อีกด้วย