ดองต่าว “ไก่ตีนโต” เวียดนาม สัตว์แปลกที่น่าเลี้ยง

ที่มา	เทคโนโลยีปศุสัตว์
ผู้เขียน	กองบก.เทคโนโลยีชาวบ้าน
เผยแพร่	วันพุธที่ 29 มีนาคม พ.ศ.2566

เทคโนโลยีชาวบ้านออนไลน์ขอพาทุกคนไปรู้จักกับ ไก่ตีนโต หรือ ไก่ดองเต๋า (Dong Tao) ไก่พันธุ์พื้นเมืองที่หายากของประเทศเวียดนาม

ไก่ตีนโต มีลักษณะเด่นอยู่ที่ขาและตีนมีขนาดใหญ่ อายุ 1-2 ปี ลำแข้งและตีนไก่จะโตขึ้นเรื่อยๆ เกือบเท่าแขนคน โดยทั่วไปไก่สายพันธุ์นี้ น้ำหนักอยู่ระหว่าง 3.5-5 กิโลกรัม แต่เคยพบใหญ่สุดมีน้ำหนักมากถึง 6-7 กิโลกรัม ไก่ดองเต๋าลักษณะของพันธุ์แท้ แข้งขามีสีส้มถึงแดง รูปร่างแข็งแรง ขาอวบอ้วนปกคลุมด้วยเกล็ดสีแดง ไก่เพศเมียมีน้ำหนักน้อยกว่าตัวผู้ เนื้อไม่แข็งมากเหมือนไก่พื้นบ้าน

คนไทยเลี้ยงไก่ตีนโตในลักษณะสัตว์แปลก แต่เกษตรกรเวียดนามนิยมเลี้ยงเป็นไก่เนื้อ โดยเฉพาะไก่ตีนโตสีขาว นิยมเลี้ยงเป็นอาหาร หรือใช้ในงานมงคลต่างๆ เพราะยกย่องสีขาวว่าเป็นสีมงคล ไก่ตีนโตมีปริมาณเนื้อเยอะ เนื้อไก่ตีนโตอร่อยมาก มีมันแทรกในเนื้อ รสชาติอร่อยกรุบกรอบ มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ถูกเรียกขานว่า “Dragon Chickens” ในอดีต นิยมนำเนื้อไก่ตีนโตมาปรุงเป็นเครื่องเสวยของกษัตริย์เวียดนาม

ปัจจุบันเนื้อไก่ตีนโต ติดอันดับเมนูสุดยอดอาหารของชาวเวียดนาม เพราะมีรสชาติอร่อยและราคาแพงมีจำหน่ายในภัตตาคารร้านอาหารหรูๆ ของประเทศเวียดนาม คนมีฐานะเข้าขั้นเศรษฐีเท่านั้นที่มีโอกาสได้กิน ไก่ตีนโตอร่อย โดยเฉพาะส่วนของขาและตีนอร่อยมาก สามารถนำมาปรุงอาหารได้ทุกอย่าง โดยเฉพาะการทอด ส่วนเนื้อก็อร่อยเช่นกัน เพราะมีมันแทรกในเนื้อ หนังไก่ตีนโตมีกลิ่นหอม หากนำเนื้อและหนังของไก่ตีนโตมาผสมกันเวลาทำอาหาร ให้รสสัมผัสเหมือนรับประทานเนื้อไก่ผสมเนื้อวัวเลย

การคัดเลือกพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ไก่ตีนโต

แม่พันธุ์จะต้องไข่ดก ฟองโต ตัวใหญ่ ตีนโต ขาใหญ่ ร่างกายอุดมสมบูรณ์ไม่เป็นโรค ไม่เป็นพยาธิ อายุที่สามารถนำมาเป็นแม่พันธุ์ได้จะอยู่ที่ 8 เดือนขึ้นไป

พ่อพันธุ์ต้องตัวใหญ่ น้ำหนักมาก ตีนโต ขาใหญ่ ผิวหนังแดง ร่างกายอุดมสมบูรณ์ไม่เป็นโรคเช่นกัน ไม่เป็นพยาธิ อายุที่พร้อมผสมได้อยู่ที่ 10 เดือนขึ้นไป

วิธีการเลี้ยง

ไก่ตีนโต การกินอยู่ไม่แตกต่างจากไก่พื้นบ้านของไทย สามารถกินข้าวเปลือก ข้าวโพด หญ้า น้ำสะอาด อาจเพิ่มเติมหัวอาหาร อาหารเสริมต่างๆ เป็นตัวช่วยได้ นอกจากนี้ ยังให้ต้นกล้วยสับให้ไก่กินเพิ่มเข้าไป เพราะในต้นกล้วยมีน้ำเยอะและสารฝาดจะช่วยป้องกันพยาธิในตัวไก่ได้ในระดับหนึ่ง เสริมธาตุแคลเซียมให้ไก่มีกระดูก ร่างกายที่แข็งแรงขึ้น ลดการหักของขาไก่จากการกระโดดลงจากที่สูงได้ในระดับหนึ่งเช่นกัน

การดูแลอนุบาลของลูกไก่ตีนโต มีอยู่ 2 วิธี คือ ใช้แม่ไก่บ้านช่วยฟักและใช้เครี่องฟัก

1. เนื่องจากแม่ไก่ตีนโตมีขนาดขาและลำตัวที่ใหญ่จึงไม่สามารถฟักไข่ได้เองเพราะเสี่ยงเหยียบไข่แตกก่อนฟักเป็นลูกไก่ ควรใช้แม่ไก่บ้านหรือใช้เครื่องฟักไข่เพื่อกกไข่ไก่ตีนโต เมื่อลูกไก่ฟักออกจากไข่แล้วจึงนำมาเลี้ยงไว้ในกรงอนุบาล เพื่อป้องกันโรคและแมลงตามพื้นดิน สามารถทำวัคซีนป้องกันโรคได้ง่ายสะดวกกว่า หลังจากฟักออกจากไข่ในช่วง 1-2 อาทิตย์แรก ขาของลูกไก่มีขนาดเท่ากับลูกไก่ทั่วไป เมื่อลูกไก่มีอายุ 1-2 เดือน ควรให้หัวอาหารลูกไก่เนื้อเพื่อช่วยให้ลูกไก่โตเร็ว ลูกไก่ตีนโตจะเริ่มเห็นขาที่โตขึ้นอย่างชัดเจน พอโตจนอายุ 1-2 ปี เนื้อที่ขาก็จะโตมากและแน่น

2. หากใช้แม่ไก่ฟักไข่ อาจจะทำให้เปอร์เซ็นต์การฟักลูกไก่ออกเป็นตัวอยู่ในปริมาณน้อย จึงแนะนำให้ใช้เครื่องฟักไข่แทนเพราะช่วยประหยัดเวลาได้มาก สามารถนำแม่ไก่ไปทำพันธุ์ใหม่ได้เลย

วัคซีนและยาป้องกันโรคของไก่ตีนโต

ควรใช้วัคซีนโรคนิวคาสเซิล และวัคซีนป้องกันโรคหลอดลมอักเสบ โดยการหยอดตาหรือจมูก รวมทั้งใช้วัคซีนป้องกันโรคฝีดาษ แม้โรคนี้จะไม่ทำให้ไก่มีอันตรายจนถึงตาย แต่ทำให้ลูกไก่ตีนโตมีลักษณะแคระแกร็น เจริญเติบโตได้ช้าจึงแนะนำให้ใช้วัคซีนโรคฝีดาษโดยการแทงปีก

โรงเรือนสำหรับเลี้ยงไก่ตีนโตและไก่ต๊อก

หากเลี้ยงไก่ตีนโตจำนวนมาก ควรสร้างโรงเรือนแบบมาตรฐานในบริเวณกว้าง เพื่อเป็นรังไข่ คอกผสมพันธุ์และกรงการอนุบาลลูกไก่ หากมีพื้นที่จำกัด ควรใช้กรงไก่ ที่มีขนาดใหญ่และกว้างกว่าการเลี้ยงในสุ่มไก่พอสมควร สามารถหาซื้อกรงไก่ได้ตามร้านขายอาหารสัตว์ทั่วไป

สำหรับเกษตรกรที่อยู่แถบชนบท ที่สร้างบ้านไม้ใต้ถุนสูง บริเวณใต้ถุนบ้านเป็นพื้นที่โล่งสามารถใช้ตาข่ายล้อมสำหรับเลี้ยงไก่ได้เช่นกัน หากเลี้ยงไก่ตีนโตจำนวนน้อย การใช้สุ่มไก่ก็เป็นทางเลือกที่ดีสำหรับคนที่มีพื้นที่ในการเลี้ยงจำกัด เพราะใช้พื้นที่น้อยและสามารถขังไก่ได้

ข้อควรระวัง

เนื่องจากไก่ตีนโตมีน้ำหนักตัวค่อนข้างมาก 5-7 กิโลกรัม ทำให้ไก่สายพันธุ์นี้บินเกาะคอนได้ไม่สูงมากนัก หากตกลงมา เสี่ยงขาหักได้ง่ายมาก

ทุกวันนี้ คนไทยนิยมเลี้ยงไก่ตีนโตเป็นสัตว์เลี้ยงสัตว์งามประเภทสัตว์แปลก เกษตรกรจำนวนมากสนใจเลี้ยงไก่ตีนโตเป็นอาชีพเสริม เน้นเพาะขยายพันธุ์ไก่ตีนโตจำหน่ายให้แก่ผู้สนใจ โดยลูกไก่อายุ 1 เดือน ราคาซื้อขายเริ่มต้นที่ตัวละ 1,500 บาท อายุ 2 เดือน ตัวละ 3,000 บาท อายุ 6 เดือน ราคาตัวละ 10,000-15,000 บาท สำหรับ พ่อ-แม่พันธุ์ ไก่ตีนโตสวยๆ ตกราคาคู่ละ 20,000-25,000 บาท