| ที่มา | ผลิตภัณฑ์น่าใช้ |
|---|---|
| ผู้เขียน | ทะนุพงศ์ กุสุมา ณ อยุธยา |
| เผยแพร่ |
การเลือกใช้เครื่องมืออุปกรณ์ทางการเกษตรอย่างถูกต้อง เหมาะสมกับลักษณะงานแต่ละประเภทส่งผลให้งานเกิดความสำเร็จ รวดเร็ว มีประสิทธิภาพเสมือนเครื่องมืออุปกรณ์เหล่านั้นเป็นผู้ช่วยที่สามารถแบ่งเบาภาระได้เช่นกัน
“มีด” เป็นเครื่องมือประจำกายของเกษตรกรชาวสวนชาวไร่ มีดแต่ละชนิดมีคุณสมบัติการใช้งานต่างกัน ทั้งตัดไม้ ฟันไม้ หวด ถางหญ้า ฯลฯ แต่ไม่ว่าจะนำไปใช้ประโยชน์อะไรมีดที่ดีไม่เพียงมีความคมแต่เพียงอย่างเดียว ควรมีความแข็งแรง ทนทาน เพื่อการใช้งานที่ยาวนานด้วย
พาไปรู้จักร้านตีมีดเก่าแก่แห่งหนึ่งชื่อ “ต.กิจวัฒนะ” ที่ตำบลหนองรี อำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี ทำธุรกิจตีมีดมาตั้งแต่รุ่นเตี่ยจนถึงรุ่นลูก ตีมีดและอุปกรณ์เกษตรหลายชนิดจากเหล็กคุณภาพดีผ่านกระบวนการผลิตดั้งเดิมเก่าแก่จนเกิดความแข็งแรง ทนทาน ลูกค้าที่ซื้อไปใช้กันยาวจนลืม
ร้าน ต.กิจวัฒนะ ก่อตั้งโดยตาเหว่าและเป็นผู้นำธุรกิจตีเหล็กมาอยู่ในครอบครัวมโนธรรมมั่นคงซึ่งดำเนินธุรกิจมาเกือบ 40 ปีก่อนส่งต่อวิชาชีพดั้งเดิมเก่าแก่นี้ให้กับรุ่นลูกที่มี คุณสมหวัง คุณบุญวัง และ คุณสวรรค์ มโนธรรมมั่นคง ดูแลธุรกิจต่อโดยแบ่งหน้าที่รับผิดชอบมีคุณสมหวัง (พี่สาว) ดูแลการตลาด, ราคาสินค้า, ควบคุมการผลิต และน้องชายคือคุณบุญวังและคุณสวรรค์ดูแลด้านการผลิต
คุณสวรรค์ บอกว่า เป็นอาชีพเก่าแก่ตั้งแต่รุ่นเตี่ยที่เริ่มทำในปี 2517 ซึ่งเป็นร้านตีมีดแห่งแรกในชุมชนนี้ เกิดมาเห็นเตี่ยตีมีดขายทำให้ต้องคลุกคลีอยู่ในอาชีพตีมีดจึงเรียนรู้จนเกิดเป็นทักษะ ความเชี่ยวชาญ พร้อมไปกับการสืบทอดมาเป็นวิชาชีพหารายได้จนถึงทุกวันนี้
มีดที่ตีขายเน้นไปทางการใช้สำหรับงานเกษตรกรรมเป็นส่วนใหญ่ อย่างเช่น มีดตัดอ้อย มีดตัดใบสับปะรด มีดตัดแต่งกิ่งไม้ มีดอีโต้ ฯลฯ นอกจากนั้น ยังทำอุปกรณ์การเกษตรอื่นที่ใช้เหล็กเป็นวัสดุหลักอย่างชะแลงที่ใช้สำหรับการขุด งัด แซะ พืชผลทางการเกษตรหรือแม้แต่งานก่อสร้างหลายแบบ หรือแม้แต่เสียม ขวาน
สินค้าที่ขายดีของร้านนี้ที่ชาวบ้านนิยมซื้อมากที่สุดคือมีดตัดอ้อย เนื่องจากในพื้นที่แห่งนี้ชาวบ้านปลูกอ้อยเป็นส่วนมาก รองลงมาเป็นมีดสำหรับใช้ตัดใบสับปะรดที่แข็งมีหนามแหลมคม ใช้ตัดใบเพื่อสะดวกในการเดินเข้าไปในไร่ โดยมีดตัดอ้อยผลิตขายขนาดเดียว แต่ทำ 2 แบบสำหรับคนถนัดใช้มือขวากับคนถนัดซ้าย
สิ่งสำคัญของการทำมีดคือการเลือกใช้เหล็กที่มีคุณภาพเป็นวัสดุ ร้านนี้ใช้เหล็กฮั้วอันเป็นเหล็กนำเข้า ใช้มาตั้งแต่รุ่นเตี่ย ถือเป็นเหล็กที่มีคุณภาพ แข็งแรง เหมาะกับการนำมาตีมีด แม้จะมีเหล็กชนิดอื่นอย่างเหล็กแหนบที่ใช้ได้เหมือนกัน แต่จากประสบการณ์อาชีพคุณสวรรค์บอกว่าเหล็กฮั้วอันเหมาะสมที่สุด
สำหรับการผลิตมีดให้นำเหล็กฮั้วอัน ตัดท่อนละ 30 เซนติเมตร นำไปเผาให้ร้อนในเตาแล้วตีขึ้นรูปมีด การตีขึ้นรูปแต่ละครั้งจะทำมีดจำนวน 10 ชิ้นใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมง หลังจากขึ้นรูปมีดเสร็จ จึงเริ่มเก็บรายละเอียดตกแต่งทรงและความคมด้วยการเจียรและตะไบจนเป็นที่พอใจแล้วตอกโลโก้ร้านบนตัวมีด มีดแต่ละอันจะขึ้นรูปจากเหล็กชิ้นเดียวไม่มีการต่อเชื่อม ส่วนด้ามมีดที่เป็นไม้หรือวัสดุอื่นนั้นลูกค้าต้องนำไปทำเองตามความต้องการ
หลังจากเสร็จสิ้นทุกกระบวนการแล้วให้นำมีดไปชุบเพื่อให้มีความแข็งแรงทนทาน ซึ่งกรรมวิธีการชุบเป็นความลับที่ทางร้านไม่สามารถเปิดเผยได้ เพียงแต่ระบุว่าความแข็งแรงของมีดและอุปกรณ์หลายชนิดที่ทางร้านผลิตไม่ได้เกิดจากคุณภาพเหล็กเท่านั้นแต่ยังขึ้นอยู่กับการชุบด้วย ซึ่งเป็นจุดแข็งของร้านที่ลูกค้านิยมซื้อผลิตภัณฑ์จากร้าน ต.กิจวัฒนะ จากอดีตมาจนทุกวันนี้อย่างต่อเนื่อง
ส่วนมีดตัดใบสับปะรดมีลักษณะตรงและบาง ใช้เหล็กชนิดเดียวกันกับมีดตัดอ้อย ใช้กระบวนการขั้นตอนผลิตเหมือนกัน มีดสับปะรดที่ผลิตมี 2 ขนาด คือยาว 40 เซนติเมตร กับ 50 เซนติเมตร หน้ากว้าง 4 นิ้วเท่ากัน นอกจากนั้น ยังผลิตมีดอีโต้แก้วหน้าม้ามีหัวมน มีดขอหวด อีโต้กั่นรูดด้ามไม้ไผ่ มีดเหน็บ (มีดพก) มีดเหลาตอก มีดขอชักลำต้นไผ่ มีดเหรียญหัวง้าม มีดตัดไม้
อุปกรณ์อื่นที่ทำนอกจากมีดคือชะแลง เสียมแหนบ จอบ ขวานถากตอไม้ ขวานถากตอแบบโบราณ ขวาน แหนบ คุณสวรรค์ บอกว่า สินค้าเหล่านี้มีคุณภาพดีมาก เพราะผ่านกระบวนการผลิตที่มีคุณภาพแบบดั้งเดิมโบราณ โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิธีการชุบที่สร้างความคมและแข็งแรงอย่างมาก สามารถใช้กันได้ยาวนานจนลืม
คุณสมหวัง ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ลูกค้าที่มาซื้อเป็นชาวบ้านที่ทำเกษตรกรรมในด้านปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ หรือมีเจ้าหน้าที่กรมทางหลวง งานก่อสร้าง โดยมากเป็นขาประจำหรือได้รับการแนะนำ แต่ไม่ได้ขายส่ง
สำหรับราคาขายกำหนดตายตัวไม่ได้ เพราะขึ้นอยู่กับตัวแปร ไม่ว่าจะเป็นราคาเหล็ก ค่าถ่านเผา ค่าไฟฟ้า ความยากง่ายของมีดแต่ละชนิด ราคาขายกำหนดไว้ตั้งแต่ 200 กว่าบาทไปจนถึงหลักพันบาท แต่ถ้าเป็นมีดพกที่มีฝักหรือปลอกราคามักเริ่มต้นหลักพัน เพราะเป็นงานที่ต้องพิถีพิถันใช้เวลา รวมถึงงานฝักต้องให้ร้านนอกทำในกรณีที่ทางร้านมีอยู่
คุณสมหวัง บอกว่า ร้านของครอบครัวเป็นร้านตีมีดเก่าแก่ที่สะสมคุณภาพสินค้ามายาวนานจนได้รับความไว้วางใจจากลูกค้าทั้งในพื้นที่และจากที่อื่น ส่วนสำคัญของคุณภาพสินค้านอกจากใช้เหล็กอย่างดีแล้ว การชุบเหล็กของร้านนี้จะช่วยรักษาเนื้อเหล็กให้มีความทนทานอยู่ได้นาน มีความแกร่ง และความคมที่ทนทาน เพราะการชุบถือเป็นเทคนิคที่เกิดจากภูมิปัญญาของเตี่ยที่สืบทอดส่งต่อมายังรุ่นลูกและรุ่นต่อไป เป็นการสร้างคุณภาพให้กับผลิตภัณฑ์มีดของร้าน ต.กิจวัฒนะ จนทำให้ลูกค้าเกิดความประทับใจเพราะได้สินค้าที่มีคุณภาพ ทนทาน คุ้มค่าใช้งานไปยาวนานจนลืม
แม้ว่าการพัฒนาเทคโนโลยีจะก้าวหน้าและมีนวัตกรรมใหม่ไปมากเพียงใด แต่อุปกรณ์ที่ผลิตจากภูมิปัญญาดั้งเดิมของบรรพบุรุษยังคงมีความสำคัญอยู่ไม่น้อย
สำหรับลูกค้าที่สนใจต้องการซื้อมีดจากร้าน ต.กิจวัฒนะ สอบถามรายละเอียดได้ที่ คุณสมหวัง โทรศัพท์ 091-274-4566 fb: มีดตาเหว่า หนองรี
สำหรับแฟนๆ นิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน หากต้องการนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้านรายปักษ์ ส่งตรงถึงบ้าน รวดเร็วทันใจอ่านได้ในทุกๆ 15 วัน สามารถสมัครสมาชิกได้ที่ คลิกลิ้ง https://shorturl.asia/0zJwQ 📲- Line: @matichonbook หรือ สำนักพิมพ์มติชน เลขที่ 12 ถนนเทศบาลนฤมาล หมู่บ้านประชานิเวศน์ 1 แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900 ติดต่อฝ่ายขาย 02-589-0020 ต่อ 3354
