นักเรียน ‘มีชัยพัฒนา เปิดไอเดียรักษ์โลก’ แปลงขยะเศษอาหาร เป็น ‘กระดาษจากเศษผัก’ ใน SX 2022

แต่ละวัน ปริมาณขยะจากเศษอาหาร (food waste) และปริมาณผลผลิตพืชผักส่วนเกินมีมากมาย หากกำจัดไม่ถูกวิธีก็จะเพิ่มปัญหาโลกร้อนได้อย่างคาดไม่ถึง ซึ่งในงาน Sustainability Expo 2022 หรือ SX 2022 มหกรรมการแสดงสินค้าด้านความยั่งยืนที่ใหญ่สุดในอาเซียน จัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 26 กันยายน ถึง 2 ตุลาคม 2565 ที่ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ก็มีไอเดียแปลงเศษพืช ผัก และผลไม้ มาทำเป็น ‘กระดาษจากเศษผัก’ ได้ง่ายๆ โดยไม่ต้องใช้สารเคมี มีน้องๆ นักเรียนจากโรงเรียนมีชัยพัฒนา มาสาธิตบนเวทีให้ได้ชมกันอย่างใกล้ชิด เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 

แต่ก่อนจะไปถึงขั้นตอนการทำกระดาษจากเศษผัก ขอเล่าถึง โรงเรียนมีชัยพัฒนา ก่อนว่า ก่อตั้งโดย มีชัย วีระไวทยะ อดีตรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ซึ่งให้ความสำคัญกับการพัฒนาสังคมมาอย่างต่อเนื่องหลายสิบปี 

โรงเรียนมีชัยพัฒนา ตั้งอยู่ที่อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ เปิดสอนระดับ ม.1-6 ก่อตั้งขึ้นด้วยวัตถุประสงค์ที่จะสร้างนักเรียนให้เป็นคนดี มีคุณสมบัติ 6 ประการ อย่าง ซื่อสัตย์ แบ่งปัน ขยัน อดทน ไม่ย่อท้อ ส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศ เน้นทักษะชีวิตและทักษะอาชีพ เรียนรู้ควบคู่กันไปกับหลักสูตรแกนกลาง ทั้งยังส่งเสริมให้เด็กๆ ได้บริหารโรงเรียน อย่างเรื่องงบประมาณ การจัดซื้อ รวมถึงฝึกทักษะการเป็นผู้ประกอบการการเกษตรและธุรกิจเพื่อสังคม และฝึกทักษะเป็นผู้นำการพัฒนาชุมชนในอนาคต

ต่างจากที่อื่นที่มักเน้นทำข้อสอบเพื่อสอบเข้า แต่ที่โรงเรียนมีชัยพัฒนา รุ่นน้องที่จะเข้ามาศึกษาต่อ จะมีขั้นตอนที่รุ่นพี่สัมภาษณ์ เพื่อดูว่าน้องๆ มีแนวคิดและวิธีการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับโรงเรียนหรือไม่ และที่พิเศษขึ้นไปอีก ที่นี่ไม่เก็บค่าเทอมเป็นเงิน แต่ให้นักเรียนจ่ายค่าเทอมเป็นการทำความดีและการปลูกต้นไม้ 

ด้วยแนวคิดการก่อตั้งโรงเรียน และการเรียนการสอนที่เน้นให้นักเรียนได้พัฒนาทักษะรอบด้าน ทั้งเพื่อตนเอง เพื่อชุมชน และเพื่อสังคม สอดคล้องกับทิศทางของ บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) ที่ให้ความสำคัญกับแนวคิดเรื่องความยั่งยืน ไทยเบฟเวอเรจจึงได้ร่วมสนับสนุนโรงเรียนมีชัยพัฒนา เพื่อให้นักเรียนมีความพร้อมที่จะเติบโตไปเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ ช่วยเหลือและสร้างสรรค์สังคมให้มีความเข้มแข็งอย่างยั่งยืนต่อไป 

การฝึกให้นักเรียนมีทักษะชีวิตและให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อมนี่เอง เป็นที่มาของไอเดียการทำ กระดาษจากเศษผัก ซึ่งประยุกต์จากวิธีการทำกระดาษสา ที่นอกจากนักเรียนจะทำเองได้แล้ว ยังส่งต่อความรู้ให้ชุมชนรอบๆ ให้ชาวบ้านมีอาชีพเสริม มีรายได้ ส่งเสริมความภาคภูมิใจในตัวเอง และยังเป็น ‘ฮาว ทู’ ที่ทุกคนสามารถประยุกต์ทำเองที่บ้านได้ง่ายๆ อีกด้วย 

เริ่มจากเตรียมวัสดุอุปกรณ์ ประกอบด้วย เครื่องปั่น ตะแกรงกรอง มีด ถาดพลาสติก และเหยือกน้ำ จากนั้นนำเศษพืชผักผลไม้ที่ต้องการนำมาทำกระดาษ เช่น เปลือกทุเรียน เปลือกแตงโม ฯลฯ ซึ่งให้สีธรรมชาติที่แตกต่างกัน มาล้างทำความสะอาด หั่นพืชให้เป็นชิ้นเล็กๆ เพื่อให้ปั่นได้ง่ายขึ้น แล้วนำไปใส่เครื่องปั่นให้ละเอียด ผสมน้ำลงไป แล้วกรองน้ำออกจนหมดแล้วพักไว้ 

ต่อด้วยการเตรียมวัสดุอุปกรณ์การผสมเยื่อกระดาษ อย่าง เครื่องปั่น หม้อหุงข้าว ขวดพลาสติก และเหยือกน้ำ นำเยื่อที่พักไว้มาชั่งให้ได้ 300 กรัม (แต่ถ้าเยื่อพืชที่ใช้มีเนื้อเยื่อละเอียด เช่น แตงโม เมล่อน ให้เพิ่มปริมาณเยื่อเป็น 400 กรัม หรือตามความเหมาะสม) ผสมกับหัวเชื้อ 500 มิลลิลิตร เติมน้ำใส่ และนำไปปั่นให้เข้ากัน จากนั้นนำเยื่อที่ปั่นผสมหัวเชื้อไว้มาต้ม เพื่อให้เยื่อเป็นเนื้อเดียวกันมากขึ้น และเพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรียบางส่วน เติมน้ำเพิ่มลงไปอีก 1 ลิตร แล้วกรอกเยื่อกระดาษลงในขวดขนาด 1.5 ลิตร หมักไว้ 3-7 วัน 

แล้วก็มาถึงขั้นตอนการขึ้นรูปกระดาษ ที่น้องๆ นักเรียนโรงเรียนมีชัยพัฒนาบอกว่า นำเยื่อกระดาษที่หมักไว้จำนวน 2 ขวด ผสมลงในน้ำ 4 ลิตร คนให้เยื่อกระดาษแตกตัว ใช้เฟรมมุ้งลวดช้อนเยื่อขึ้น ใช้เกียงตัดขอบเพื่อให้ง่ายต่อการลอก นำไปตากแดดให้แห้งแล้วลอกออก วันไหนแดดจัดเพียงครึ่งวันก็แห้ง แต่ถ้าแดดไม่ค่อยดีต้องตากไว้ 1 วันเต็มๆ จากนั้นหากต้องการขึ้นรูปกระดาษแผ่นต่อไป ให้เทเยื่อกระดาษลงไปเพิ่มอีก 1 ขวด แล้วขึ้นรูปตามปกติ และถ้าต้องการให้เยื่อกระดาษมีความหนา ให้เพิ่มจำนวนเยื่อกระดาษมากขึ้น 

ใกล้ความจริงเข้ามาแล้ว! ด้วยการเตรียมวัสดุอุปกรณ์การลอกและเก็บรักษากระดาษ อย่าง แปรงอะลูมิเนียม ซองพลาสติก ไม้รีดกระดาษ และแผ่นกระจก เมื่อกระดาษแห้ง ให้ใช้แปรงอะลูมิเนียมแปรงที่หลังเฟรมกระดาษ ใช้มือค่อยๆ ลอกกระดาษออกจากเฟรม โดยเริ่มจากมุมด้านใดด้านหนึ่ง นำกระดาษที่ได้มารีดด้วยไม้รีดกระดาษจนเรียบ แล้วนำกระดาษเก็บใส่ซองพลาสติก หรือประกบไว้ด้วยไม้อัด เก็บไว้ให้พ้นน้ำและความชื้น 

กระดาษจากเศษผัก ที่น้องๆ นักเรียนโรงเรียนมีชัยพัฒนา ยกทีมมาทำเวิร์กช็อปในงาน SX 2022 จึงเป็นอีกหนึ่งไอเดียสุดเก๋ ที่เราสามารถเริ่มต้นได้ด้วยตัวเอง ช่วยลดปริมาณขยะเศษอาหาร ลดปริมาณผลผลิตส่วนเกิน ลดโลกร้อน แล้วยังได้โปรดักต์แบบแฮนด์เมดชิ้นเดียวในโลกอีกด้วย 

SX 2022 จัดโดย 5 องค์กรชั้นนำด้านความยั่งยืนของไทย ได้แก่ บริษัท เฟรเซอร์ส พร็อพเพอร์ตี้ (ประเทศไทย) จำกัด (มหาชน), บริษัท พีทีที โกลบอล เคมิคอล จำกัด (มหาชน) หรือ จีซี, บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) หรือ เอสซีจี, บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) และ บริษัท ไทยยูเนี่ยน กรุ๊ป จำกัด (มหาชน) 

ติดตามรายละเอียดงาน SX 2022 ได้ทางเฟซบุ๊ก https://www.facebook.com/SX.SustainabilityExpo/ และเว็บไซต์ https://sustainabilityexpo.com