เปิดที่มา “ข้าวแสงแรก” ของประเทศ หอมมะลิ GI อุบลราชธานี

จังหวัดอุบลราชธานี ถือเป็นจังหวัดที่มีการทำนาเป็นอันดับ 1 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง ในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานีมีความเหมาะสมในการปลูกข้าวหอมมะลิ โดยธรรมชาติที่ให้ผลผลิตข้าวหอมมะลิ ที่มีความหอมและนุ่มกว่าข้าวหอมมะลิที่ปลูกในพื้นที่จังหวัดอื่นของภาคอีสาน

ภาพโดย Tar Saksit (https-//www.facebook.com/tar.saksit)
ภาพโดย Tar Saksit (https-//www.facebook.com/tar.saksit)

ที่มาของ “ข้าวแสงแรก เป็นข้าวเหนียวพื้นเมืองสีแดง ที่ชาวบ้านในจังหวัดปลูกกันมานาน แต่ก่อนไม่ค่อยนิยมปลูก เนื่องจากไม่มีคนรับซื้อ ทำให้ยังไม่มีงานวิจัยรองรับ ส่วนใหญ่ชาวนามักจะปลูกรวมกับข้าวนาปีไว้รับประทานกันในครอบครัว เพราะเป็นข้าวที่ให้ผลผลิตน้อยแค่ไร่ละ 400-500 กิโลกรัม จึงไม่นิยมปลูกกันมากนัก ความพิเศษคือเมื่อนำไปหุงจะมีกลิ่นหอมคล้ายวานิลลา

ต่อมาได้มีการรวบรวมสายพันธุ์ เพื่อนำมาวิเคราะห์ในระดับห้องปฏิบัติการจากแล็บเอกชน เพื่อหาคุณค่าทางโภชนาการ และได้ตั้งชื่อข้าวเหนียวแดงใหม่ เป็น “ข้าวแสงแรก” เนื่องจากปลูกในพื้นที่ตั้งอยู่เส้นแวง 105 องศาตะวันออก ถือเป็นจังหวัดแรกของไทยที่เห็นดวงอาทิตย์ขึ้น

โดยมีคุณลักษณะแตกต่างจากข้าวหอมมะลิจังหวัดอื่นๆ คือ ข้าวมีเมล็ดเรียวยาว เนื้อข้าวมีความเหนียวนุ่มจากยางข้าวเหนียวปนเล็กน้อย มีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์ ถ้าเป็นข้าวขาวจะมีสีขาวใส มันวาวเป็นเงา มีความยาวของเมล็ดข้าวมากกว่า 7 มิลลิเมตร

“ข้าวแสงแรก” มีคุณประโยชน์ด้านโภชนาการเหนือกว่าข้าวทั่วไป โดยมีดัชนีน้ำตาลต่ำ ช่วยขจัดอนุมูลอิสระออกจากร่างกาย ช่วยลดอัตราการเกิดของมะเร็ง ลดอัตราความเสี่ยงของโรคเบาหวาน โรคหลอดเลือด โรคหัวใจ โรคความจำเสื่อม ไขข้ออักเสบ และชะลอวัย 

ลักษณะข้าวหอมมะลิอุบลราชธานี ตามมาตราฐาน GI

ข้าวหอมมะลิอุบลราชธานี ถูกขึ้นทะเบียนเป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ จากกรมทรัพย์สินทางปัญญา เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 ด้วยสภาพภูมิประเทศและสภาพภูมิอากาศของจังหวัดอุบลราชธานีทำให้ข้าวหอมมะลิที่ปลูกมีลักษณะเฉพาะตัวที่แตกต่างไปจากข้าวหอมมะลิที่ปลูกในพื้นที่จังหวัดอื่น ด้วยคุณภาพและความมีชื่อเสียง จึงทำให้ได้รับการยอมรับจากผู้บริโภค เป็นที่ต้องการของโรงสีและพ่อค้าข้าวทั้งตลาดภายในและภายนอกประเทศ

Advertisement
ภาพโดย Tar Saksit (https-//www.facebook.com/tar.saksit)
ภาพโดย Tar Saksit (https-//www.facebook.com/tar.saksit)

1. พันธุ์ข้าว : พันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 และ กข15

2. ประเภทของสินค้า : ข้าวเปลือก ข้าวกล้อง และข้าวขาว

Advertisement

3. ลักษณะทางกายภาพ : 

  • ข้าวเปลือกมีสีฟาง
  • เมล็ดข้าวกล้อง เรียวยาว มีสีน้ำตาล ขึ้นอยู่กับระดับของการสีข้าว
  • เมล็ดข้าวขาว เรียวยาว ขาวใส เป็นเงา มันวาว มีท้องไข่น้อยกว่าร้อยละ 6 มีความยาวมากกว่า 7 มิลลิเมตร สัดส่วนความยาวต่อความกว้างมากกว่า 3.2 มิลลิเมตร เมื่อนำมาหุงสุกจะมีกลิ่นหอม และมีความเหนียวนุ่ม มียาวข้าวเหนียวปนเล็กน้อย

4. ลักษณะทางเคมี

  • มีปริมาณอมิโลสของแป้งไม่ต่ำกว่าร้อยละ 13 และไม่เกินร้อยละ 18
  • มีการสลายตัวในด่าง ระดับ 6-7
  • มีปริมาณสารหอมในปริมาณ 0.1-0.2 ไมโครกรัม (ณ แปลงปลูก)

5. ลักษณะอื่นๆ

  • ความชื้นไม่เกินร้อยละ 14
  • เมล็ดพันธุ์ข้าวบริสุทธิ์ไม่ต่ำกว่าร้อยละ 92 และมีพันธุ์ข้าวอื่นปนไม่เกินร้อยละ 8
  • สิ่งเจือปน ไม่เกินร้อยละ 0.2
  • เมล็ดเหลือง ไม่เกินร้อยละ 0.2

จังหวัดอุบลราชธานี มีลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่มและที่ดอน สูงจากระดับน้ำทะเล 140-180 เมตร พื้นที่มีความอุดมสมบูรณ์เต็มไปด้วยป่าไม้และแหล่งน้ำทางธรรมชาติ โดยมีแหล่งน้ำที่สำคัญคือ แม่น้ำโขง แม่น้ำมูล แม่น้ำชี ลําเซบก ลําเซบาย ตลอดจนลําโดมน้อย ลําโดมใหญ่ แหล่งน้ำธรรมชาติเหล่านี้ก่อให้เกิดความอุดมสมบูรณ์เป็นที่กักเก็บน้ำไว้ใช้ในยามขาดแคลน ลักษณะของดินส่วนใหญ่เป็นดินร่วนปนทราย ซึ่งเป็นดินที่เหมาะสมกับการเจริญเติบโตของข้าวหอมมะลิอุบลราชธานี

จากลักษณะภูมิประเทศดังกล่าว ทำให้ข้าวหอมมะลิอุบลราชธานีที่ปลูกในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี มีรสชาติและลักษณะที่แตกต่างไปจากข้าวหอมมะลิที่ปลูกในพื้นที่จังหวัดอื่น

แม้ว่าในปัจจุบันการทำนาข้าวของเกษตรกรจะเปลี่ยนจากการดำนาด้วยมือมาเป็นเครื่องจักร แต่คุณภาพของข้าวหอมมะลิอุบลราชธานีก็ไม่ได้ลดลง เนื่องด้วยกรมการค้าได้ตั้งศูนย์วิจัยข้าวอุบลราชธานีขึ้น เพื่อพัฒนาและขยายเมล็ดพันธุ์ จึงทำให้เมล็ดพันธุ์ข้าวหอมมะลิในจังหวัดอุบลราชธานีมีคุณภาพอย่างต่อเนื่อง การผลิต การจัดจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ และการเข้าถึงของเกษตรกร จึงเป็นไปอย่างมีระบบและมีคุณภาพ จึงทำให้เกษตรกรได้รับเมล็ดพันธุ์ที่ดีและมีความน่าเชื่อถือในการนำไปเพาะปลูกต่อไป

อ้างอิง : ศูนย์วิจัยข้าวอุบลราชธานี / สารสนเทศท้องถิ่นอีสาน ณ อุบลราชธานี

——————————————————————————————–

📢ถ้าอยากรู้จัก “ข้าวให้มากขึ้น” พบกันได้ที่ #งานมหัศจรรย์ข้าวไทย 2024 🍚 งานที่มัดรวมข้าว GI ที่หายากจากทุกสารทิศทั่วไทยมาไว้ในงานเดียว!

พร้อมเดินทัวร์ให้รู้ว่าข้าวไทยทำถึง กับนิทรรศการข้าวสุดอลัง ฟังเสวนาที่ครบรสทั้งความรู้และความบันเทิง จัดเต็มกับเวิร์กช็อป และการสาธิตสารพัดเมนูจากข้าวทั้งคาว-หวานครบรส #ข้าวไทย ก็ทำได้จริง แถมได้ช้อปปิ้งสินค้าเกี่ยวกับข้าวที่หลากหลายกันให้หนำใจ

มาชิมให้รู้ มาชมให้เห็นกับตาว่า #ข้าวไทยอร่อยที่สุดในโลก 📅 เตรียมตัวพบกันวันที่ 31 พฤษภาคม ถึง 2 มิถุนายนนี้ 🏬ที่สามย่านมิตรทาวน์ฮอลล์ ชั้น 5 ศูนย์การค้าสามย่านมิตรทาวน์ เดินทางสะดวกด้วยรถโดยสารสาธารณะ, รถไฟฟ้าใต้ดิน สถานีสามย่าน ทางออกที่ 2 เข้าฟรี! ไม่เสียค่าใช้จ่าย