| ที่มา | เทคโนโลยีการเกษตร |
|---|---|
| ผู้เขียน | เทคโนโลยีชาวบ้านออนไลน์ |
| เผยแพร่ |
มะตาด หรือแอปเปิ้ลมอญ เป็นไม้ยืนต้นประเภทหนึ่งที่คนไทยเชื้อสายมอญต่างรู้จักกันมาเนิ่นนาน นิยมปลูกกันแทบทุกหลังคาเรือนในแหล่งชุมชนชาวมอญ ส่วนที่มาของชื่อ แอปเปิ้ลมอญ เนื่องจากผู้เฒ่าผู้แก่เห็นว่า ผลมะตาดสวยและมีรสเปรี้ยว ในเมื่อมีแอปเปิ้ลฝรั่งแล้วก็ต้องมีแอปเปิ้ลมอญนั่นเอง
มะตาด (matat) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Dillenia indica Linn. เป็นพืชที่เจริญได้ในป่าดิบชื้น หรือป่าฝนเขตร้อนใกล้แม่น้ำ ป่าพรุ ในภาคใต้ของไทย เรียกว่า ” แส้น ” พบในจังหวัดสุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช ตรัง และพังงา และมีชื่อเรียกแตกต่างกันในแต่ละท้องถิ่นว่า ส้านกวาง ส้านท่า ส้านใหญ่ ส้มปรุ และ ส้าน สำหรับภาคเหนือ เรียกว่า ส้านป้าว (จังหวัดเชียงใหม่) ภาคกลางพบในจังหวัดปทุมธานี กาญจนบุรี และปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี นอกจากนี้ยังพบการกระจายตัวของ มะตาดในประเทศอินเดีย ศรีลังกา พม่า ยูนนาน ชวา คาบสมุทรมาลายู ลาว เวียดนาม กัมพูชา ฯลฯ
ลักษณะทั่วไป
ต้นมะตาด เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง 10-15 เมตร ใบใหญ่ สีขาว ออกเป็นดอกเดี่ยวๆ ตามง่ามใบก้านดอก ลำต้นมักคดงอ เปลือกหนาสีเทา หรือน้ำตาลแดง ลอกเป็น ยาว 3-5 เซนติเมตร มีขนสาก กลีบรองกลีบดอกเป็นแผ่นโค้งแผ่นบางๆ มีขนตามกิ่งอ่อน อุ้มน้ำ กลีบดอกขาว บาง รูปไข่กลับ หลุดง่าย
ผลกลมใบรูปไข่แกมรูปหอก หรือรูปไข่กลับรีๆ ขนาดใหญ่ มีลักษณะอวบน้ำ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 10-15 เซนติเมตร 7-12×15-30 เซนติเมตร
ใบบางแผ่นใบเป็นคลื่น ปลายใบกางเป็นติ่งแหลมสั้นๆ โคนใบเรียวหรือมน ขอบใบหยักฟันเลื่อย ท้องใบมีขนประปราย เส้นแขนงใบมี 30-40 คู่ ก้านใบยาว 4-5 เซนติเมตร โคนก้านใบเป็นกาบหุ้มกิ่งดอก
มะตาดเป็นพืชสมุนไพร
ผลการศึกษาวิจัยพบว่า มะตาด เป็นพืชสมุนไพรที่มีคุณสมบัติทางเภสัชวิทยา เช่น ต้านเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราหรือการบำบัดรักษาโรคต่างๆ ในตำราสรรพคุณยาโบราณ พบว่า มะตาด ต้านการชัก ลดระดับน้ำตาลในเลือด ยาระบาย แก้ปวดท้อง แก้ไอ ขับเสมหะ และถอนพิษไข้
ลูกมะตาดใช้ทำอาหาร
ผลสด มีรูปร่างเกือบกลม เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3-5 นิ้ว ไม่แตก มีกลีบเลี้ยงหุ้ม ผลสุกมีรสเปรี้ยว นิยมใช้แต่งรสในแกง หรือใส่ในแยมและเจลลี่
อนุรักษ์ต้นมะตาด
เนื่องจาก ตำบลบางปรอก เป็นแหล่งชุมชนชาวมอญในพื้นที่ อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี โรงเรียนวัดหงส์ปทุมาวาสซึ่งเป็นสถานศึกษาในชุมชนแห่งนี้ จึงปลูกต้นมะตาดไว้เพื่อการอนุรักษ์ให้นักเรียนได้ดูและศึกษา เพราะต้นมะตาด สวยทั้งต้นและใบ ผลอ่อน สามารถปรุงเป็นอาหารขึ้นชื่อของชาวไทยเชื้อสายมอญ คือ แกงมะตาด 1 ปี จะได้กินเพียงช่วงเดียว คือประมาณเดือน สิงหาคม – ตุลาคมของทุกปี หากใครสนใจชมต้นมะตาด หรือศึกษาชุมชนมอญ สามารถสอบถามได้ที่ โรงเรียนวัดหงส์ปทุมาวาส โทร. (02) 581-6473
วิธีการขยายพันธุ์
1.แกะกลีบดอก ข้างในมีกลีบเล็ก (ขนาดเท่าเมล็ดกระถิน) ใช้มีดกรีดข้างในพบไส้ให้เอามีดควักเมล็ดที่อยู่ในไส้ออก
2.เอาเมล็ดมาตากแห้ง เมล็ดมีสีออกแดงปนน้ำตาล แข็งเป็นยางเอามาผึ่งแดดพอหมาดๆ
3.นำเมล็ดมาแช่น้ำ 1 คืน
4.นำดินที่เตรียมไว้ ว่านเมล็ดลงไปเอาดินกลบรดน้ำ
5.ประมาณ 2 เดือน จะเริ่มงอกเป็นต้นอ่อน
