ชา (tea) เป็นเครื่องดื่มที่นิยมบริโภคทั่วโลก โดยทั่วไปแล้ว ชา คือการนำใบและยอดอ่อนของต้นชา ( Camellia sinensis (L.) Kuntze ) ทั้งแบบสดและผ่านกรรมวิธีมาชงด้วยน้ำร้อน โดยชาที่นิยมดื่มในปัจจุบันมีหลายประเภทตามวิธีการแปรรูป เช่น ชาขาว ชาเขียว ชาอูหลง ชาแดง และชาดำ ซึ่งชาเป็นเครื่องดื่มที่มีกลิ่นหอมและรสชาติที่แตกต่างกันไปตามประเภทของชา โดยชามีสารสำคัญกลุ่มคาเฟอีนที่ช่วยกระตุ้นระบบประสาทเช่นเดียวกับกาแฟ

ชาสมุนไพร ( herbal tea, herbal infusions) หมายถึงเครื่องดื่มที่ไม่มีส่วนประกอบของใบชา แต่ใช้พืชอื่น ๆ เช่น ผลไม้แห้ง ใบของพืชสมุนไพร ดอก และผล นำมาชงในน้ำร้อนหรือแช่ในน้ำ ซึ่งเครื่องดื่มกลุ่มนี้จะไม่คาเฟอีน ซึ่งเราสามารถนำ ใบชาที่ผ่านการอบมาผสมกับดอกไม้ที่มีกลิ่นหอม ใบไม้ที่มีกลิ่นหอม ผลไม้แห้ง เพื่อให้เกิดเป็นเครื่องดื่มที่มีความแปลกใหม่ มีกลิ่นหอม และให้ “สารพฤกษเคมี (Phytochemicals)” ซึ่งเป็นสารเคมีที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพที่พบในพืช ประเภทสารกลุ่มโพลีฟินอล แอนโทไซยานิน สารลูทีน ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระป้องกันมะเร็ง ชะลอความเสื่อมของเซลล์ ต้านการอักเสบและเพิ่มระบบภูมิคุ้มกัน ฯลฯ

ตัวอย่าง การปรุงชาดอกไม้ ได้แก่

1.ใบชาผสมกับดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมชนิดต่างๆ เช่น ชามะลิ ชาหอมหมื่นลี้

2.ใบชาผสมกับดอกไม้เช่น  ลาเวนเดอร์ คาร์โมมายล์ เก๊กฮวย กระเจี๊ยบ กุหลาบ อัญชัน

3.ใบชาผสมกับใบไม้ที่มีกลิ่นหอมเช่น  เตยหอม เปปเปอร์มินท์

4.ใบชาผสมกับผลไม้แห้งชนิดต่างๆ เช่น  มะตูม  เลมอน เก๋ากี้

ผศ.ทัศไนย  จารุวัฒน์พันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการปรุงชาสมุนไพร ในงานวันนักประดิษฐ์ 2567 ดังนี้ คือ

เก๊กฮวย             : เพิ่มความสดชื่น  ลดดวามดันโลหิต ต้านการอักเสบ แก้ร้อนใน คลายวิตกกังวล

อัญชัน               : บำรุงสายตา ขับปัสสาวะ คลายวิตกกังวล ช่วยให้นอนหลับได้ดี ทั้งนี้ ผู้ที่รับประทานยาละลายลิ่มเลือดควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ชาชนิดนี้

คาร์โมมายล์      : ช่วยคลายความเครียดและกังวล ช่วยให้นอนหลับสบาย

กุหลาบ            : แก้ไข้ แก้กระหาย บำรุงกำลัง คลายวิตกกังวล

ลาเวนเดอร์       : มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ คลายเครียด ช่วยให้นอนหลับสบาย ลดอาการปวดกล้ามเนื้อ

กระเจี๊ยบแดง    : ลดความดันโลหิต ต้านการอักเสบ คุมระดับน้ำตาลในเลือด

หอมหมื่นลี้       :  คลายเครียด คลายวิตกกังวล บำรุงตับ

มะลิ               :  มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ แก้ร้อนใน บำรุงหัวใจ แก้ลม ช่วยให้ผ่อนคลาย

เตยหอม          :  บำรุงหัวใจ ลดกระหายน้ำ แก้ร้อนใน ขับปัสสาวะ  คลายเครียด

เปปเปอร์มินท์   :  บรรเทาอาการท้องอืด ขับลม คลายเครียด ลดการอักเสบ

เก๋ากี้              :  มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ บำรุงสายตา เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน

เก๋ากี้ดำ           : มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ส่งเสริมสุขภาพดวงตา ลดความดันโลหิต

มะตูม             : แก้กระหาย  บำรุงร่างกาย บำรุงหัวใจ ช่วยให้เจริญอาหาร แก้ไอ