โครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้มอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดราชบุรี ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 4 มกราคม 2528 โดยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร มีพระราชดำริให้จัดตั้งขึ้น เพื่อหาแนวทางแก้ไขปัญหาสภาพดินที่เสื่อมโทรม แห้งแล้ง ดินตื้น และป่าไม้ถูกตัดทำลาย ให้สามารถใช้ประโยชน์ในการเพาะปลูกได้ ด้วยการใช้หญ้าแฝกช่วยป้องกันการชะล้างพังทลายของหน้าดิน พร้อมดูแลรักษาป่าด้วยการปล่อยทิ้งไว้ไม่ให้คนรบกวน ปัจจุบันป่าได้ฟื้นคืนจากเต็งรังเป็นป่าเบญจพรรณ สร้างความชุ่มชื้นให้แก่พื้นที่เอื้อต่อการเพาะปลูก

การประชุมวิทยาศาสตร์ทางดินของโลก ครั้งที่ 17 ณ กรุงเทพมหานคร ในปี 2545 ที่ประชุม มีมติให้วันที่ 5 ธันวาคม ซึ่งเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เป็นวันดินโลก เพื่อเป็นการสดุดีพระเกียรติคุณจึงใช้วันนี้เป็นวันรณรงค์เพื่อสร้างการตระหนักรู้ถึงความสำคัญของทรัพยากรดินที่มีต่อความอยู่รอดของมวลมนุษยชาติและสภาพแวดล้อม ตลอดถึงความจำเป็นที่จะต้องมีการจัดการทรัพยากรที่ดินอย่างยั่งยืน

นางสาวกฤษณา ทิวาตรี รักษาการผู้อำนวยการโครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้มอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดราชบุรี เปิดเผยว่า เพื่อน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณในการก่อตั้งโครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้มฯ ที่มีพระราชดำริให้จัดตั้งโครงการฯ และเพื่อเทิดพระเกียรติและสนองพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในการสืบสาน รักษา และต่อยอด โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โครงการฯ จึงได้จัดงาน วันน้อมรำลึกการก่อตั้งโครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้มอันเนื่องมาจากพระราชดำริ และงานวันดินโลก ประจำปี 2567 ภายใต้แนวคิด “4 ทศวรรษผืนป่าและแผ่นดินที่พ่อสร้าง” ระหว่างวันที่ 26 ธันวาคม 2567 – 5 มกราคม 2568 ณ โครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้มฯ จังหวัดราชบุรี หมู่ที่ 2 ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี

ภายในงานมีการจัดนิทรรศการ “4 ทศวรรษผืนป่าและแผ่นดินที่พ่อสร้าง” นิทรรศการเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในการสืบสาน รักษา ต่อยอดงานโครงการพระราชดำริ นิทรรศการผลการดำเนินงานของโครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้มฯ และหน่วยงานร่วมบูรณาการ การประกวดภาพถ่าย การประกวดปลูกผักในภาชนะ การวาดภาพบอร์ดกระดานดำ การประกวดเกษตรกรดีเด่น การจำหน่ายสินค้าเกษตรสินค้าวิสาหกิจชุมชน และของดีเมืองราชบุรี มีการบริการรถรางนำชมเส้นทางศึกษาดูงานภายในพื้นที่โครงการ ฯ

ซึ่งผู้เข้าร่วมงานจะได้เรียนรู้ และเห็นถึงความสำคัญของประโยชน์ของการพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่ดินเสื่อมโทรมให้กลับมาอุดมสมบูรณ์ ซึ่งสามารถนำไปปฏิบัติในพื้นที่ดินของตนเอง และการน้อมนำหลักของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวันได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม รวมทั้งเป็นเวทีแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างนักวิชาการและเกษตรกร ตลอดถึงการฝึกอบรมวิชาชีพด้านต่าง ๆ เป็นต้น

“ตลอดมาโครงการฯ ได้ดำเนินการจัดอบรมและถ่ายทอดความรู้สู่เกษตรกร โดยบูรณาการร่วมกับหลายหน่วยงาน ในถ่ายทอดความรู้ อบรม แนะนำ ส่งเสริม ด้านการเกษตรเกี่ยวกับการจัดการดิน น้ำ พืช สัตว์ ส่งเสริมการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรเป็นผลิตภัณฑ์ ในพื้นที่ 12 หมู่บ้านรอบโครงการฯ และพื้นที่ใกล้เคียง ปัจจุบันโครงการฯ เปรียบเสมือนห้องเรียนธรรมชาติขนาดใหญ่ที่จัดทำเป็นตัวอย่างแห่งความสำเร็จในลักษณะพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติที่มีชีวิต

ผู้ที่สนใจสามารถเข้ามาศึกษาหาความรู้และเยี่ยมชมได้ตลอดทั้งปี และภายในงาน “4 ทศวรรษผืนป่าและแผ่นดินที่พ่อสร้าง” จะมีเกษตรกรที่ผ่านเกณฑ์การประเมินในโครงการเสริมเพิ่มเครือข่ายศูนย์เรียนรู้ตามแนวพระราชดำริฯ ของสำนักงาน กปร. ที่ผ่านการประเมิน 10 แห่ง ประกอบด้วย ด้านเกษตรอินทรีย์ จำนวน 7 แห่ง และด้านเกษตรผสมผสาน จำนวน 3 แห่ง มาร่วมจัดแสดงและจำหน่ายผลผลิตและผลิตภัณฑ์อย่างหลากหลายภายในงานอีกด้วย” นางสาวกฤษณา ทิวาตรี กล่าว