เปิดลิสต์ สมุนไพร ล้างพิษฝุ่น PM2.5 หาได้ใกล้บ้าน-สรรพคุณทางยาเพียบ

แวะตลาดด่วน! สธ. เปิดลิสต์ สมุนไพร ล้างพิษฝุ่น PM2.5 หาได้ใกล้บ้าน-สรรพคุณทางยาเพียบ ต้านอนุมูลอิสระ-การอักเสบ เพิ่มสมรรถภาพปอด

ที่กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ศูนย์ข้อมูลข่าวสารด้านสุขภาพ กรณีฝุ่น PM2.5 แถลงข่าวประจำวัน โดย ดร.ภญ.ดวงแก้ว ปัญญาภู รองผู้อำนวยการกองวิชาการและแผนงานกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข (สธ.)

ในสถานการณ์ฝุ่น PM2.5 มีสมุนไพร 3 ชนิด ที่มีข้อมูลวิจัยว่า สามารถปกป้องระบบทางเดินหายใจจากฝุ่นพิษในสิ่งแวดล้อมได้ ได้แก่ 1.ขมิ้นชัน ที่มีสารสำคัญอย่าง Curcumin ที่มีฤทธิ์ต่อต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบ รวมถึงเพิ่มสมรรถภาพของปอด โดยเฉพาะผู้สูบบุหรี่

โดยประเทศจีนศึกษาว่า หากทานอาหารที่ผสมด้วยขมิ้นชันเพียงเดือนละ 1 ครั้ง สามารถเพิ่มสมรรถภาพปอดได้ดีกว่าคนที่ไม่ได้ทาน ทั้งนี้ ผู้ที่ต้องระวังในการทานขมิ้นชันคือ หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และเด็ก เนื่องจากยังมีข้อมูลไม่ชัดเจน และห้ามใช้ในผู้ป่วยท่อน้ำดีอุดตัน นิ่วในถุงน้ำดี เพราะจะทำให้อาการกำเริบได้

“ปกติจะใช้ขมิ้นชันลดอาการท้องอืดท้องเฟ้อ แต่ในช่วงฝุ่น PM2.5 ก็นำมาทานได้ ทั้งในรูปแบบขมิ้นชันสดประมาณ 1 ข้อนิ้วมือ เคี้ยวทานได้เลย และแบบผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป วันละ 1 แคปซูล แต่ถ้าเริ่มมีอาการป่วยแล้วก็ขอให้ปรึกษาแพทย์ เภสัชกรผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพรได้” ดร.ภญ.ดวงแก้ว กล่าว

ดร.ภญ.ดวงแก้ว กล่าวต่อว่า 2. รางจืด ที่โดยปกติจะใช้ในการล้างพิษสารเคมี จึงสามารถนำมาใช้กับการป้องกันตับและไต จากแคดเมียม โลหะหนักที่พบในฝุ่น PM2.5 ได้ เนื่องจากสารจืดมีสารสำคัญออกฤทธิ์ต้านการอักเสบ ช่วยลดการอักเสบของร่างกายจากฝุ่นได้

Advertisement

ปัจจุบันมีรูปแบบชาชง ที่สามารถนำมาชงดื่มครั้งละ 1 แก้ว วันละ 3 ครั้ง โดยต้องระวังการทานรางจืดในกลุ่มผู้ที่มีโรคประจำตัวที่ต้องใช้ยา เพราะรางจืดอาจไปล้างยาที่ทานเข้าไปได้ รวมถึงผู้ป่วยโรคตับ โรคไต โรคเบาหวาน โรคไข้เลือดออกด้วย กลุ่มนี้ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ และข้อห้ามเลย คือ ห้ามใช้ต่อเนื่องนาน ให้ใช้เฉพาะเวลามีอาการร่างกายได้รับพิษจากฝุ่น

และ 3. หญ้าดอกขาว ที่ตามคลินิกและโรงพยาบาล(รพ.)ทั่วประเทศใช้ในการต้านบุหรี่สำหรับคนต้องการเลิกบุหรี่ มีสารสำคัญดีๆ มากมาย มีการวิจัยว่าสามารถลดอาการอักเสบของเซลล์ในระบบทางเดินหายใจได้ มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ฟื้นฟูทางเดินหายใจ วิธีรับประทานมีแบบชาชงและแคปซูล โดยอาจชงน้ำร้อน 120-200 มล. วันละ 3-4 ครั้งเมื่อมีอาการ ทั้งนี้ หญ้าดอกขาวเป็นสมุนไพรที่มีโพแทสเซียมสูง ต้องระมัดระวังในผู้ป่วยโรคหัวใจและโรคไต

Advertisement

ดร.ภญ.ดวงแก้ว กล่าวว่า สำหรับยาสมุนไพรอื่นที่ช่วยบรรเทาอาการระบบทางเดินหายใจจากฝุ่น PM2.5 ได้แก่ ยาแก้ไอมะขามป้อม ลดอาการระคายคอและไอ และยาปราบชมพูทวีป ลดอาการภูมิแพ้ ส่วนยาสมุนไพรใช้ภายนอกที่ช่วยลดอาการผื่น แพ้ คัน ลมพิษ มี 3 ตัว

1. พญายอ ผลิตภัณฑ์ที่ขายมีคาลาไมน์และครีมทาผิว ลดอาการคันได้ดีมาก หากใช้ใบพญายอให้เด็ดมา 5-7 ใบ คั้นน้ำเอามาทาช่วยลดอาการคันได้

2. สเปรย์รางจืด มีในท้องตลาด ช่วยลดอาการอักเสบได้ดี

3. ผงขมิ้นชัน ทาผิวขัดผิว ซึ่งปกติเวลายุงกัดมีผื่นแพ้ ก็จะเอาขมิ้นชันมาทาผิวจะช่วยลดอาการได้

“ทั้งหมดเป็นยาในบัญชียาหลักแห่งชาติ เมื่อไปรับบริการในหน่วยบริการของรัฐทุกแห่ง ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม หากหมอเห็นว่าเหมาะสมก็รับยาเหล่านี้ได้ นอกจากนั้น ยังมีอาหารการกินพืชผักสมุนไพรหลายชนิดมีวิตามินซีสูง

เช่น ดอกขี้เหล็ก ยอดมะยม ใบเหลียง ฟักข้าว คะน้า ผักหวาน ฝักมะรุม ยอดสะเดา มะระขี้นก ผักเชียงดา ผักแพว พริกชี้ฟ้าเขียว เป็นต้น ซึ่งมีวิตามินซีสูงมากจากธรรมชาติ หากไปตลาดสามารถซื้อเอามาปรุงเป็นอาหารได้” ดร.ภญ.ดวงแก้ว กล่าว

ดร.ภญ.ดวงแก้ว กล่าวว่า นอกจากนั้นยังมีผลไม้ เป็นผลไม้สีเหลืองที่มีวิตามินซี สารสำคัญช่วยปกป้องทางเดินหายใจ กระตุ้นภูมิคุ้มกันเราได้ดี เช่น มะขามป้อม ส้ม แดง ม่วง เช่น กล้วย ส้ม มะละกอ สับปะรด ขณะที่ สมุนไพรในครัวเรือน มีข้อมูลว่ากลุ่มนี้ลดอาการอักเสบ กระตุ้นภูมิคุ้มกัน เช่น ขิง ข่า กระเทียม รวมถึงเห็ดต่างๆ เช่น เห็ดหอม เห็ดนางฟ้า เห็ดออรินจิ เห็ดหลินจือ มีสารสำคัญเบตากลูแคน รวมถึงตรีผลา ได้แก่ สมอไทย สมอพิเภก มะขามป้อม และ ผักพื้นบ้าน เช่น พลูคาว

“เมนูแนะนำ ช่วงนี้คือ ต้มโคล้ง ต้มยำ และแกงเหลือง โดยต้มโคล้งและต้มยำ ใช้สมุนไพรหลายชนิดมีสารสำคัญที่ช่วยลดอาการอักเสบและมีน้ำมันหอมระเหย เวลาปรุงจะมีกลิ่นหอม เมื่อเอาไปปรุงในน้ำซุปร้อนๆ รสชาติอาหารที่มีเปรียว เผ็ดร้อน ทำให้ทางเดินหายใจโล่ง ทำให้การไหลเวียนเลือดดีด้วย หากรับสารพิษเข้าไปเมื่อเลือดไหลเวียนดี สารพิษก็ขับออกจากร่างกายได้ดี ส่วนแกงเหลืองปรุงด้วยขมิ้นชัน มีประโยชน์มากเพิ่มภูมิคุ้มกันและต้านการอักเสบ” ดร.ภญ.ดวงแก้ว กล่าว

ดร.ภญ.ดวงแก้ว กล่าวว่า วิธีการลดอาการด้วยหัตถการสุมยาสมุนไพร แต่สามารถทำเองได้ ช่วยบรรเทาอาการฝุ่น PM 2.5 อย่างเวลาคัดจมูก ก็จะตั้งน้ำร้อน ใช้ ขิง ข่า ตะไคร้ เหมือนเครื่องแกงต้มยำ หัวหอม มีน้ำมันหอมระเหย ก็เอาน้ำเข้าไปอัง น้ำมันหอมระเหยที่มากับน้ำร้อนๆ จะทำให้เราสดชื่น ทางเดินหายใจโล่ง

วิธีทำ คือ นำสมุนไพรมาหั่นและทุบพอหยาบ ใส่กะละมังและใส่น้ำร้อน นำผ้ามาคลุมศีรษะให้มิด สูดดมไอระเหยครั้งละ 15 นาทีเช้า-เย็น ข้อระวัง คือ เด็กเล็กหรือคนเวียนหัวง่าย อย่าเอาหน้าเข้าไปใกล้กับน้ำร้อนมากเกินไป

นอกจากนี้ การใช้ต้องใช้เฉพาะตัว ไม่ควรใช้ต่อกัน เพราะบางคนอาจมีการติดเชื้อทางเดินหายใจ เมื่อใช้ต่อกันอาจมีการแพร่กระจายเชื้อโรคได้