มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) จับมือ โรงเรียนในสังกัดกรุงเทพมหานคร โรงเรียนรางราชพฤกษ์นุชมีอุทิศ สำนักงานเขตทุ่งครุ และชุมชนในพื้นที่ทุ่งครุ ร่วมสนองพระราชดำริในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ร่วมกันอนุรักษ์และฟื้นฟู “ส้มบางมด” พืชท้องถิ่นที่เคยสร้างชื่อเสียงให้แก่ชุมชนในอดีต โดยสร้าง “แหล่งเรียนรู้ชุมชน” และ “มุมเรียนรู้ส้มบางมด” ปลูกฝังความเป็นเจ้าของทรัพยากรในท้องถิ่น เพื่ออนุรักษ์สายพันธุ์ส้มบางมดให้คงอยู่ในชุมชนอย่างยั่งยืน

นางพรรณปพร กองแก้ว หัวหน้าโครงการพัฒนาคุณภาพการศึกษาและพัฒนาท้องถิ่น : การอนุรักษ์พันธุกรรมส้มบางมด นักวิจัย มจธ. กล่าวว่า โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้นอกห้องเรียนโดยบูรณาการร่วมกับภูมิปัญญาพื้นบ้านของชุมชน เพื่อให้เกิดเครือข่ายความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัย โรงเรียน ชุมชนและหน่วยงานราชการ ในการร่วมสนองโครงการพระราชดำริ อพ.สธ.ส้มบางมด ในพื้นที่ทุ่งครุ เนื่องจากอดีตเขตทุ่งครุเป็นพื้นที่กึ่งเมือง แต่ปัจจุบันความเจริญกำลังจะทำให้เป็นพื้นที่เมืองโดยสมบูรณ์ จากความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นทำให้พันธุกรรมของพืชที่สร้างชื่อเสียงในท้องถิ่นหายไป จึงทำให้เกิดโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมส้มบางมด ซึ่งเป็นพืชที่สร้างชื่อเสียงให้กับชุมชน โดยทำงานร่วมกับเครือข่าย อพ.สธ.ในพื้นที่ ซึ่งมีโรงเรียนรางราชพฤกษ์นุชมีอุทิศเป็นโรงเรียนต้นแบบ ซึ่งความร่วมมือระหว่างเครือข่ายดังกล่าว จะส่งผลดีทำให้เกิดความต่อเนื่องของโครงการในพื้นที่

จากการศึกษาสถานภาพในพื้นที่ พบว่าวิถีชีวิตของคนในชุมชนเปลี่ยนไปจากทำสวนไปทำงานในโรงงาน ที่ดินของแต่ละครอบครัวลดน้อยลง แต่ชุมชนส่วนใหญ่ยังคงมีความต้องการที่จะร่วมกันอนุรักษ์พันธุกรรมส้มในพื้นที่บางมด ชุมชนส่วนใหญ่ต้องการปลูกส้มไว้ในบ้าน แต่ก็พบปัญหาในเรื่องพื้นที่จำกัด คุณภาพดินไม่ดีพอ คุณภาพน้ำไม่เหมาะสม จึงทำให้เกิดโครงการปลูกส้มในเข่ง เนื่องจากใช้พื้นที่ไม่มาก และสามารถจัดการดิน น้ำ ตลอดจนโรค แมลงได้ง่ายอีกทั้งยังมีน้ำหนักเบาง่ายต่อการขนย้าย ซึ่งได้ประยุกต์ใช้ความรู้ของปราชญ์ชาวบ้าน นายสมจิตร จุลมานะ และ นายสุพร วงศ์จินดา มาร่วมบูรณาการในการปลูก การดูแลรักษาต้นส้ม ตลอดจนใช้พันธุ์ส้มเขียวหวานปลอดโรคจากแหล่งปลูกที่ได้รับการรับรองจากกรมวิชาการเกษตร

นายอนิรุจ นุชมี ผู้นำชุมชนพื้นที่เขตทุ่งครุ ประธานกลุ่มเกษตรกรเลี้ยงสัตว์ทุ่งครุ กล่าวว่า มีความตั้งใจอยากให้โรงเรียน วัด มัสยิด และชุมชน เป็นศูนย์การเรียนรู้ เพื่อประโยชน์กับทุกคนในพื้นที่ จึงร่วมกับทาง มจธ. โดย อาจารย์สุชาติ เพริดพริ้ง ที่ปรึกษาอธิการบดี มจธ. ได้เล็งเห็นประโยชน์การมีส่วนร่วมของมหาวิทยาลัยกับชุมชน เพื่อให้เยาวชนรุ่นหลังได้มีโอกาสได้เรียนรู้อัตลักษณ์ของชุมชน ความเป็นอยู่ในอดีตที่ผ่านมา การปลูกส้มบางมด โดยได้รับความร่วมมือจากชุมชน สำนักงานเขต และสำนักงานเกษตรกรุงเทพมหานคร เข้ามามีส่วนร่วม เพื่อให้เยาวชนได้เรียนรู้เรื่องราวความเป็นอยู่บ้านเกิดของตนเอง ความเป็นมาของส้มบางมด ขั้นตอนการปลูก ทางโรงเรียนรางราชพฤกษ์นุชมีอุทิศ ได้เปิดพื้นที่ของโรงเรียนปลูกส้มเขียวหวานบางมด ในรูปแบบต่างๆ ในขณะนี้

เป็นที่น่ายินดีว่ากรุงเทพมหานคร โดยสำนักงานเขตจอมทองได้ยื่นขอจด “ส้มบางมด” เป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ Geographical Indications: GI เป็นที่เรียบร้อยแล้ว