“นาชุมเห็ด” เป็นตำบลหนึ่งในพื้นที่ อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง ที่ตั้งมีลักษณะเป็นที่ราบเชิงเขาและที่ราบลุ่ม ริมแม่สายธาร ลำคลอง ป่าต้นน้ำ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเทือกเขาบรรทัด มีเขตปกครอง 9 หมู่บ้าน โดยพื้นที่ “บ้านลำขนุน” หมู่ที่ 8 เป็นชุมชนเล็กๆ ชาวบ้านมีวิถีชีวิตผูกพันกับการประกอบอาชีพทำเกษตร ด้วยทำเลตั้งอยู่ริมป่าต้นน้ำเทือกเขาบรรทัดที่มีทรัพยากรธรรมชาติสมบูรณ์ทั้งป่าไม้ สายน้ำ มีคลองหลายสายไหลผ่าน โดยมีต้นขนุนปานต้นใหญ่อยู่ริมลำคลองในชุมชน เป็นมาของชื่อคลอง และหมู่บ้าน “ลำขนุน”

นอกจากสภาพแวดล้อมของหมู่บ้านที่ยังมีความสวยงามของทรัพยากรธรรมชาติเป็นที่ตั้งทั้งภูผาหมอก น้ำตกสายรุ้ง คลองลำขนุน คลองลำพิกุล เป็นต้นทุนของชุมชนในการจัดการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ “บ้านลำขนุน” ยังเป็นชุมชนต้นแบบแหล่งเรียนรู้ที่นำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับใช้กับชุมชนวิถีเกษตรทั้งการปลูกพืชผักผสมผสาน การเลี้ยงปลา เลี้ยงไก่ ใช้พลังงานโรงไฟฟ้าพลังน้ำ และพลังงานทดแทนจากก๊าชชีวภาพ ส่วนหนึ่งมาจากผู้นำชุมชน “หนูอิ่ม ปานนิล” ผู้ใหญ่บ้านคนปัจจุบัน ที่มีความรู้ ความสามารถ ความตั้งใจ ในการพัฒนาให้ชาวบ้านชุมชนท้องถิ่นได้รับความเจริญ โดยเดินตามแนวหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปพร้อมๆ กับการดูแลพิทักษ์รักษาสภาพแวดล้อมธรรมชาติของชุมชนตามวิถีชีวิตดั้งเดิมที่เป็นมาในอดีต ด้วยความรักความสามัคคี ความผูกพันที่ดีต่อกัน

ล่าสุด ชุมชนบ้านลำขนุนได้จัดกิจกรรมส่งเสริมรายได้ สร้างงาน สร้างอาชีพให้ชาวบ้าน โดยเปิด “หลาดต้นน้ำ@ลำขนุน” ขึ้น เป็นตลาดจำหน่ายผลผลิต สินค้าจากชุมชน ที่สะท้อนวิถีชุมชนบ้านลำขนุนอย่างลงตัวแล้ว ทั้งเป็นแหล่งท่องเที่ยวชุมชนสีเขียวของจังหวัดตรังด้วย

“หนูอิ่ม ปานนิล” ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 8 บ้านลำขนุน ตำบลนาชุมเห็ด อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง เล่าว่า แนวคิดการจัด “หลาดต้นน้ำ@ลำขนุน” มาจากการที่หมู่บ้านมีความเป็นอยู่โดยยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียงในชีวิตประจำวัน เป็นภาพที่ปรากฏออกสู่ภายนอก ทำให้ประชาชนนักท่องเที่ยวอยากเดินทางเข้าแวะชมศึกษาความเป็นอยู่ของชาวบ้านในชุมชน ผลผลิตทางการเกษตร แหล่งท่องเที่ยววิถีชุมชน การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รวมทั้งเข้ามาซื้อพืชผลทางการเกษตรของชาวบ้านติดไม้ติดมือกลับบ้าน ประกอบกับจังหวัดตรังประกาศให้บ้านลำขนุนเป็นพื้นที่แหล่งท่องเที่ยวชุมชนสีเขียว

“หลาดต้นน้ำ@ลำขนุน เป็นตลาดจำหน่ายผลิตภัณฑ์พืชผลทางการเกษตรที่มีอยู่ในชุมชน เพื่อจำหน่ายให้กับคนที่มาเที่ยวจะได้ซื้อสินค้า เป็นการต่อยอดพืชผลทางการเกษตรและสร้างรายได้ให้กับตัวเอง ชุมชน จึงได้มีการสร้างสถานที่เป็นจุดรวบรวมพืชผลทางการเกษตร อาหารดีของชุมชน อาทิ ไข่ลูกเขย ไข่ลูกสะใภ้ แกงไก่บ้านใส่หยวกกล้วย แกงเลียง ยำผักกูด ผัดผักเหลียง เป็นต้น

การตั้งตลาดต้นน้ำลำขนุนอาศัยพื้นที่ธรรมชาติเป็นจุดขายให้มากที่สุด คือ มีสายน้ำคลองลำขนุนไหลผ่านตลอดปี ซึ่งมีน้ำใส ทรายสวย สะอาด เป็นคลองต้นน้ำที่ไหลมาจากเทือกเขาบรรทัดผ่านชุมชน โดยชาวบ้านช่วยกันดูแล มีพื้นที่ประมาณ 4 ไร่ ชาวบ้านนำสินค้ามาขาย นอกเหนือจากพืชผลทางการเกษตรมาแปรรูปแล้ว ยังมีอาหารพื้นบ้านที่ชาวบ้านประกอบกันเอง อยากให้คนที่มาเที่ยวได้ชิม ซึ่งเปิดบริการเฉพาะวันเสาร์และอาทิตย์ เวลา 08.00-18.00 น.”

“สุทธิลักษณ์ พยัคพันธุ์” นายกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) นาชุมเห็ด กล่าวว่า ที่ผ่านมา อบต.นาชุมเห็ดทำงานร่วมกับหมู่บ้านมาโดยตลอด ไปพร้อมๆ กับการดูแลรักษาพื้นที่เป็นอย่างดี โดยเฉพาะบ้านลำขนุนเป็นชุมชนที่เข้มแข็ง ได้รับรางวัลการันตีอย่างต่อเนื่อง จากนั้นอำเภอย่านตาขาวจึงเข้ามาส่งเสริมการพัฒนาความเจริญ โดยได้รับงบประมาณด้านการเกษตรตามโครงการ 9101 ตามรอยพ่อ ใต้ร่มพระบารมี เพื่อเพิ่มช่องทางการจำหน่ายสินค้าชุมชนและเพื่อสร้างงาน สร้างอาชีพ และรายได้ให้ชุมชนอีกด้วย ขณะที่ อบต.เองได้จัดสรรงบประมาณบางส่วนเข้ามาส่งเสริมกิจกรรมดังกล่าวด้วย

ด้าน “ศิริพล พิพัฒน์รัตนเสรี” นายอำเภอย่านตาขาว กล่าวว่า อำเภอย่านตาขาว โดยคณะกรรมการขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากและประชารัฐ และตัวแทนชุมชนบ้านลำขนุน ด้วยการนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาสร้างความเข้มแข็งและสร้างโอกาสในการพัฒนาสินค้าผลิตภัณฑ์ชุมชนให้มีคุณภาพและได้มาตรฐาน โดยบ้านลำขนุนเป็นชุมชนเข้มแข็งที่ยังคงดำรงชีวิตภายใต้วิถีดั้งเดิม อีกทั้งยังอยู่ในพื้นที่ป่าต้นน้ำที่สมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติป่าเขา ลำธาร สายน้ำ เหมาะที่จะส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ชาวบ้านจึงสร้าง “หลาดต้นน้ำ@ลำขนุน” ขึ้น

“จุดเริ่มต้นแนวคิดของการก่อตั้งตลาด เป็นการใช้งบประมาณโครงการ 9101 ตามรอยพ่อ ใต้ร่มพระบารมี เพื่อรวบรวมพืชผลทางด้านการเกษตร รวมทั้งสินค้าโอท็อปต่างๆ ได้มีโอกาสมาจำหน่ายในตลาดแห่งนี้ จนชาวบ้านพัฒนาและเนรมิตเป็น “หลาดต้นน้ำ@ขนุน” โดยให้ชาวบ้านในพื้นที่ช่วยกันขับเคลื่อนต่อยอดเป็นแหล่งจำหน่ายสินค้าชุมชน จุดเด่นของที่นี่คงเป็นต้นทุนของแหล่งน้ำ คือคลองสายลำขนุน ซึ่งมีศักยภาพในการพัฒนาสูงมากในการรองรับ และเป็นแหล่งจูงใจให้นักท่องเที่ยวได้เข้ามาแวะชมด้วยบรรยากาศธรรมชาติที่สดชื่น เย็นสบาย อีกทั้งเส้นทางการคมนาคมสะดวกสบาย เป็นเส้นทางหลักที่สามารถแวะชมน้ำตกได้ตลอดทั้งสาย จึงขอเชิญชวนประชาชน รวมทั้งนักท่องเที่ยวเดินทางมาแวะชม ชิม และสัมผัสความงดงามของธรรมชาติ เรือกสวน สายน้ำ และขุนเขา” นายอำเภอกล่าว

วันนี้ “หลาดต้นน้ำ@ลำขนุน” หมู่ที่ 8 ตำบลนาชุมเห็ด อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง เข้าสู่เส้นทางท่องเที่ยวสีเขียว ที่ประชาชนและนักท่องเที่ยวให้ความสนใจแวะเวียนเดินทางไปเที่ยวพักผ่อนในช่วงวันหยุดกันเป็นจำนวนมาก นอกจากผู้มาเยือนจะได้สัมผัสวิถีชุมชนของชาวบ้านอย่างเต็มอิ่มแล้ว ยังมีโอกาสเรียนรู้กิจกรรมการเกษตรผสมผสานทั้งการปลูกพืช ทำประมง ปศุสัตว์ สวนปาล์ม ยางพารา ผลไม้ มะนาว ข้าว การเลี้ยงปลา การเลี้ยงไก่ รวมทั้งสัมผัสวัฒนธรรมท้องถิ่น ภูมิปัญญาการแกะสลักรูปหนังตะลุง โนราโกลน โนราล้อเลียนอีกด้วย

ขอบคุณข้อมูลจาก จิรศักดิ์ จาตุพรพิพัฒน์