เผยแพร่ |
---|
ผ่านฤดูหนาวเข้าสู่หน้าร้อน ซึ่งมักจะเป็นช่วงที่พบผู้ป่วยที่มีสาเหตุมาจากการรับประทานอาหาร เพราะอุณหภูมิและความชื้นในช่วงหน้าร้อนเหมาะแก่การเจริญของจุลินทรีย์ โดยเฉพาะเชื้อจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรคอาหารเป็นพิษ ดังนั้น ผู้บริโภคจึงควรให้ความระมัดระวังเป็นพิเศษในการเลือกบริโภคอาหารเพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบต่อสุขภาพ
ก่อนอื่นผู้บริโภคต้องทำความเข้าใจถึงสาเหตุหลักที่ทำให้อาหารปนเปื้อน ก่อให้เกิดความไม่ปลอดภัย สามารถเกิดได้จาก 1. การปนเปื้อนทางเคมี เช่น สารเคมีที่ใช้ในทางเกษตร ไม่ว่าจะเป็นปุ๋ยเคมี หรือยากำจัดศัตรูพืช 2. การปนเปื้อนทางกายภาพ เช่น เศษหิน เศษดิน ฝุ่นละออง แมลง หรือมูลสัตว์ต่างๆ 3. การปนเปื้อนจากจุลินทรีย์ ซึ่งมักเป็นสาเหตุหลัก สำหรับประเทศที่มีภูมิอากาศร้อนชื้นอย่างบ้านเรา โดยจุลินทรีย์พวกนี้มักก่อให้เกิดอาการท้องเสีย หรืออาหารเป็นพิษ
เมื่อทราบสาเหตุซึ่งก่อให้เกิดการปนเปื้อนของอาหารกันแล้ว ขอแนะนำแนวทางปฏิบัติเพื่อให้ได้รับประทานอาหารอย่างปลอดภัย ตลอดช่วงหน้าร้อนที่จะถึงนี้
1. ล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังรับประทานอาหาร หรือหากปรุงอาหารรับประทานเอง ให้ล้างมือทั้งก่อนและหลังการเตรียมอาหาร 2. ควรตรวจสอบคุณภาพของอาหารสดก่อนนำมาปรุงอาหารว่าอาหารสดที่จะนำมาประกอบอาหารนั้นมีการเน่าเสียหรือเสื่อมคุณภาพหรือไม่ 3. อาหารสดทุกชนิด โดยเฉพาะผักและผลไม้ จะต้องล้างทำความสะอาดเพื่อลดปริมาณสารเคมีตกค้าง 4. ควรแยกอุปกรณ์การเตรียมอาหาร เช่น มีดและเขียงระหว่างของสด และของที่ปรุงสุกแล้ว เพื่อลดความเสี่ยงโรคอาหารเป็นพิษ 5. อย่างทิ้งอาหารที่ปรุงสุกแล้วไว้นอกตู้เย็นเกิน 2-3 ชั่วโมง เพราะหากตั้งไว้นานเกินไปเชื้อโรคอาจเพิ่มจำนวน ดังนั้นเมื่อไม่รับประทาน ควรเก็บไว้ในตู้เย็น และเมื่อซื้ออาหารที่แช่แข็งต้องรีบนำเข้าช่องแข็งทันที หรือหากต้องใช้เวลาเดินทางมากกว่าครึ่งชั่วโมงให้แช่น้ำแข็งไว้ 6. กรณีเลือกซื้ออาหารสดหรืออาหารพร้อมรับประทาน ควรอ่านฉลากและวันหมดอายุ และควรสังเกตสภาพภาชนะบรรจุว่าอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์หรือไม่ ภาชนะบรรจุต้องสะอาด ไม่มีการฉีกขาด รั่วซึมบวมหรือบุบบู้บี้
อาหารที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคในหน้าร้อน แยกเป็นประเภทต่างๆ ได้ดังนี้ 1. อาหารประเภทกะทิ เช่น แกงเขียวหวาน แกงเผ็ด ขนมพวกกะทิ ซึ่งเป็นอาหารที่ง่ายต่อการบูดเสีย เชื้อจุลินทรีย์ชอบ ดังนั้น ถ้ากินไม่หมดต้องนำเข้าตู้เย็นแล้วนำมาอุ่น ทางที่ดีควรรับประทานให้หมดภายในมื้อเดียว 2. อาหารประเภทยำ รวมถึงส้มตำ สำหรับอาหารยำ ส่วนใหญ่จะใช้วิธีลวก แต่ลวกไม่สุก ทำให้เชื้อโรคไม่ตาย หากรับประทานเข้าไป เชื้อโรคก็อาจเข้า ส่งผลต่อร่างกาย 3. ขนมจีน มีความเสี่ยง ทั้งจากเส้นขนมจีน น้ำยากะทิ และผักสดที่ไม่ล้างหรือล้างไม่สะอาด 4. อาหารทะเล จะบูดเน่าง่ายในหน้าร้อน ก่อนรับประทานต้องทำให้สุกทุกครั้ง 5. อาหารค้างคืน หรืออาหารที่เหลือจากมื้ออื่น ต้องมั่นใจว่าไม่บูดเสีย และมีการอุ่นให้ได้ที่ ทางที่ดี่ควรกินอาหารปรุงสุกใหม่ทุกครั้ง 6. อาหารที่มีแมลงวันตอม โดยเฉพาะอาหารปรุงสำเร็จที่วางขายในภาชนะที่ไม่มีฝาและสิ่งใดปกปิด 7. น้ำดื่ม และน้ำแข็ง ต้องมั่นใจว่าเป็นน้ำดื่มที่สะอาด ได้มาตรฐานองค์การอาหารและยา (อย.)
ที่สำคัญในการเลือกซื้ออาหาร ควรเลือกซื้อตามฤดูกาล เพราะจะทำให้ได้อาหารที่สดใหม่ คุณภาพดี และราคาถูก นอกจากนี้ ควรเลือกซื้อจากผู้ผลิตที่น่าเชื่อถือได้ สังเกตได้จากเครื่องหมายรับรองมาตรฐานจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับอาหาร เพื่อให้แน่ใจได้ว่าอาหารที่บริโภคสะอาดและปลอดภัย
ดร.ดาลัค ศิริวัน นักวิจัยชำนาญการ รองผู้อำนวยการฝ่ายวางแผน สถาบันค้นคว้าและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหาร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ขอขอบคุณข้อมูลจาก หนังสือพิมพ์ประชาชาติธุรกิจ ฉบับวันพฤหัสบดีที่ 1 – วันอาทิตย์ที่ 4 มีนาคม 2561