| เผยแพร่ |
|---|
หากต้องพูดถึงป่าต้นน้ำแล้ว จังหวัดน่านเป็นอีกหนึ่งจังหวัดที่มีความสำคัญ โดยเป็นต้นน้ำของแม่น้ำน่าน ซึ่งเป็นแม่น้ำสายสำคัญที่หล่อเลี้ยงของภาคเหนือและไหลรวมกับแม่น้ำสายอื่นๆ จนกลายเป็นแม่น้ำเจ้าพระยา แต่ปัจจุบันป่าต้นน้ำเหล่านี้ได้ถูกบุกรุกทำลายด้วยระบบเกษตรพืชไร่ ซึ่งส่งผลให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมาและเสี่ยงต่อการเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นภาวะน้ำท่วมฉับพลัน วิกฤติน้ำแล้ง และดินถล่ม รวมถึงผลกระทบทางกายภาพที่เกิดขึ้นเป็นรูปธรรม ก็เช่น สภาพหน้าดินเสื่อมพัง ความเสื่อมโทรมของแหล่งน้ำ ส่งผลต่อระบบนิเวศสัตว์น้ำจนไม่สามารถอยู่ได้และที่อยากจะย้ำเตือนก็คือ ความเสื่อมโทรมของสภาพน้ำเป็นอย่างไร ก็ล้วนส่งผลต่อแม่น้ำเจ้าพระยาด้วยเช่นกัน เนื่องจาก 40% ของปริมาณน้ำที่ไหลสู่แม่น้ำเจ้าพระยา คือ แม่น้ำน่าน หากลองพิจารณาถึงสาเหตุที่เกิดการบุกรุกป่าแล้วคงหนีไม่พ้นเรื่องของการทำมาหากินของชาวบ้านในพื้นที่นั้นและเป็นที่มาของการจัดตั้งศูนย์ภูฟ้าพัฒนานั้นเอง
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงโปรดฯ ให้จัดตั้งศูนย์ภูฟ้าพัฒนาขึ้น เมื่อครั้งเสด็จฯ ทรงเยี่ยมราษฎรพื้นที่อำเภอบ่อเกลือ ในวันที่ 30 พฤศจิกายน 2542 เพื่อใช้เป็นต้นแบบการพัฒนาและถ่ายทอดความรู้การพัฒนาไปสู่ราษฎร ในพื้นที่เป้าหมายท้องที่อำเภอบ่อเกลือ และอำเภอเฉลิมพระเกียรติ ตามพระราชปณิธานของพระองค์ โดยมีวัตถุประสงค์ 5 ประการ ดังนี้
- เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตราษฎรบนพื้นที่สูง และใช้เป็นต้นแบบในการพัฒนาต่อไป
- เพื่อการส่งเสริมอาชีพที่เหมาะสมกับศักยภาพของราษฎร และพื้นที่บนที่สูง
- เพื่อเป็นศูนย์รวบรวมและพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้สอดคล้องด้านการตลาด
- เพื่อการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ศึกษาธรรมชาติ และวัฒนธรรมท้องถิ่น
- เพื่อการศึกษาวิจัยถ่ายทอดความรู้การพัฒนาและการจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่ยั่งยืน
(ข้อมูลจาก สำนักโครงการพระราชดำริและกิจการพิเศษ กรมป่าไม้)
ต่อมาในปี 2552 บริษัท อีสท์ เวสท์ ซีด จำกัด ผู้ผลิตและจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ตราศรแดง ได้จัดทำโครงการ CSR โดยมีการจัดกิจกรรมส่งเสริมการปลูกผักเพื่อการบริโภค ที่ตำบลภูฟ้า อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน เพื่อให้ชาวบ้านสามารถปลูกผักเพื่อรับประทาน เพื่อลดค่าใช้จ่ายในครัวเรือน และส่วนที่เหลือสามารถนำไปจำหน่ายเพื่อเพิ่มรายได้อีกทางหนึ่ง โดยได้ส่งเสริมและให้ความรู้การปลูกผักแก่เกษตรกรในพื้นที่อย่างต่อเนื่อง และในปี 2554 บริษัทได้จัดตั้งมูลนิธิเมล็ดพันธุ์คุณภาพเพื่อการแบ่งปัน โดยเพื่อจัดหาและส่งมอบเมล็ดพันธุ์ผักพร้อมมอบให้เพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยทางธรรมชาติ และมูลนิธิได้ร่วมกับทางโครงการส่งเสริมอาชีพภูฟ้า ตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในการส่งเสริมการปลูกผักเพื่อการบริโภคในครัวเรือน รวมถึงการผลิตเมล็ดพันธุ์ผักเพื่อใช้เองในฤดูถัดไปหรือจำหน่ายเป็นการเพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกรในพื้นที่ อำเภอบ่อเกลือ ทั้งนี้ก็เพื่อให้เกษตรกรลดการปลูกพืชไร่บุกรุกป่า จากการเริ่มโครงการ ในปี 2555 มีจำนวนเกษตรกรที่เข้าร่วม 8 ครัวเรือน ปัจจุบัน มีจำนวนเกษตรกรเข้าร่วมโครงการเพิ่มเป็น 132 ครัวเรือน โดยพืชที่ส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกเพื่อบริโภคและจำหน่ายเมล็ด ได้แก่ บวบหอมพันธุ์พื้นเมือง แฟงเขียวพันธุ์พื้นเมือง ผักกวางตุ้ง ผักกาดหอม ผักขี้หูด ถั่วพู เป็นต้น โดยเกษตรกรมีรายได้รวมในการจำหน่ายเฉพาะเมล็ดพันธุ์ ในปี 2560 จำนวน 579,135 บาท นอกจากนี้ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาให้แนะนำเกษตรกรนำวัสดุที่เหลือใช้ทางการเกษตร นั้นคือ ใยบวบ โดยให้มีกรรมวิธีการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและไม่ใช้สารเคมี ทำให้ผลิตภัณฑ์มีความสะอาดและปลอดภัยต่อผู้ใช้ จึงเป็นที่มาของการจัดตั้งกลุ่มใยบวบภูฟ้า ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากศูนย์ภูฟ้าพัฒนาและมูลนิธิเมล็ดพันธุ์เพื่อการแบ่งปัน โดยจะมีการดำเนินการเป็นรูปแบบของสหกรณ์ มีการขายหุ้นให้กับสมาชิกและการแบ่งปันผลกำไรที่ได้จากการขายให้แก่สมาชิก โดยมีสมาชิก จำนวน 22 ราย และราคาใยบวบจะอยู่ที่ กิโลกรัมละ 300 บาท ซึ่งเกษตรกรสามารถผลิตใยบวบได้มากกว่า 120 กิโลกรัม ต่อปี นั้นก็ถือเป็นอีกช่องทางรายได้สำหรับเกษตรกรและสามารถจูงใจในการลดการทำเกษตรแบบไร่เลื่อนลอยได้ รวมถึงการโยกย้ายถิ่นฐานเพื่อการทำมาหากิน
ตลอดระยะเวลาการดำเนินงานของมูลนิธิเมล็ดพันธุ์คุณภาพเพื่อการแบ่งปันร่วมกับศูนย์ภูฟ้าพัฒนา มูลนิธิยังคงมุ่งมั่นที่จะพัฒนาคุณภาพชีวิตเกษตรกรในพื้นที่ภูฟ้า และยังขยายส่งต่อยังพื้นที่ต่างๆ ด้วยปณิธานในการช่วยเหลือให้ความรู้เกษตรกร เพราะมูลนิธิเชื่อเสมอว่าเมล็ดพันธุ์ที่ดีสามารถเปลี่ยนชีวิตผู้คนได้นับล้าน
สอบถามเพิ่มเติม: ชาญณรงค์ นาหัวนิน หัวหน้าฝ่ายประชาสัมพันธ์ โทร. 086-361-1870
ติดตามข่าวสาร : www.eastwestseed.com Facebook : East West Seed Thailand และ เมล็ดพันธุ์ศรแดง
