“พิษสุนัขบ้า” ในกรุงเทพฯ สถานการณ์และแผนคุมโรค

หมายเหตุ – กรณีโรคพิษสุนัขบ้าระบาดในหลายพื้นที่ของประเทศไทย ซึ่งล่าสุด สำนักควบคุมป้องกันและบำบัดโรคสัตว์ กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ประกาศเขตโรคระบาดพิษสุนัขบ้า     ชั่วคราวใน 22 จังหวัด เนื่องจากเป็นพื้นที่น่าเป็นห่วง ได้แก่ สุรินทร์ ชลบุรี สมุทรปราการ ฉะเชิงเทรา น่าน บุรีรัมย์ อุบลราชธานี เชียงราย ร้อยเอ็ด สงขลา ระยอง ตาก ศรีสะเกษ มหาสารคาม นครราชสีมา ตรัง ประจวบคีรีขันธ์ อำนาจเจริญ ยโสธร สมุทรสงคราม นนทบุรี และกรุงเทพมหานคร นั้น

ล่าสุด สำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร (กทม.) ได้รายงานสถานการณ์โรคพิษสุนัขบ้าในพื้นที่กรุงเทพฯว่า โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคติดต่อจากสัตว์สู่คน ที่มีอันตรายร้ายแรงที่สุด เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศไทย เนื่องจากไม่สามารถรักษาให้หายได้ ในแต่ละปีพบผู้เสียชีวิตทั่วโลกไม่ต่ำกว่า 59,000 ราย

ทั้งนี้ สถานการณ์สัตว์ที่ติดเชื้อพิษสุนัขบ้าในประเทศไทย ตั้งแต่ปี 2552-2561 พบจำนวน 3,422 ตัว เฉพาะกรุงเทพฯ พบสัตว์ที่ติดเชื้อพิษสุนัขบ้า จำนวน 519 ตัว โดยสัตว์ที่ติดเชื้อส่วนใหญ่เป็นสุนัข ร้อยละ 94.6 และแมว ร้อยละ 5.4 แบ่งเป็นสัตว์จรจัด ร้อยละ 52.7 กึ่งจรจัด ร้อยละ 14.6 สัตว์มีเจ้าของ ร้อยละ 32.7 ซึ่งปัจจัยที่ทำให้ติดเชื้อพิษสุนัขบ้านั้น ร้อยละ 87.4 ไม่ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า และเลี้ยงดูแบบอิสระ ทำให้มีโอกาสไปสัมผัสกับสัตว์ที่มีเชื้อพิษสุนัขบ้า โดยพื้นที่พบสัตว์ติดเชื้อพิษสุนัขบ้ามากที่สุด คือเขตลาดกระบัง เขตบางขุนเทียน เขตประเวศ เขตพระโขนง เขตบางนา

สำหรับสถานการณ์ผู้เสียชีวิตด้วยโรคพิษสุนัขบ้าในประเทศไทยตั้งแต่ปี 2534-2561 พบจำนวนทั้งสิ้น 1,114 ราย  กรุงเทพฯ พบผู้เสียชีวิตด้วยโรคพิษสุนัขบ้า จำนวนทั้งสิ้น 72 ราย เป็นเพศชาย 53 คน เพศหญิง 19 คน พื้นที่ที่พบผู้เสียชีวิตมากที่สุด คือเขตบางขุนเทียน จำนวน 9 ราย รองลงมา คือเขตบางกะปิ เขตลาดกระบัง และเขตภาษีเจริญ เขตละ 5 ราย โดยล่าสุดพบเมื่อเดือนกันยายน 2559 ในพื้นที่เขตบางนา จำนวน 1 ราย เป็นเพศชาย อายุ 53 ปี อาชีพค้าขาย

ทั้งนี้ ผู้เสียชีวิตด้วยโรคพิษสุนัขบ้าส่วนใหญ่มีอายุ 45-54 ปี รองลงมา 5-14 ปี และ 25-34 ปี ตามลำดับ ซึ่งร้อยละ 31 ของผู้เสียชีวิตประกอบอาชีพรับจ้าง รองลงมาเป็นกลุ่มนักเรียน

หากแบ่งตามประเภทของการถูกสัตว์กัด  โดยร้อยละ 97 ของผู้เสียชีวิตด้วยโรคพิษสุนัขบ้า เกิดจากการถูกสุนัขกัด ซึ่งเป็นสุนัขที่ไม่มีเจ้าของถึงร้อยละ 63 สาเหตุถูกสัตว์กัดส่วนใหญ่ร้อยละ 48 เกิดจากการเข้าไปในบริเวณที่สัตว์คิดว่าเป็นเจ้าของ รองลงมา ร้อยละ 30 จากการทำให้สัตว์เจ็บปวด โมโห หรือตกใจ และร้อยละ 11 จากการพยายามแยกสัตว์ที่กำลังต่อสู้กันและรบกวนสัตว์ขณะกินอาหาร ตามลำดับ ประเด็นสำคัญ พบว่า ร้อยละ 98 ของผู้เสียชีวิตไม่ได้ฉีดวัคซีนป้องกันโรคหลังถูกสัตว์กัด

อย่างไรก็ตาม จากข้อมูลผู้เสียชีวิตและจำนวนสัตว์ที่ติดเชื้อพิษสุนัขบ้าในกรุงเทพฯมีแนวโน้มลดลง เนื่องจากสำนักอนามัย ร่วมกับ 50 สำนักงานเขต ดำเนินการเชิงรุก โดยมีมาตรการป้องกันโรค การค้นหา ติดตาม ผู้สัมผัสโรคให้ได้รับวัคซีนครบชุด รวมถึงนำสัตว์ที่มีอาการสงสัยว่าเป็นโรคพิษสุนัขบ้าไปกัก สังเกตอาการเพื่อเป็นการตัดวงจรการแพร่โรค

Advertisement

สำหรับมาตรการดำเนินงาน ได้แก่ 1. ให้บริการป้องกันโรคล่วงหน้าโดยการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าในประชาชนกลุ่มเสี่ยงและสัตว์ต่อเนื่องตลอดทั้งปี 2. เร่งรัดและติดตามการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าในกลุ่มผู้ถูกสัตว์กัด ข่วน หรือเลียแผล และผู้สัมผัสโรคพิษสุนัขบ้า 3. พื้นที่พบสัตว์มีเชื้อพิษสุนัขบ้าจะดำเนินการอย่างเข้มข้นทั้งการจับสุนัขจรจัดที่มีความเสี่ยงไปกักสังเกตอาการและการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าในสัตว์ 4. ควบคุมจำนวนสัตว์พาหะนำโรคที่สำคัญ คือสุนัขและแมว 5. สื่อสารความเสี่ยง โดยประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนมีความรู้เกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้าอย่างถูกต้อง สำรวจความรู้ประชาชนเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า รวมถึงออกหน่วยรณรงค์การป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าภายใต้โครงการ “กทม.เติมความสุขสู่ชุมชน” และการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าเชิงรุกใน 50 เขตทั่วกรุงเทพฯ

ทั้งนี้ ในปี 2560 ผลการดำเนินงาน ด้านป้องกันควบคุมโรคในสัตว์ ได้แก่ ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า 181,760 ตัว

Advertisement

ผ่าตัดทำหมันสุนัขและแมว 27,239 ตัว จับสุนัขจรจัดตามคำร้องเรียน 7,679 ตัว ฉีดไมโครชิปสุนัข 4,569 ตัว ให้การเลี้ยงดูสุนัขจรจัด ณ ศูนย์พักพิงสุนัขจรจัด จังหวัดอุทัยธานี 4,960 ตัว และศูนย์ควบคุมสุนัขประเวศ 314 ตัว รวมสุนัขจรจัดที่เลี้ยงดูทั้งสิ้น 5,274 ตัว

ส่วนด้านป้องกันควบคุมโรคในคน ได้แก่ ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าให้กับประชาชน 27,190   โดส ติดตามผู้สัมผัสสัตว์ติดเชื้อพิษสุนัขบ้า 198 ราย ได้รับวัคซีนครบชุด สุ่มสำรวจความรู้ประชาชนเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า พบประชาชนมีความรู้ ร้อยละ 64 และออกหน่วยให้ความรู้ เผยแพร่   ประชาสัมพันธ์การป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าให้กับประชาชน

ที่มา : ขอบคุณข้อมูลจากมติชนรายวัน