ที่มา	มติชนสุดสัปดาห์ออนไลน์
ผู้เขียน	จอม ณ คลองลึก
เผยแพร่	วันเสาร์ที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ.2561

โมกแดงเป็นไม้หายาก ควรปลูกประดับเพราะสวยงามและใช้เป็นยาได้

ลักษณะต้นสูงไม่มาก อย่างโตเต็มที่สูงได้ประมาณ 2-3 เมตร

ลำต้นมีจุดและรอยขีดเป็นเส้นตามยาว แตกกิ่งไม่มาก กิ่งเล็กเกลี้ยงเรียบ ออกใบเป็นคู่ๆ ตรงข้ามกัน

 

ใบบาง หน้าใบใสเขียวสด ขอบใบเป็นคลื่น ใบรูปไข่ประมาณ 6×9 นิ้ว

ออกดอกประปราย ดอกตูมรูปพนมเรียวยาว กลีบม้วนเกาะกันเป็นรูปแหลม เวลาใกล้บานจะเผยอแย้มตอนใกล้ค่ำ พอค่ำสนิทก็บานเต็มที่ ขยายกลีบออกเป็น 5 กลีบ รูปดาว สีแดงแสด

รำเพยกลิ่นหอมบางๆ เป็นกลิ่นหอมอมเปรี้ยว และดอกจะร่วงตอนใกล้รุ่ง

เห็นเป็นรูปดาวสีแดง หล่นเกลื่อนใต้ต้น

ดอกโมกแดงออกเป็นช่อเล็กๆ ทยอยบานทีละดอก ดอกตูมมีกลีบเลี้ยงสีเขียว โคนดอกเป็นกรวยกระพุ้ง เวลาบานเหมือนกระดิ่งปากผาย ดอกบานมีสีแดงอมส้ม มีกลีบ 5 กลีบ กลีบยาวม้วนบิดไปตามธรรมชาติคล้ายดาวทะเล ปลายกลีบสะบัดพลิ้วนิดๆ

ดอกโมกแดงเป็นช่อเล็ก ดอกตูมเรียวยาว ปลายดอกเรียวแหลมคล้ายดอกพุดบางชนิด กลีบเกาะม้วนกันเป็นรูปแหลม ดอกใดใหญ่กว่าก็บานก่อน ค่อยๆ แย้มบาน น่าชมธรรมชาติที่มีความสมดุลของชีวิต แม้เป็นดอกไม้ก็มีระบบ พอสิ้นแสงอาทิตย์ดอกก็เริ่มแย้มขยาย พอค่ำสนิทก็บาน และบานเต็มที่ในเวลาค่ำคืน

ดอกโมกแดงคว่ำหน้าลง จึงเห็นเหมือนกระดิ่งเล็กๆ สีแดงห้อยอยู่ตามต้นเวลาค่ำคืน ซึ่งน่ารักมาก

เจ้าของต้นโมกแดงซึ่งเป็นเพื่อนบ้านจึงรักดอกไม้ของเขา คอยเฝ้ามองความเจริญเติบโต และถ่ายภาพไว้ดูด้วยความภาคภูมิใจ

ดอกโมกแดงบานเวลาค่ำ ขณะกระดิ่งสีแดงแกว่งไกว ก็รำเพยกลิ่นหอมประหลาด เป็นกลิ่นหวานอมเปรี้ยว ซึ่งไม่เคยเหมือนกับกลิ่นดอกไม้ใด

โมกแดงมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Wrightia dubia (sims) spreng อยู่ในวงศ์ APOCYNACEAE ชาวบ้านบางแห่งเรียก จำปูนแดง โมกมัน มูกมัน โมกแดง โมกป่า และโมกราตรี

โมกแดงบานเจริญเติบโต และมีเกสรคล้ายดอกชมนาด เวลาดอกร่วงก็ติดผลเรียกว่า ฝัก เป็นฝักเล็กกลมยาว พวงละหลายฝัก เมื่อแก่จัดเป็นสีดำมีเมล็ดภายใน แก่แล้วฝักแตกออก เมล็ดซึ่งมีปุยก็ปลิวไปตามลม ตกที่ใดก็ขึ้นเป็นต้น

การขยายพันธุ์ทำได้อีกหลายวิธี เช่น เพาะเมล็ด เสียบกิ่ง หรือขุดจากขโดง คือต้นเล็กๆ ที่งอกจากราก ผุดจากใต้ดิน แล้วขุดไปปลูก หรืออาจจะตอนจากต้นเองก็ได้

โมกแดงให้คุณค่าทางยา ซึ่งเป็นสมุนไพรใช้กันมาแต่โบราณ เช่น เนื้อไม้โมกนำมาสับเป็นชิ้นเล็กๆ ต้มใส่น้ำ เคี่ยวให้งวด สามารถกินเป็นยาขับเลือด และช่วยให้ร่างกายมีเลือดไหลเวียนตามปรกติ ส่วนรากใช้แก้บิด โดยนำรากมาฝนกับน้ำซาวข้าวให้คนไข้ดื่ม อาการบิดก็จะบรรเทาลง

ส่วนยอดอ่อนของโมกก็กินได้แบบผักทั่วไป ช่วยให้ระบบขับถ่ายปรกติ

โมกแดงเป็นไม้หายาก ต้นและดอกก็เป็นไม้สวยงาม มีระเบียบไม่รุงรัง ใบก็สวย ดอกก็งามแปลกตา จึงเหมาะที่จะปลูกประดับ ทั้งทำยาได้ด้วย

โมกแดงชอบขึ้นในที่โล่งแจ้ง ดินร่วนมีความชื้นพอเหมาะ ดินฟ้าอากาศดีโมกก็จะงาม หรือถ้ามีเนื้อที่น้อยจะปลูกลงกระถางโดยปลูกไว้ริมรั้วให้ถูกแสงแดด ให้ปุ๋ยและน้ำ ลมพัดผ่านพอดีโมกก็จะงามได้

ดอกโมกแดงสวยแปลก ดอกสีแดงเหมือนดาว 5 แฉก กลิ่นก็แปลกคือหอมอมเปรี้ยว ถ้าปลูกได้มาก สามารถนำไปสกัดทำน้ำหอมสำหรับรถยนต์

ก็จะเหมาะมากทีเดียว