ที่มา	เทคโนโลยีการเกษตร
ผู้เขียน	พัฒนา นรมาศ
เผยแพร่	วันอังคารที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ.2561

รสเปรี้ยวและกลิ่นหอมของน้ำมะนาว เป็นเสน่ห์ที่ผูกใจให้ผู้กินหลายคนชื่นชอบ มันได้ช่วยเติมแต่งเพิ่มรสชาติให้มีความอร่อยหลากหลายและยอดเยี่ยม ไม่ว่าจะนำไปปรุงรสในอาหารคาว เช่น การทำน้ำพริก ต้มยำ ลาบ น้ำตก หรือแม้แต่ส้มตำ อาหารจานโปรดของหลายๆ คน นอกจากนี้มันยังถูกนำไปปรุงรสเป็นน้ำมะนาวผสมน้ำผึ้ง หรือน้ำชามะนาว ทำเป็นเครื่องดื่มเย็นๆ เพิ่มความอร่อยและช่วยให้ชุ่มคอชื่นใจ

การจะได้มะนาวมากินมาใช้ประโยชน์นั้น ต้องไปซื้อหามาจากตลาด ถ้าเป็นมะนาวในฤดูราคาไม่แพง โดยจะมีวางขายให้ซื้อกันตั้งแต่ 0.50-2 บาท ต่อผล แต่ถ้าเป็นมะนาวนอกฤดู ผลผลิตมีน้อย ราคาก็จะแพง มีวางขายให้ซื้อที่ 5-10 บาท ต่อผล เมื่อมะนาวราคาแพงแล้วยังหาซื้อไม่ได้ก็เป็นอีกหนึ่งปัญหาของผู้กินด้วย แต่วันนี้ทางออกยังมีและเปิดกว้างให้กับท่านที่สนใจนำไปเป็นทางเลือก เพราะในฉบับนี้ผู้เขียนจะนำเรื่องราว มะนาวติดผลดก…ปลูกในโอ่ง แบบพอเพียงหรือเชิงธุรกิจ วิธีไหนก็ดีของเกษตรกรที่ประสบความสำเร็จ มาบอกเล่าสู่กัน

ลุงพิชิต จุ้ยสุขะ เล่าให้ฟังว่า มีพื้นที่ทำการเกษตร 8 ไร่ ได้เริ่มทำการเกษตรผสมผสานในราวปี 2530 โดยยึดแนวทางปฏิบัติแบบเศรษฐกิจพอเพียงคือ ปลูกพืชที่กิน กินพืชที่ปลูก คือเน้นให้ได้ผลผลิตพอกินพออยู่ แบ่งปันและเหลือขาย โดยได้แบ่งพื้นที่ขุดบ่อหรือสระน้ำ ขนาด 1 งาน 2 บ่อ และขนาด กว้าง ยาว ลึก 3x50x2 เมตร 1 บ่อ เพื่อกักเก็บน้ำไว้ใช้สอยและเพื่อการเกษตร พื้นที่ส่วนที่เหลือได้จัดการแบ่งเป็นพื้นที่ปลูกพืชหลายชนิดเช่น กล้วย อ้อยคั้นน้ำ ไผ่ มะละกอ หรือมะนาว

มะนาว เป็นพืชที่ปลูกง่ายโตไว เจริญเติบโตได้ดีเกือบทุกพื้นที่  หลังปลูก 7-8 เดือน ก็เก็บผลมะนาวไปกินได้แล้ว วิธีการปลูกมีทั้งที่เป็นแบบสวนหลังบ้านเพื่อเก็บผลมะนาวไปบริโภคในครัวเรือน และอีกวิธีหนึ่งคือการปลูกเป็นสวนในเชิงธุรกิจการค้า เพื่อเก็บผลมะนาวไปขายให้เป็นรายได้หลัก

ต่อมาได้ปรับพื้นที่การปลูกพืชบางส่วนโดยรื้อต้นมะนาวที่ปลูกลงดินออกทั้งหมดแล้วปรับเปลี่ยนมาเป็นการปลูกมะนาวลงในโอ่งและในวงถังส้วมหรือวงบ่อซีเมนต์ วิธีนี้จะสะดวกในการปฏิบัติดูแลรักษา การใส่ปุ๋ยและให้น้ำ รวมทั้งการป้องกันกำจัดศัตรูพืชด้วย และเป็นการจัดการใช้ปัจจัยการผลิตที่ลดต้นทุนได้มากขึ้น เมื่อต้นมะนาวเจริญเติบโตเต็มที่ก็สามารถผลิตมะนาวนอกฤดูได้ด้วย

การปลูกมะนาว ไม่ว่าจะปลูกลงดินหรือปลูกลงในโอ่ง ต้องเลือกกิ่งพันธุ์มะนาวที่ปลอดจากโรคและเป็นต้นพันธุ์ดี พันธุ์ที่นิยมปลูก ได้แก่ มะนาวแป้นรำไพ พิจิตร 1 หรือพันธุ์ตาฮิติ ส่วนขนาดของภาชนะปลูกเลือกได้ตามความเหมาะสม สำหรับที่สวนได้เลือกปลูกในโอ่งที่ใส่ดินปลูกได้ 5-10 ปี๊บ ด้านข้างสูงจากก้นโอ่งขึ้นมา 2-3 นิ้ว ได้เจาะให้เป็นรูขนาด 1/2-2 นิ้ว หรือขนาดเท่ากับผลมะนาว 2-3 รู เพื่อให้เป็นช่องทางระบายน้ำ (ไม่เจาะก็ได้ แต่ต้องให้น้ำพอดีอย่าให้น้ำขัง)

จากนั้นนำกาบมะพร้าวสับมารองก้นโอ่ง สูงประมาณ 1 ฝ่ามือ หรือสูง 4-6 นิ้ว เพื่อให้ก้นโอ่งโปร่ง นำดินปลูกที่มีส่วนผสมของดิน 1 ส่วน ใบไม้แห้ง 2 ส่วน และปุ๋ยคอกแห้ง 1/2 ส่วน มาผสมคลุกเคล้ากันให้ทั่วโดยแบ่งใส่ลงในโอ่งส่วนหนึ่ง นำต้นพันธุ์มะนาวลงปลูก แล้วใส่ดินปลูกส่วนที่เหลือเติมลงไปโดยเว้นให้มีพื้นที่ว่างสูงถึงปากโอ่ง ประมาณ 1 คืบ ผูกต้นมะนาวยึดไว้กับไม้หลักกันล้ม รดน้ำให้ชุ่ม หลังปลูกคอยดูแลบำรุงรักษา ใส่ปุ๋ยและให้น้ำอย่างสม่ำเสมอตามระยะเวลา ต้นมะนาวก็จะเจริญเติบโตพร้อมติดดอกออกผล เพื่อบำรุงต้นมะนาวให้เจริญเติบโต ต้องใส่ปุ๋ยและให้น้ำอย่างพอเพียงสม่ำเสมอ

ที่นี่ได้เลือกใส่ปุ๋ยมูลสัตว์แห้ง มีทั้งปุ๋ยมูลวัวและปุ๋ยมูลหมู ถ้าเลือกใส่ปุ๋ยมูลวัวแห้งซึ่งมีวางขายที่ตลาดต้นไม้อยู่ทั่วไป ได้ใส่ 2-5 กำมือ ต่อต้น โรยรอบๆ ทรงพุ่ม รดน้ำให้ชุ่ม โดยแบ่งใส่ 3-4 ครั้ง ต่อปี ถ้าเลือกใส่ปุ๋ยมูลหมูแห้ง ต้องไปหาซื้อจากแหล่งที่มีการทำบ่อก๊าซชีวภาพ หรือจากฟาร์มเลี้ยงหมู มูลหมูแห้งบรรจุในถุง น้ำหนัก 15 กิโลกรัม จะซื้อในราคา 60 บาท ต่อถุง มูลหมูแห้งที่ไล่แก๊สออกแล้วเมื่อนำไปหมักน้ำจะไม่มีกลิ่น ถ้าเป็นมูลหมูแห้งชนิดที่ไม่ไล่แก๊สออกเมื่อนำไปหมักน้ำจะมีกลิ่นเหม็น การใช้มูลหมูแห้งจะนำไปหมักเป็นปุ๋ยน้ำมูลหมูก่อน โดยจะหมักในถังพลาสติกคือใส่น้ำลงไป 10 ลิตร ใส่มูลหมูแห้ง 1 กิโลกรัม ลงไปผสมใช้ไม้กวนหรือคนให้ทั่ว ปิดฝาแล้วหมักทิ้งไว้ 1 วัน 1 คืน

ลุงพิชิต จุ้ยสุขะ เล่าให้ฟังอีกว่า การใช้ปุ๋ยน้ำมูลหมู จะนำปุ๋ยน้ำมูลหมู 1 ส่วน ผสมกับน้ำ 10 ส่วน กวนหรือคนให้ทั่วนำไปราดรอบๆ ทรงพุ่ม อัตรา 2 ลิตร ต่อต้น แล้วตักปุ๋ยน้ำมูลหมูไปกรองเอากากออกเทใส่ภาชนะ แล้วนำปุ๋ยน้ำมูลหมู 1 ส่วน ผสมกับน้ำ 20 ส่วน กวนหรือคนให้ทั่ว กรองเอากากอีกครั้งแล้วเทใส่ภาชนะนำไปฉีดพ่นทางใบรอบทรงพุ่ม ให้เป็นปุ๋ยเสริมทางใบ การราดรอบโคนต้นและฉีดพ่นทางใบ จะทำ 15-30 วัน ต่อครั้ง

นอกจากใส่ปุ๋ยคอกแล้วก็ต้องใส่ปุ๋ยเคมีเสริมด้วย โดยใส่ปุ๋ยสูตรเสมอ ในอัตรา 1 ช้อนแกง หรือ 1 กำมือ ต่อต้นต่อเดือน โรยปุ๋ยรอบทรงพุ่ม รดน้ำพอชุ่ม การปรับปรุงบำรุงดินในโอ่งปลูกมะนาวสามารถปลูกพืชตระกูลถั่วเป็นพืชคลุมดินเพื่อช่วยรักษาความชุ่มชื้นและเมื่อพรวนดินกลบต้นถั่วจะถูกย่อยสลายเป็นปุ๋ย ส่วนการป้องกันกำจัดศัตรูมะนาวนั้นต้องคอยมั่นสำรวจตรวจดูแลต้นมะนาวเสมอๆ หากพบในปริมาณไม่มาก ก็เก็บไปทำลายทิ้งอย่าปล่อยให้แพร่กระจายก็จะช่วยทำให้ต้นมะนาวแตกใบอ่อนพร้อมติดดอกออกผลได้ดี

วิธีการปลูกมะนาวในโอ่ง หรือในวงถังส้วม สามารถผลิตมะนาวนอกฤดูได้ด้วย โดยการงดใส่ปุ๋ยและให้น้ำ 10-14 วัน หรือสังเกตดูแล้วพบว่า ใบมะนาวเริ่มเหี่ยวเฉา ก็เริ่มให้น้ำและใส่ปุ๋ย ตามระยะเวลา ก็จะทำให้ต้นมะนาวแตกใบอ่อนติดดอกออกผล ทุกวันนี้พึงพอใจมากที่ทำให้ต้นมะนาวที่ปลูกในทุกโอ่งและวงบ่อซีเมนต์หรือวงถังส้วม ติดดอกออกผลได้ทั้งในและนอกฤดู แต่ละครั้งมะนาวติดผลดก 80-100 ผล ต่อโอ่งหรือวงถังส้วม ทำให้ได้เก็บผลมะนาวไปกินในครัวเรือนและเหลือแบ่งขายพอทำให้มีรายได้นำมาหมุนเวียนในการผลิต ถึงจะเป็นรายได้ที่ไม่มาก แต่ก็ทำให้มีความสุขมีความเป็นอยู่อย่างพอเพียงและดำรงชีพอยู่อย่างมั่นคง

ลุงสังเวย นาคน้อย ผู้ปลูกมะนาวรายหนึ่ง เล่าให้ฟังว่า ปลูกมะนาวเพื่อเก็บผลไปบริโภคในครัวเรือน เสริมรายได้และเพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทั้งของตนเองและผู้ที่สนใจ โดยเฉพาะการปลูกมะนาวในโอ่งจะมีข้อดีที่เคลื่อนย้ายหรือยกไปปลูกที่อื่นได้ง่าย ช่วยลดต้นทุนการผลิต และยังควบคุมให้มะนาวติดดอกออกผลนอกฤดูได้ โดยวิธีการควบคุมจะใช้พลาสติกปิดคลุมรอบโคนต้นมะนาว และรอบปากโอ่งจากนั้นปล่อยทิ้งไว้ 7-14 วัน เพื่อให้ต้นมะนาวขาดปุ๋ยและน้ำ หรือสังเกตเห็นว่าใบเริ่มเหี่ยวก็จะเปิดพลาสติกออก

จากนั้นก็จะบำรุงต้นโดยการให้น้ำและปุ๋ย ส่วนปุ๋ยที่ใช้จะเป็นปุ๋ยน้ำมูลหมูที่ผสมตามอัตราส่วนนำไปราดรอบทรงพุ่มและฉีดพ่นทางใบรอบทรงพุ่มทุก 15-30 วัน ต่อครั้ง นอกจากนี้ ก็จะใส่ปุ๋ยเคมีสูตรเสมอ 1 กำมือ ต่อต้น ทุกเดือน เสร็จแล้วรดน้ำให้ชุ่ม การปลูกมะนาวในโอ่งปุ๋ยและน้ำที่ใส่ลงไปต้นมะนาวจะดูดซึมไปใช้ประโยชน์ได้เต็มที่ ทำให้ลดต้นทุนการผลิต ส่วนการผลิตมะนาวนอกฤดูควรจะเริ่มทำในเดือนสิงหาคมถึงตุลาคม เพื่อให้ไปติดดอกออกผลในราวเดือนมีนาคมถึงเมษายน ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่มะนาวมีน้อยราคาจะแพงหาซื้อก็ยาก การปลูกมะนาวในโอ่งไม่ใช่เรื่องยาก เมื่อปลูกแล้วมีการปฏิบัติดูแลเหมาะสมต้นมะนาวก็จะติดดอกออกผลดกพอเก็บไปกินและนำออกขายเป็นรายได้และอยู่ได้อย่างพอเพียง

จากเรื่อง มะนาวติดผลดก…ปลูกในโอ่งแบบพอเพียงหรือเชิงธุรกิจ วิธีไหนก็ดีได้กล่าวถึงมะนาวราคาแพงหาซื้อยาก การเลือกมะนาวพันธุ์ดีปลอดโรคมาปลูก การใส่ปุ๋ยและให้น้ำสม่ำเสมอ การปฏิบัติดูแลรักษา

การผลิตมะนาวนอกฤดู เป็นการปลูกมะนาวที่ลดต้นทุนการผลิต หากปฏิบัติดูแลรักษาดีเชื่อว่ามะนาวที่ท่านปลูกต้องติดดอกออกผลดก 70-100 ผล ต่อโอ่ง ท่านจะมีความสุขกับการปลูก ได้ดูการเจริญเติบโตและเก็บมะนาวไปกิน ลดรายจ่ายที่ไม่ต้องซื้อมะนาวแพงอีกต่อไป  ส่วนผู้ผลิตในเชิงธุรกิจจะนำวิธีเดียวกันนี้ไปผลิตมะนาวนอกฤดูเพื่อเพิ่มผลผลิตมะนาวให้เพียงพอกับความต้องการของตลาดผู้บริโภค เป็นการสร้างรายได้ต่อเนื่องทั้งปี

ท่านที่สนใจหรือต้องการรายละเอียดเพิ่มเติมสามารถแวะไปเยี่ยมชมหรือพูดคุยกับ ลุงพิชิต จุ้ยสุขะ ได้ที่ 58/4 หมู่ที่ 3 ตำบลเชียงรากน้อย อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี โทร. 086-9013-119 หรือ 029-798-128 หรือ คุณลุงสังเวย นาคน้อย ได้ที่ 39 หมู่ที่ 2 อำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี โทร. 085-902-4900 ก็ได้เช่นกัน