พันธุ์ไม้แขวน กับ การจัดวางในสวนของเรา

หลายๆ ครั้งที่ผมฝันถึงการใช้ชีวิตกลางแจ้ง ซึ่งผมคุ้นเคยเมื่อวัยเยาว์ ฝันถึงเพื่อนพ้อง ภูเขา ธารน้ำ หมู่ไม้และมวลดอกไม้ป่าที่คุ้นชิน

วันคืนที่ผ่านล่วง ความรู้สึกโหยหาถึงอดีตที่ผ่านมา อาจเป็นเรื่องธรรมดาในช่วงปัจฉิมวัยของผู้คนบนโลกใบนี้ ที่ช่างจดจำเรื่องราวในอดีตได้แม่นยำนัก แต่มักจะลืมเลือนเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นไปได้อย่างรวดเร็ว

มันเหมือนกับที่วันหนึ่ง เราไปค้นเจอแผ่นซีดีเก่าๆ สักแผ่นสองแผ่น ซึ่งบันทึกภาพสับเพเหระของเราในวันคืนดังว่าเอาไว้ เมื่อนำไปเปิดออกดู แต่ละภาพในแต่ละแผ่น ก็จะเหมือนกับการย้อนคืนกลับไปสู่หลายสิ่งหลายอย่างที่เคยประทับใจ ที่เราเคยมีความสุข สนุกสนานไปกับมัน

เพียงแค่นึกถึงภาพที่เคยนอนเล่นอยู่ภายใต้ร่มเงาของต้นไม้ใหญ่ในป่า ซึ่งเราเคยไปเที่ยวเล่น มองดูกลุ่มเฟินและกล้วยไม้อิงอาศัยหลากชนิด เกาะติดเติบโตอยู่บนคาคบ สูงต่ำไล่ระดับกันลงมา ระย้าย้อยของ ใบเฟินที่อ่อนไหวพลิกพลิ้ว คราสายลมแผ่วผ่าน สีสันและกลิ่นหอมของดอกกล้วยไม้ป่า ช่างสวยงามดั่งภาพในความฝันที่ไม่เคยมีอยู่จริง วันเวลาในอดีตก็กลับมาเต้นเร่าอยู่ในหัวใจของเราแล้วล่ะครับ

สิ่งเหล่านี้ สิ่งเหล่านั้น บัดนี้ล้วนถูกแปรเปลี่ยนสภาพ (แม้จะเป็นไปอย่างไม่ค่อยจะชัดเจนนัก) กลับมาสู่งานจัดสวนของผม ทั้งในบ้านของลูกค้าและบ้านของตัวเอง

งานจัดสวนในระยะหลังๆ ของผมจึงเป็นเสมือนการเริ่มเดินทางใหม่อีกครั้งหนึ่ง แม้จะเป็นการเดินทางที่มีจุดหมาย เพียงหยุดอยู่แค่ภายในจินตนาการ ของผมเท่านั้นเองก็ตาม

สวนในบ้านทั่วๆ ไปที่พบเห็น มักอยู่ในรูปแบบของการจัดไม้แขวนในลักษณะที่เป็นเพียงส่วนประกอบเล็กๆ น้อยๆ ของสวนเท่านั้น

เช่น แขวนไว้ตามต้นไม้ ซุ้มศาลาหรือผนังในบางจุด ไม่ได้มุ่งเน้นเสริมส่งให้เห็นถึงความงามที่โดดเด่นของมันในลักษณะที่จงใจคัดสรร

ทั้งๆ ที่ ไม้แขวนเหล่านี้ ต่างก็มีความสวยงามมีคุณค่าในตัวของมันเอง เช่นเดียวกับพันธุ์ไม้ยืนต้นหรือล้มลุกอื่นๆ ที่เราปลูกลงไปในดิน

เพราะในสภาพธรรมชาติจริงๆ นั้น ป่าที่สวยงามได้จะต้องประกอบไปด้วยพันธุ์ไม้หลากหลายชนิดผสมผสานกัน ทั้งยืนต้น ทั้งล้มลุก ทั้งเถาวัลย์ต่างๆ ตลอดไปจนถึงไม้อิงอาศัย ซึ่งมีอยู่มากมาย ล้วนแต่สวยงามแปลกตาแทบทั้งสิ้น

การจำลอง โดยชะลอเอาพวกมันมาไว้ในสวนของบ้านอย่างเหมาะสม จึงเป็นเรื่องราวที่น่าสนใจ อีกอย่างหนึ่งสำหรับคนรักสวนอย่างพวกเรา

พันธุ์ไม้แขวนในบ้านเรานั้น มีหลากหลายชนิดให้เราเลือกนำมาใช้ในสวนได้  เรามาดูกัน ว่าจะนำมันมาใช้ได้แบบไหน อย่างไร

ชนิดของพันธุ์ไม้และวิธีนำมาใช้

เฟินต่างๆ

เฟินส่วนใหญ่เป็นพันธุ์ไม้ในร่ม ตามธรรมชาติชอบขึ้นอยู่ภายใต้ร่มเงาต้นไม้อื่นๆ นอกจากเฟินขนาดใหญ่หรือ Tree Fern

เฟินที่นิยมนำมาใช้เป็นไม้แขวนประดับ จะเป็นเฟินขนาดเล็ก เช่น เฟินข้าหลวง เฟินบอสตัน เฟินรังนก เฟินสไบนาง หรือเฟินพวกนาคราชทั้งหลาย

สำหรับเฟินสไบนางนั้น จะมีลักษณะพิเศษที่มีก้านยาวมาก บางกอ ยาวถึง 5 เมตร เลยทีเดียว จึงต้องแขวนเอาไว้ในที่สูงมากๆ สวนที่มีน้ำตกและมีโครงสร้างหลังคาโปร่งๆ รองรับ จะเหมาะสำหรับเฟินชนิดนี้มาก

กลุ่มไม้ดอก

แพงพวย คุณนายตื่นสาย พิทูเนีย กล็อกซีเนีย ยิบโซ พิลลา และไม้ดอกขนาดเล็กอื่นๆ ในกระถางแขวน ไม้ดอกประเภทนี้ ต้องการแสงแดดเต็มวัน หรือครึ่งวันเป็นอย่างน้อย มุมมองจะมีความสวยงามรอบด้าน บางชนิดจะดูฟูฟ่องสวยงามมาก เชิงชายของศาลากลางสวน จะเหมาะสมสำหรับพันธุ์ไม้กลุ่มนี้มาก

สับปะรดสี

ส่วนพันธุ์ไม้พวก Tillandsia ซึ่งก็คือ สับปะรดสีชนิดหนึ่งนั้นเอง ที่เรารู้จักกันแพร่หลายกันมานานก็เห็นจะมีเคราฤๅษีนั่นแหละครับ เพื่อนๆ ในวงศ์วานเดียวกันกับมันนั้น สามารถปลูกได้ทั้งบนพื้นดิน เกาะติดบนต้นไม้หรือกระทั่งแขวนห้อยลงมาจากโครงสร้างต่างๆ ในสวนก็สามารถทำได้อย่างสวยงามครับ

ตัวอย่าง

สวนน้ำตกแห่งนี้ มีโครงสร้างที่เป็นโครงเหล็กและตาข่ายพลาสติกอยู่เหนือบ่อน้ำ ในลักษณะครอบคลุมพื้นที่เกือบทั้งหมด ประโยชน์ใช้สอยนั้น นอกจากจะป้องกันใบไม้หรืออื่นๆ ร่วง

บ้าน

ในสภาวะที่ได้รับแสงเพียงรำไรตลอดทั้งวัน ผมจึงเลือกที่จะแขวนพวกเฟินต่างๆ เช่น เฟินบอสตัน เฟินสไบนาง เฟินนาคราช และพันธุ์ไม้อื่นๆ ที่รับแสงในระดับที่ใกล้เคียงกัน เช่น ไอวี่ เคราฤๅษี นมตำเลีย ลิปสติก เดปชนิดต่างๆ ฯลฯ

ผลที่ออกมาคือ ตามในภาพตัวอย่างครับ