น้ำพริกสูตรเด็ดเชิงทะเล กลุ่มแม่บ้านสตรีเกาะค้างคาว

น้ำพริก อาหารไทยประเภทเครื่องจิ้ม นิยมกินคู่กับผักสด คำว่า…น้ำพริก อ่านออกเสียงว่า น้ำ – พิก เป็นเครื่องปรุงประเภทหนึ่ง ที่มีส่วนประกอบหลักของน้ำพริก คือ พริก เกลือ หอมแดง กระเทียม ข่า ตะไคร้ ฯลฯ ซึ่งน้ำพริกแต่ละสูตรอาจมีความแตกต่างกันออกไปตามวิธีการทำ และเครื่องปรุงที่ใช้ในการปรุงน้ำพริกนั้นๆ แต่อย่างไรก็ตาม น้ำพริกในแต่ละท้องถิ่น ยังมีความคล้ายคลึงกันอันเป็นเอกลักษณ์ของอาหารไทยเรานั่นเอง!

ความเป็นมาของน้ำพริก

น้ำพริก เป็นอาหารไทยมีมานานมาก ก่อนสมัยกรุงศรีอยุธยา คำว่า น้ำพริก มีความหมายว่า การปรุงอาหารด้วยสมุนไพร หรือเครื่องเทศที่มีกลิ่นหอมแรง ไม่ว่าจะเป็น พริก กระเทียม หัวหอม กะปิ น้ำตาล มะนาว มะกรูด ขิง ข่า ตะไคร้ โดยการนำส่วนผสมมาตำรวมกัน แล้วกินคู่กับข้าวสวย ข้าวเหนียวนึ่ง และผักสด ผักต้ม ผักลวก เป็นต้น ในบางครั้งส่วนผสมของน้ำพริกก็จะเติมเนื้อสัตว์ต่างๆ ที่หาได้ตามท้องถิ่น หรือสัตว์น้ำลงไปด้วย ดังนั้น น้ำพริกจึงมีส่วนผสมจากปลา กุ้ง เป็นส่วนใหญ่ ซึ่งต่อมาได้มีการพัฒนาโดยการนำเนื้อสัตว์ต่างๆ มาปรุงอาหารเพิ่มเติม แต่น้ำพริกก็ยังได้รับความนิยมมาตลอดตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

ความสำคัญของน้ำพริก

สูตรน้ำพริกต่างๆ เป็นอาหารไทยประเภทหนึ่ง ที่มีมาตั้งแต่ไทยจะได้รับอิทธิพลวัฒนธรรมการกินจากต่างชาติมาก่อน เพราะน้ำพริกนั้นถือเป็นอาหารหลักของคนไทย ดังจะเห็นได้ว่า น้ำพริกหลายๆ สูตร หลายๆ เมนู วัตถุดิบแทบทุกชนิดสามารถนำมาประยุกต์เป็นน้ำพริกได้เกือบทั้งหมด

น้ำพริก ถือเป็นอาหารไทยแท้ๆ มีทั่วทุกภาคของประเทศไทย ทั้งภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคอีสาน และภาคใต้ ซึ่งวัตถุดิบที่นำมาปรุง วิธีการทำน้ำพริก สูตรน้ำพริกต่างๆ และกลเม็ดเคล็ดลับในการทำน้ำพริกทำอย่างไร ก็แล้วแต่ละภูมิภาคนั้นๆ ซึ่งอาจจะมีความแตกต่างกันไปบ้าง เช่น น้ำพริกกะปิ น้ำพริกปลาร้า น้ำพริกนรก น้ำพริกแมงดา น้ำพริกอ่อง ฯลฯ

กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรสตรีเกาะค้างคาว เป็นกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรดีเด่นที่มีความเข้มแข็งอีกกลุ่มหนึ่งของชาวตำบลเชิงทะเล อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต

ประเภทน้ำพริก น้ำพริกแบ่งออกเป็น
1. ประเภทกินสดๆ ซึ่งในขั้นตอนการทำหรือตำน้ำพริกจะไม่ใช้ความร้อนในการปรุงประกอบอาหารเลย เช่น น้ำพริกกะปิ น้ำพริกกุ้งสด น้ำพริกมะม่วง น้ำพริกระกำ น้ำพริกมะอึก น้ำพริกมะดัน น้ำพริกโจร เป็นต้น

2. ประเภทที่ต้องเผาส่วนผสม เช่น พริก กระเทียม กะปิ หอมแดง คือต้องนำส่วนผสมบางส่วนไปเผาไฟ หรือคั่วก่อนเพื่อให้เกิดกลิ่นหอม เช่น น้ำพริกเผา น้ำพริกแจ่วปลาร้า น้ำพริกหนุ่ม น้ำพริกปลาร้า เป็นต้น

3. ประเภทผัด คือ หลังจากตำส่วนผสมของน้ำพริกเสร็จแล้ว ต้องนำส่วนผสมทั้งหมดลงไปผัดกับน้ำมันให้สุกและหอม แล้วปรุงรส เช่น น้ำพริกเผา น้ำพริกมะขามสด น้ำพริกลงเรือ น้ำพริกอ่อง เป็นต้น

น้ำพริกสูตรเด็ด           

เมื่อต้องทำหน้าที่เป็นกรรมการคัดเลือกกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรดีเด่นระดับเขต จึงทำให้ได้รู้จักน้ำพริกสูตรเด็ด 13 ชนิด น้ำพริก OTOP ของดีจากเชิงทะเล กลุ่มแม่บ้านสตรีเกาะค้างคาว ตำบลเชิงทะเล อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต

เมื่อการรวมกลุ่มทำน้ำพริกเกิดขึ้นแล้ว ก็ต้องแพ็กใส่กระปุกไปฝากขายตามร้านค้าในหมู่บ้านก่อน แล้วค่อยขยายตลาดไปเรื่อยๆ ตามตลาดนัด แหล่งชุมชนต่างๆ งานจัดแสดงสินค้า เช่น งาน OTOP งานมัสยิด งานแสดงสินค้าทางการเกษตร งานฮาลาลฟู้ดฯ ในที่สุดน้ำพริกกลุ่มแม่บ้านสตรีเกาะค้างคาว ก็ได้รับรางวัล เช่น รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 การแข่งขันประกอบอาหารประเภทน้ำพริกของดีจังหวัดภูเก็ต ปี 2550 ผลิตภัณฑ์ระดับ 4 ดาว OTOP ประเภทอาหาร ปี 2555 (น้ำพริกคั่วสับปะรด) ได้รับใบรับรอง ใบอนุญาต แสดงเครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน ปี 2557 (น้ำพริกปลาฉิ้งฉ่าง)

กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรสตรีเกาะค้างคาว

การนำภูมิปัญญาความรู้ด้านการทำน้ำพริกที่ได้รับการสืบทอดมาจากรุ่น ปู่ ย่า ตา ยาย ซึ่งเป็นอาหารพื้นเมืองของชุมชนที่บอกต่อๆ กันมาในความอร่อย มาผลิตเป็นสินค้าของชุมชน เริ่มแรกด้วยการทำน้ำพริกไว้กินเองภายในครอบครัว มีการแบ่งปันให้กับญาติพี่น้องและเพื่อนบ้านภายในชุมชน จนได้รับการตอบรับที่ดีจากชุมชน จึงมีแนวคิดพัฒนาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์สินค้า เพื่อสร้างรายได้เสริมให้กับสมาชิกของกลุ่ม

ลงมือปรุงและผัดน้ำพริกกุ้งแห้ง ขอบอกว่ารสชาติอร่อยเหมือนในกระปุกจริงๆ
กลุ่มสาธิตปรุงน้ำพริกกุ้งแห้งผัดอร่อยๆ

 

โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้สมาชิกมีอาชีพเสริมเพิ่มรายได้ ลดรายจ่ายในครัวเรือน ส่งเสริมกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยกิจกรรมของกลุ่มแม่บ้านเกษตรกร และที่สำคัญคือเพื่อพัฒนาการแปรรูปผลิตภัณฑ์ชุมชน ยกระดับมาตรฐานผสมผสานภูมิปัญญาท้องถิ่น และการนำทรัพยากรในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด

เมื่อปี พ.ศ. 2548 ได้ประสานงานกับสำนักงานเกษตรอำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต ขอจัดตั้งเป็นกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรสตรีเกาะค้างคาว และทางกลุ่มก็ได้รับการสนับสนุนองค์ความรู้ต่างๆ จากหน่วยงานภาครัฐอย่างต่อเนื่อง เช่น กระบวนการผลิต การแปรรูป สุขลักษณะที่ดีของการแปรรูปอาหาร มาตรฐานผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูป การจัดทำบัญชี การบรรจุภัณฑ์ การตลาด และแนวทางการดำเนินชีวิตตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เป็นต้น ซึ่งทางกลุ่มก็ได้นำความรู้ที่ได้รับมาพัฒนาการผลิตสินค้าและการบริหารจัดการของกลุ่มเรื่อยมา

ปัจจุบันเป็นศูนย์เรียนรู้ของชุมชน สามารถถ่ายทอดความรู้ให้แก่ผู้ที่สนใจ และเมื่อมีกิจกรรมอย่างต่อเนื่องและเพื่อยกระดับมาตรฐานการบริหารจัดการกลุ่มให้ดียิ่งขึ้นไป กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรสตรีเกาะค้างคาว ได้รับการขึ้นทะเบียนวิสาหกิจชุมชน เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม ปี พ.ศ. 2548

น้ำพริกสูตรเด็ดเชิงทะเล ที่ต้องบอกต่อ

น้ำพริกมาตรฐาน มีส่วนประกอบหลัก คือ กะปิ พริกสด กระเทียม กุ้งแห้ง น้ำตาลปี๊บ มะนาว หรืออาจจะเรียกว่า น้ำพริกกะปิ และหลักการทำน้ำพริกมาตรฐานนั้นจะเป็นสูตรมาตรฐานของน้ำพริกอื่นๆ อีกมากมาย เพราะน้ำพริกต่างๆ เหล่านั้นต้องมีเครื่องปรุงที่อยู่ในเกณฑ์ของน้ำพริกมาตรฐานแทบทั้งสิ้น และหากมีการดัดแปลงหรือเพิ่มเติมส่วนผสมอื่นลงไปอีก ก็จะได้น้ำพริกชนิดใหม่ๆ ที่มีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไป

ส่วนผสมหลักๆ ของน้ำพริกมาตรฐาน โดยทั่วไปความอร่อยต้องขึ้นอยู่กับกะปิน้ำพริกอย่างดีเท่านั้น (คนใต้บอกว่า น้ำชุบหร่อย ต้องใช้เคยหร่อยๆ เท่านั้น)

น้ำพริกทั้ง 13 ชนิด ไม่มีส่วนผสมของกะปิ (กะปิมักจะทำให้น้ำพริกเสีย และขึ้นราด้วย) แต่ใช้เกลือเป็นหลัก และไม่ใส่ผงชูรส
ส่วนผสมทุกอย่างต้องนำไปเผาให้สุก หอม ก่อน

 

น้ำพริกสูตรเด็ดของกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรสตรีเกาะค้างคาว ไม่ใช่การที่ได้รับมาตรฐานการผลิต (อย.) หรือมาตรฐานฮาลาลแต่อย่างใด แต่ที่อยากนำมาเสนอเพราะเห็นว่าสูตรน้ำพริกของทางกลุ่มไม่เหมือนกับสูตรอื่นๆ ที่เคยเห็นมา (แปลกตรงที่ส่วนผสมของน้ำพริกไม่ใส่กะปิ เพราะเขาบอกว่า คนใต้ขาดเคยไม่ได้ว่างั้น)

ทางประธานกลุ่ม คุณอารียา คหาปนะ และสมาชิก ได้บอกกับผู้เขียน (กรรมการคัดเลือกกลุ่มแม่บ้านเกษตรกร) ในวันนั้นว่า น้ำพริกทั้ง 13 ชนิด ไม่มีส่วนผสมของกะปิ (กะปิมักจะทำให้น้ำพริกเสียเร็ว และขึ้นราด้วย) แต่จะใช้เกลือปรุงเป็นหลัก เน้นกรรมวิธีในการผัด และไม่ใส่ผงชูรสแน่นอน (วันนั้นปรุงและผัดเองก็ได้รสชาติเหมือนในกระปุกจริงๆ เลย)

ปัจจุบัน น้ำพริก OTOP กลุ่มแม่บ้านสตรีเกาะค้างคาว มีทั้งสิ้น 13 ชนิด ได้แก่ น้ำพริกปลาฉิ้งฉ่าง น้ำพริกกุ้งแห้ง น้ำพริกกุ้งเสียบ น้ำพริกตะไคร้ น้ำพริกสับปะรดภูเก็ต น้ำพริกไตปลาแห้ง น้ำพริกผัดพริกไทยดำ น้ำพริกผัดพริกขิงกุ้งเสียบ น้ำพริกสับปะรดกุ้งเสียบ น้ำพริกสับปะรดไข่เค็ม น้ำพริกกุ้งเสียบตะไคร้ น้ำพริกกุ้งเสียบสามรส น้ำพริกปลาป่น

และต้องขออภัยเป็นอย่างสูงมา ณ ที่นี้ด้วย สำหรับท่านที่ติดตามครัวชาวบ้านมาโดยตลอด ที่ไม่ได้นำสูตรน้ำพริกมาฝาก แต่ขอบอกว่าทางกลุ่มไม่หวงสูตร ติดต่อได้ตามเบอร์โทร.ที่ฝากไว้

น้ำพริกสูตรเด็ดจากกลุ่มแม่บ้านสตรีเกาะค้างคาว ของดีจากเชิงทะเล ปัจจุบัน น้ำพริกมีทั้งหมด 13 ชนิด

กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรสตรีเกาะค้างคาว นับว่าเป็นกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรดีเด่นที่มีความเข้มแข็งอีกกลุ่มหนึ่งของชาวตำบลเชิงทะเล ซึ่งหากท่านใดสนใจที่จะไปดูงาน หรือเรียนรู้วิธีการทำน้ำพริกสูตรต่างๆ ทางกลุ่มบอกว่ายินดีเสมอๆ โดยท่านสามารถติดต่อสอบถามได้ที่ โทร.(081) 693-5952 และ (081) 788-5154

ที่ตั้งของกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรน้ำพริก OTOP สตรีเกาะค้างคาว ตั้งอยู่ในซอยตลาดนัดบางเทา ข้างขุมน้ำฟิตเนต องค์การบริหารส่วนตำบลเชิงทะเล อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต