ฝุ่น PM 2.5 ต่างจากฝุ่นชนิดอื่นอย่างไร และจะแก้ไขอย่างไร

เรียน คุณหมอเกษตร ทองกวาว ที่นับถือ

ปัญหาฝุ่น PM 2.5 เป็นข่าวใหญ่ผ่านสื่อต่างๆ มาเป็นเวลาหลายวัน ทั้งหนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ รวมทั้งสื่อออนไลน์ของหลายสำนัก แต่ผมยังไม่ทราบรายละเอียดของฝุ่น PM 2.5 นั้น มีความหมายว่าอย่างไร เพียงทราบว่ามีอันตรายกับมนุษย์ แล้วเกิดมาได้อย่างไร และมีวิธีแก้ไขอย่างไร ผมขอรบกวนคุณหมอเกษตรได้กรุณาอธิบายให้ทราบด้วย ผมจะได้ติดตามอ่านในนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้านต่อไป ผมขอขอบคุณมาเป็นการล่วงหน้า

ขอแสดงความนับถือ

วิทยา สุขสันติวงศ์

นนทบุรี

ตอบ คุณวิทยา สุขสันติวงศ์

ปัญหาฝุ่นละอองในกรุงเทพมหานครและปริมณฑลนั้นเกิดมาหลายปีแล้ว แต่ปีนี้นับว่ารุนแรงขึ้น ประกอบกับมีการเสนอข่าว อันตรายของฝุ่นละอองที่เรียกว่า PM 2.5 อย่างต่อเนื่อง จึงทำให้ผู้คนตระหนักถึงพิษภัยของฝุ่นชนิดดังกล่าวอย่างกว้างขวาง

ฝุ่น PM 2.5 หมายถึง วัตถุที่มีอนุภาคขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมครอน โดยนำมาจากภาษาอังกฤษ ว่า Particle matter Smaller than 2.5 Microw ฝุ่นชนิดนี้มีขนาดเล็กกว่าเส้นผ่านศูนย์กลางของเส้นผมของมนุษย์เสียอีก แล้ว 1 ไมครอน นั้น เล็กขนาดไหน คำตอบคือ 1 ไมครอน (Micron) มีความหมายเดียวกับ ไมโครเมตร (Micrometre) คือมีค่าเท่ากัน ถ้าแบ่งความยาวของไม้เมตร เป็น 1 ล้านส่วน ดังนั้น 1 ไมครอน คือ 1 ในล้านส่วนของความยาว 1 เมตร ที่นิยมเขียนเป็นสัญลักษณ์ในรูป 1×10-6 ในทำนองเดียวกัน 1 ไมโครกรัม (Microgram) ก็มีค่าเท่ากับ 1 ในล้านส่วนของกรัม

ว่าด้วยอันตรายของฝุ่น PM 2.5 เนื่องจากฝุ่นชนิดนี้มีขนาดเล็กมาก เมื่อมนุษย์สูดดมเข้าไปในร่างกายผ่านทางจมูก โดยมีน้ำมูกและขนจมูก ไม่สามารถดักจับเอาไว้ได้ เมื่อผ่านเข้าไปในปอด มันจะแทรกซึมเข้าเส้นโลหิตฝอย หากมีการสะสมในปริมาณมากขึ้น มันสามารถก่อให้เกิดมะเร็งได้เกือบทุกส่วนในร่างกาย

วิธีป้องกัน อย่างง่าย จากคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ ให้ใช้หน้ากากอนามัย 2 อัน ซ้อนกัน แล้วแทรกด้วยกระดาษทิสชูที่สะอาดไว้ระหว่างกลาง วิธีนี้ใช้กรองฝุ่น PM 2.5 ได้ผลดี

ฝุ่น PM 2.5 เกิดขึ้นจากควันรถยนต์ที่วิ่งอยู่ตามท้องถนนในกทม. และปริมณฑล จำนวนล้านคัน เผาไหม้น้ำมันเชื้อเพลิงวันละนับล้านลิตรเช่นเดียวกันในเวลาเดียวกัน กทม.กำลังเร่งก่อสร้างทางรถไฟลอยฟ้าหลายสาย ยิ่งเพิ่มปริมาณฝุ่นละอองจิ๋วนี้เพิ่มมากขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ประกอบกับช่วงดังกล่าวไม่มีลมพัดกันโชกแรง และไม่มีฝนตกลงมาช่วยชะล้างฝุ่นละอองที่ล่องลอยอยู่ในอากาศลงมาสู่พื้นดิน ยิ่งต้องมาเผชิญกับท้องฟ้าปิดยิ่งทำให้ฝุ่น PM 2.5 จะสะสมในปริมาณมากขึ้น วิธีแก้ไขต้องทำอย่างเป็นระบบ และทำกันอย่างจริงจัง กทม.ก็คงต้องคอยฝนแรกในเดือนเมษายนนี้ เป็นอัศวินม้าขาวมาช่วยอย่างแน่แท้

ผมขออนุญาตท่านผู้อ่าน นำตัวอย่างในการแก้ปัญหาฝุ่นและควันพิษที่ปกคลุมท้องฟ้าที่มหานครปักกิ่งของจีนแผ่นดินใหญ่ ในช่วงก่อนปักกิ่งเกมส์เป็นผลสำเร็จ โดยรัฐบาลจีนเร่งค้นหาต้นเหตุของปัญหาเกิดจากอะไร เมื่อพบต้นเหตุของปัญหาแล้วรีบแก้ไขทันที แหล่งสำคัญที่สร้างมลภาวะคือโรงงานอุตสาหกรรม ด้วยรัฐบาลมีพรรคการเมืองพรรคเดียว และมีนโยบายเข้มแข็ง เด็ดขาด และชาญฉลาดในการแก้ปัญหา รัฐบาลมีคำสั่งย้ายโรงงานอุตสาหกรรมทั้งหมดออกไปจากมหานครปักกิ่ง แม้ว่ารัฐบาลจะสูญเสียรายได้ไปอย่างมหาศาล แต่ก็ต้องยอมเพื่อสุขภาพของประชาชน และเป็นภาพลักษณ์ที่งดงามของนครหลวงของประเทศ อีกทั้งงานก่อสร้างทั้งหลายที่กำลังดำเนินการอยู่ ต้องมีวิธีป้องกันให้เกิดมลภาวะน้อยที่สุด รถยนต์ที่เก่าคร่ำคร่า หรือรถยนต์ดีเซลที่ปล่อยควันโขมงออกมา ให้เลิกการใช้งานทันที ประการสำคัญรัฐบาลร่วมกับประชาชนร่วมกันปลูกป่าอย่างเอาจริงเอาจังรอบมหานครปักกิ่ง เพื่อช่วยดูดซับควันพิษ อีกทั้งช่วยป้องกันพายุทรายที่พัดมาจากทางเหนือเป็นประจำทุกปี

ด้วยการทำงานอย่างเป็นระบบและเอาจริงเอาจังกับการแก้ปัญหา ในที่สุดจีนก็ประสบความสำเร็จได้อย่างงดงาม ตามที่ผมเล่ามานี้ มิได้มีเจตนาจะเชิญชวนข้าราชการของกรุงเทพมหานครเดินทางไปดูงานที่ปักกิ่งนะครับ ผมมั่นใจว่าเราคิดเอาทำเองได้ ไม่จำเป็นต้องเสียเวลา และเสียงบประมาณของชาติไปโดยไม่จำเป็น ด้วยความปรารถนาดีครับ