| ที่มา | เทคโนโลยีประมง |
|---|---|
| ผู้เขียน | ทะนุพงศ์ กุสุมา ณ อยุธยา |
| เผยแพร่ |
“ปลาช่อน” เป็นปลาเศรษฐกิจอีกชนิดหนึ่งของจังหวัดกำแพงเพชร โดยมีเกษตรกรเพาะเลี้ยงปลาช่อน จำนวนกว่า 199 ราย มีพื้นที่ 350.6 ไร่ ถือเป็นสัตว์น้ำที่มีผลผลิตและมีมูลค่าสูงอันดับต้นของจังหวัด รองจากปลานิลและปลาดุก ทั้งนี้ พื้นที่เลี้ยงส่วนใหญ่อยู่ในอำเภอขาณุวรลักษบุรี จำนวน 4,406 ไร่
“โดโด้พันธุ์ปลา” เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาช่อน ตั้งอยู่บ้านเลขที่ 24/2 หมู่ที่ 6 ตำบลสลกบาตร อำเภอขาณุวรลักษบุรี จังหวัดกำแพงเพชร แล้วยังเพาะพันธุ์ปลาชนิดอื่นอีก อาทิ ปลาดุก ปลาสลิด และปลาหมอ ฯลฯ พร้อมแปรรูป มีตลาดลูกค้าสั่งจองทั่วประเทศ โดยมี คุณอนุชา บุญสินชัย หรือ คุณเดี่ยว เป็นเจ้าของ
แต่เดิมคุณเดี่ยวช่วยครอบครัวภรรยาทำไร่ ทำนา อยู่หลายปี มองว่าอาชีพที่ทำอยู่ไม่ได้สร้างฐานะให้ดีขึ้นหรือยั่งยืนดีพอ จึงพยายามมองหาอาชีพเกษตรอื่น ขณะเดียวกัน ทางครอบครัวภรรยาได้เลี้ยงปลาช่อนขายด้วย จึงทำให้คุณเดี่ยวลองหันมาเลี้ยงปลาช่อนอย่างจริงจัง
ระหว่างนั้นคุณเดี่ยวมองอีกว่า การเลี้ยงปลาช่อนขายต้องไปหาซื้อลูกพันธุ์ปลามา ตัวละ 3 บาท เลี้ยงไปกว่าจะโตมีต้นทุนอื่นอีก เมื่อหักแล้วก็เหลือกำไรไม่มาก หากเป็นเช่นนี้ลองมาผลิตลูกปลาช่อนเอาไว้เลี้ยงเองเพื่อจะช่วยลดต้นทุน แล้วถ้าผลิตลูกปลาได้มากก็เลี้ยงปลาช่อนขายได้จำนวนเพิ่มมากขึ้นด้วย
คุณเดี่ยว ไปปรึกษากับทางเจ้าหน้าที่ประมงเพื่อขอความรู้การผสมเทียมปลา ภายหลังที่ร่ำเรียนและฝึกปฏิบัติมาระยะหนึ่งจึงกลับมาทดลองเพาะลูกพันธุ์ปลาช่อนจนประสบความสำเร็จ ก็เริ่มมีกำลังใจแล้วเพาะเพิ่มอีกเป็นจำนวนมากเพื่อเลี้ยงขาย พร้อมกับส่วนหนึ่งใช้แปรรูปด้วย
กระทั่งผ่านไปจำนวนลูกปลาที่เพาะไว้มีจำนวนมากขึ้น จนชาวบ้านในละแวกแถวนั้นสนใจมาติดต่อซื้อไปเลี้ยงขาย จึงทำให้คุณเดี่ยวมองเห็นช่องทางหารายได้ด้วยการเพาะพันธุ์ลูกปลาช่อนขายเพียงอย่างเดียว พร้อมกับต่อยอดขยายผลด้วยการเพาะลูกปลาพันธุ์ชนิดอื่น ไม่ว่าจะเป็นปลาดุก ปลานิล ปลาหมอ หรืออีกหลายชนิดตามที่ตลาดต้องการตามมาอีกไม่นาน
โดยให้รายละเอียดการผสมเทียมปลาช่อนว่า ถ้ามองดูจากเดิมตามธรรมชาติที่ปลาช่อนเป็นปลากินเนื้อ แต่เมื่อทางกรมประมงสามารถพัฒนาปรับปรุงพันธุ์ให้กลายเป็นปลาที่กินอาหารเม็ดแล้ว ปลาช่อนเลยกลายเป็นปลาเศรษฐกิจที่ตอบโจทย์ความต้องการของตลาดได้ทันที
แม่พันธุ์ปลาช่อน ควรมีอายุไม่ต่ำกว่า 9 เดือน โดยไปคัดแม่พันธุ์ที่มีความสมบูรณ์ตามบ่อเลี้ยงหลายแห่ง ทั้งนี้ พ่อ-แม่พันธุ์จะต้องมาจากแหล่งเลี้ยงคนละสถานที่กัน เพื่อป้องกันเลือดชิด เมื่อได้พ่อ-แม่พันธุ์ตามลักษณะความสมบูรณ์ที่ต้องการแล้วให้นำมาเลี้ยงบำรุงดูแลต่อไปอีก เพื่อให้มีความสมบูรณ์เต็มที่ด้วยอาหารที่มีโปรตีนสูง 40 เปอร์เซ็นต์ ให้อาหารเสริมประเภทวิตามินซี สัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง ด้วยการผสมกับอาหารเพื่อสร้างภูมิต้านทานโรค แล้วต้องหมั่นดูแลความสะอาดเปลี่ยนถ่ายน้ำในบ่อเลี้ยงอย่างสม่ำเสมอเพื่อป้องกันการเกิดโรค
การเตรียมความพร้อมของพ่อ-แม่พันธุ์ที่ต้องการผสมเทียมปลาชนิดใด จำนวนเท่าไร ก็จะต้องวางแผนเตรียมการไว้ล่วงหน้าสัก 1 ปี ทั้งนี้ ความพร้อมต่อการผลิตน้ำเชื้อเพื่อผสมเทียมควรจะเริ่มประมาณช่วงฤดูฝนเป็นหลัก เนื่องจากในช่วงดังกล่าวถือเป็นการส่งสัญญาณการวางไข่ของปลา แม้จะไม่ได้ใช้วิธีผสมตามธรรมชาติก็ตาม
คุณเดี่ยว ชี้ว่า ถ้าต้องการจำนวนลูกปลา ประมาณ 1-2 หมื่นตัว ควรฉีดน้ำเชื้อให้แก่ตัวเมียสัก 3 คู่ หรือถ้าต้องการลูกปลาสัก 5 หมื่นตัว ก็อาจจับคู่ตัวเมียฉีดน้ำเชื้อสัก 10 คู่ ทั้งนี้ หากเกษตรกรรายใดไม่สะดวกต่อการใช้วิธีผสมเทียม แล้วไม่มีความจำเป็นต้องใช้จำนวนลูกปลามากนัก ก็อาจใช้วิธีผสมตามธรรมชาติด้วยการนำตัวผู้-ตัวเมีย ที่พร้อมจะผสมพันธุ์ในช่วงฤดูวางไข่แล้วนำมาใส่ในบ่อหรือถัง ปิดฝาให้มิดชิดเพื่อให้ปลาผสมกันตามธรรมชาติ
ปัจจุบัน ฟาร์มคุณเดี่ยว มีพ่อ-แม่พันธุ์ อยู่จำนวนกว่า 500 กิโลกรัม โดยจะฉีดน้ำเชื้อให้ตัวเมียคราวละ 25 คู่ ซึ่งจะได้ลูกปลาคราวละกว่า 2 แสนตัว หรือปีละกว่า 2-3 ล้านตัว คาดว่ามีแนวโน้มเพิ่มขึ้น
สำหรับการเลี้ยงลูกปลาวัยอ่อนด้วยการใช้ลูกไรแดงสดเป็นอาหาร ประมาณ 4 วัน จากนั้นจะเปลี่ยนมาให้กินไรแช่แข็งต่ออีก 20 วัน ซึ่งลูกปลาจะมีขนาดประมาณ 1 นิ้ว แล้วจะเปลี่ยนเป็นอาหารเม็ดหรือปั้นเป็นอาหารก้อน ให้เลี้ยงต่อไปอีก 45 วัน เพื่อให้ได้ขนาดประมาณ 3-4 นิ้ว ขายราคาตัวละ 2 บาท หรือถ้าขนาดประมาณ 2.5-3 นิ้ว ราคาขายตัวละ 1.50 บาท
ทั้งนี้ คุณเดี่ยว บอกว่า ลูกปลาช่อนมีความสมบูรณ์ทุกตัว ซึ่งถ้าเกษตรกรที่มีประสบการณ์เมื่อซื้อไปเลี้ยงแล้วมีอัตรารอดสูงเกือบ 100 เปอร์เซ็นต์ ในกรณีที่เป็นลูกค้ามือใหม่แนะนำให้ซื้อลูกปลาขนาดตัวละ 1.50 บาท หรือประมาณ 3 นิ้ว เพราะไซซ์นี้อัตราความเสี่ยงน้อย
แต่สำหรับลูกค้าระดับมืออาชีพ มักซื้อขนาด 4 นิ้ว เพราะใช้เวลาเลี้ยงน้อยก็สามารถจับขายได้แล้วเนื่องจากผู้เลี้ยงในกลุ่มนี้มีวิธีเลี้ยงแบบทำให้ลูกปลาโตเร็ว คุณภาพสูง นำไปขายในราคาสูง สำหรับลูกค้าที่มักซื้อลูกปลาขนาดเล็กสุด มักซื้อแล้วแยกบ่ออนุบาลไว้ก่อนแล้วจึงค่อยปล่อยเลี้ยงบ่อจริง พร้อมระบุว่าในพื้นที่แถวสิงห์บุรี อ่างทอง มีลูกค้ากลุ่มเลี้ยงปลาช่อนมาก ส่วนทางอีสานชอบปลาหมอ ปลาตะเพียน สำหรับปลาดุกขายดีทั่วประเทศ
โดยผู้ที่สนใจต้องการสั่งซื้อพันธุ์ปลาทุกรายจะต้องโอนเงินมัดจำไว้ส่วนหนึ่งก่อน พร้อมระบุพันธุ์ปลาและขนาดที่ต้องการกับรายละเอียดชื่อ-สกุล สถานที่ เบอร์โทรศัพท์ อย่างละเอียด เพื่อจะได้มีการวางแผนเพาะพันธุ์ปลาแต่ละชนิด จากนั้นทางฟาร์มจะจัดส่งลูกปลาที่ลูกค้าสั่งตามรอบ/คิว โดยจัดส่งด้วยรถ แล้วรับประกันความเสียหาย
คุณเดี่ยว ชี้ว่า กระบวนการของตลาดซื้อ-ขาย ปลาสามารถสร้างรายได้ทุกรูปแบบ โดยในแต่ละกิจกรรมล้วนทำเงินได้ทั้งสิ้น ตั้งแต่อาชีพเพาะ อาชีพเลี้ยง อาชีพรับจ้างขนปลา อาชีพแปรรูป หรือแม้แต่ปลายทางคือ คนขายปลาตามสถานที่ต่างๆ ทั้งนี้ อยู่กับความถนัดและความพร้อมของแต่ละคน
พร้อมกับแสดงความเป็นห่วงตลาดปลาช่อนในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมาว่า ราคาลดลงมาก และผันแปรเป็นบางคราว ส่งผลกระทบต่อรายได้ของผู้เลี้ยงปลา เพราะต้องแบกรับภาระต้นทุนหลายอย่าง แล้วยังถูกกำหนดราคารับซื้ออีก เลยทำให้ผู้เลี้ยงปลาเนื้อขาดทุนกัน ดังนั้น ถ้ามีชาวบ้านมาซื้อลูกปลามักจะแนะนำวิธีการเลี้ยงปลาช่อนแบบลดความเสี่ยงด้วยการจับขายเองดีกว่า เพราะสามารถกำหนดราคาหน้าบ่อได้เอง
“เกษตรกรที่ไม่พร้อมเรื่องพื้นที่แล้วไม่คิดทำขายเชิงพาณิชย์ เพียงต้องการทำเป็นรายได้เสริมในครอบครัวจะเลือกเลี้ยงแบบบ่อดินหรือกระชังก็ได้ตามความเหมาะสม แต่ควรเลี้ยงจำนวนไม่มาก แล้วแบ่งมาแปรรูปขายเป็นปลาย่างหรือปลาแดดเดียว เพื่อจะได้มีรายได้สูงกว่าการเลี้ยงจำนวนมากแล้วขายราคาตก”
เจ้าของธุรกิจเพาะพันธุ์ปลาช่อนรายนี้ยังชี้ว่า ตลาดพันธุ์ปลาแข่งขันในเรื่องคุณภาพและความแข็งแรง ทั้งนี้ มีบางรายที่ไม่ซื่อสัตย์ต่ออาชีพ มักหลอกขายพันธุ์ปลาที่ไม่มีคุณภาพให้แก่ชาวบ้านจนหลงเชื่อ พอนำไปเลี้ยงกลับไม่ได้คุณภาพ เสียทั้งเงินและเวลา
“การกระทำเช่นนี้คงได้เพียงครั้งเดียว เพราะไม่มีใครหลงเชื่ออีกต่อไป โดยเฉพาะตอนนี้ในสังคมออนไลน์ที่มีการสื่อสารเร็วมาก หากใครทำอะไรไม่ดีข่าวสารก็จะถึงกันหมดภายในเวลาอันรวดเร็ว ขณะเดียวกัน ถ้าคุณพัฒนาคุณภาพปลาให้ลูกค้าเชื่อถือได้ พวกเขาก็จะเป็นลูกค้าของคุณตลอดยาวนาน เพราะการเริ่มต้นหาแหล่งซื้อ-ขายพันธุ์ปลาที่เชื่อถือได้นั้นไม่ใช่เรื่องง่าย”
ท่านที่ต้องการก้าวเข้ามาในอาชีพเลี้ยงปลาขาย เจ้าของฟาร์มปลาชี้ว่า ควร 1. เริ่มจากความต้องการจริงๆ ของตัวเองก่อน 2. ไปหาเจ้าหน้าที่ประมงเพื่อขอความรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยี 3. ติดต่อแหล่งซื้อพันธุ์ปลาที่เชื่อถือได้ ซึ่งหากไปดูด้วยตัวเองจะมั่นใจกว่า 4. ทดลองปฏิบัติด้วยตัวเองบ่อยๆ เพื่อให้เกิดความชำนาญ และ 5. ไปดูการเลี้ยงปลาตามฟาร์มต่างๆ เพื่อให้เกิดแนวคิดใหม่ๆ ตามมา
สำหรับในอนาคตคุณเดี่ยวมีแผนที่จะรับซื้อปลาจากเพื่อนเกษตรกรที่มีอาชีพเดียวกัน เพื่อช่วยแก้ปัญหาทางด้านราคาที่ผันแปร ทั้งยังต้องการนำปลาที่รับซื้อจากชาวบ้านมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่ตลาดมีความต้องการ
ต้องการซื้อพันธุ์ปลาคุณภาพ สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ คุณอนุชา บุญสินชัย หรือ คุณเดี่ยว โทรศัพท์ 092-359-4633 หรือ fb : อนุชา บุญสินชัย
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกวันอังคารที่ 16 มีนาคม พ.ศ.2564
สำหรับแฟนๆ นิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้าน หากต้องการนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้านรายปักษ์ ส่งตรงถึงบ้าน รวดเร็วทันใจอ่านได้ในทุกๆ 15 วัน สามารถสมัครสมาชิกได้ที่ คลิกลิ้ง https://shorturl.asia/0zJwQ 📲- Line: @matichonbook หรือ สำนักพิมพ์มติชน เลขที่ 12 ถนนเทศบาลนฤมาล หมู่บ้านประชานิเวศน์ 1 แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900 ติดต่อฝ่ายขาย 02-589-0020 ต่อ 3354
