ที่มา	เทคโนฯ ประมง
ผู้เขียน	บุญมา ภูผาหมอก
เผยแพร่	วันอังคารที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ.2561

เมื่อสิ้นปีการศึกษา 2527 นักศึกษาที่เรียนจบระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง ของวิทยาเขตสุรินทร์ ต่างก็แยกย้ายไปตามทางของตนเอง ส่วนหนึ่งไปเรียนต่อระดับปริญญาตรี มีไม่น้อยที่สอบเข้าทำงานราชการ รวมทั้งงานกับภาคเอกชน

นักศึกษารุ่นนั้นมีกว่า 500 คน คุณทรงศิลป์ โลกายุทธ เป็นหนึ่งในนักศึกษาที่เรียนจบในปี 2527

บ้านเดิมของคุณทรงศิลป์ อยู่อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น อาชีพของบรรพบุรุษคือ ทำนา หลังเรียนจบนักศึกษาหนุ่ม ยังไม่อยากรับมรดกการทำนาจากพ่อแม่ จึงไปช่วยเพื่อนทำไร่มันสำปะหลัง ไร่ข้าวโพด อยู่อำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา เพื่อนเขาคนนั้น คือ คุณธวัชชัย อภิชาติเสนีย์ เขาช่วยเพื่อนอยู่ปีหนึ่ง

การทำงานกับเพื่อน เป็นจุดเริ่มต้นของการเรียนรู้ภาคปฏิบัติ เพราะเมื่อครั้งที่เรียนอยู่ในสถาบัน เน้นภาคทฤษฎีเป็นส่วนใหญ่

เพื่อนๆ ของคุณทรงศิลป์ ที่เรียนอยู่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ยังเรียนอยู่ปีสุดท้าย ยังไม่จบกัน คุณทรงศิลป์ จึงบอกลาคุณธวัชชัย อยากไปเสี่ยงโชคทางเมืองเหนือดู  เป้าหมายอยู่ที่เพื่อนๆ เป็นที่น่าสังเกตว่า พวกเกษตรก็เป็นอย่างนี้แหละ นอกจากพ่อแม่แล้วก็มีเพื่อนๆ คอยหนุนส่ง ทราบว่า พวกเขาและกลุ่มเพื่อนๆ ยังรวมตัวกันอยู่ จนถึงทุกวันนี้ รวมกันทีก็ 150-200 คน

คุณทรงศิลป์ ไปอาศัยเพื่อนกินและนอนอยู่ที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ไม่นาน ก็ได้ทำงานฟาร์มไก่แห่งหนึ่ง ที่ฟาร์มแห่งนี้ มีพนักงานจากหลายที่หลายแห่งด้วยกัน คุณเยาวลักษณ์ สาวจากอำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นคนหนึ่งที่ทำงานฟาร์มไก่

เริ่มแรกคุณทรงศิลป์และคุณเยาวลักษณ์มีความสนิทสนมกันในฐานะเพื่อนร่วมงาน ต่อมาได้พัฒนากลายมาเป็นความรัก

“ที่บ้าน…เลี้ยงปลาสลิดกันมาก” คุณเยาวลักษณ์ บอกกับคุณทรงศิลป์

เลี้ยงไก่อยู่ไม่นาน คุณทรงศิลป์และคุณเยาวลักษณ์ จึงบ่ายหน้าจากภาคเหนือ กลับบางปะกง ลงมือเลี้ยงปลาสลิดอย่างจริงจัง รวมระยะเวลากว่า 28 ปีแล้ว

เน้นอิงแอบธรรมชาติ

งานเลี้ยงปลาสลิดที่พบเห็นกันอยู่นั้น แรกสุดเขาเลี้ยงแบบอาศัยธรรมชาติ มีบางส่วนที่ประยุกต์แบบสมัยใหม่เข้าไป ซึ่งต้องลงทุนสูง คุณทรงศิลป์เลือกอย่างแรกมากกว่า ถือว่าเป็นแนวทางที่ลงทุนไม่มาก มีผลผลิตไม่สูง แต่ก็ลดความเสี่ยง

งานเลี้ยงปลาสลิด ทำให้คุณทรงศิลป์เลี้ยงครอบครัวได้ ลูกสองคนกำลังเรียนระดับปริญญาตรี ส่วนภรรยา ทำงานโรงงาน หน้าที่หลักจึงตกแก่เขาในการทำงาน

พื้นที่เลี้ยงปลาของหนุ่มจากที่ราบสูงคนนี้มี 16 ไร่ แบ่งเป็น 2 แปลง แปลงละ 8 ไร่ เป็นที่เช่า

กระบวนการเลี้ยงปลาจะหมุนเวียนเปลี่ยนไปไม่ได้หยุด เจ้าตัวค่อยๆ ทำ ไม่ได้หนักหนาจนเกินไป บางคราวที่งานมากก็จ้างแรงงานช่วยบ้าง

คุณทรงศิลป์ บอกว่า ช่วงจับปลา อยู่ระหว่างเดือนมกราคม-มีนาคม จะไม่ให้เกินนี้ หากล่วงเลยไปถึงเดือนเมษายน ปลาจะผอม

พื้นที่ 8 ไร่

ใช้พ่อแม่พันธุ์ 30-100 กิโลกรัม ต่อไร่

หลังจากจับปลาขาย เจ้าของจะเหลือปลาไว้ทำพ่อแม่พันธุ์ 80-100 กิโลกรัม ต่อ 8 ไร่ พื้นที่เก็บพ่อแม่พันธุ์อยู่มุมใดมุมหนึ่งของแปลงเลี้ยง พื้นที่ราว 1 งาน

ปลาสลิดตัวผู้ ดูได้จากครีบหลัง จะยาวถึงปลายหาง แต่ปลาสลิดตัวเมียครีบหลังไม่ยาว

เรื่องความชอบ แม่ค้าชอบปลาตัวเมียมากกว่าตัวผู้ ทั้งนี้เพราะปลาตัวเมียน้ำหนักดี อ้วน

ฤดูการเพาะฟักลูกปลา อยู่ช่วงเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน  หลักการเพาะคือ เปิดน้ำใหม่หรือสูบน้ำใหม่เข้าไป กรณีที่ฝนตกลงมา แต่น้ำไม่มาก เจ้าของต้องรีบสูบน้ำเติม เพราะปลาพร้อมที่จะออกไข่ผสมพันธุ์แล้ว กรณีฝนลงไม่มากนัก น้ำไม่มาก หากเจ้าของไม่สูบน้ำเพิ่มเข้าไป การเพาะฟักอาจจะไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร

“พ่อแม่พันธุ์ 30-100 กิโลกรัม ต่อ 8 ไร่ พอ เพราะว่าออกลูกมาเยอะมาก เป็นกลุ่มๆ คล้ายลูกมะพร้าว บางตัวออกไข่จนตัวตาย น้ำมันนี้ฟุ้งเลย” คุณทรงศิลป์ เล่า

 อาหาร เน้นรำเป็นหลัก

แนวทางการเลี้ยงปลาสลิดของคนลุ่มน้ำบางปะกงและบริเวณใกล้เคียง เดิมใช้อาหารที่มีตามธรรมชาติ คือแพลงตอน ต่อมามีอาหารเสริม

คุณทรงศิลป์ใช้อาหารเสริมเป็นรำ โดยทั่วไปแล้ว หากต้องการขุน จะใช้อาหารหมูขุนก่อนจับ 2 เดือน แต่เกษตรกรรายนี้ไม่ขุน

“อาหารอ่อยรำนิดหน่อย ส่วนใหญ่หนักธรรมชาติ ไม่กล้าเลี้ยงขุน แต่อาหารอย่างรำปีหนึ่งซื้อเป็นเงิน 50,000 บาท อาหารอย่างอื่นให้น้ำมันหมูบ้าง น้ำมันพืชบ้าง ปลาจะถ่ายดี โตไว” คุณทรงศิลป์ บอก

ระยะเวลาที่เลี้ยงปลาสลิด 8 เดือน ด้วยกัน จะได้ปลาขนาด 8-10 ตัว ต่อกิโลกรัม ท้องถิ่นแถบนี้ เกษตรกรเลี้ยงปลาโดยใช้วิธีธรรมชาติ เสริมอาหารให้บ้าง ได้ผลผลิต 200 กิโลกรัม ต่อไร่

“ผมเลี้ยง 2 แปลง ได้ปลาแปลงละตันเศษ บางปีอาจจะได้มากกว่านี้นิดหน่อย เคยมีคนทำได้ 300 กิโลกรัม ต่อไร่ ราคาปลาที่ขาย 10 ตัว น้ำหนัก 1 กิโลกรัม แม่ค้ามาซื้อ กิโลกรัมละ 50 บาท แถวนี้ เป็นน้ำกร่อย” คุณทรงศิลป์ บอก และเล่าต่ออีกว่า ทำอาชีพนี้ดี ผมทำหลายอาชีพ ปลูกผัก ตามคันบ่อขาย มีคะน้า กวางตุ้ง เพาะเห็ด ขยายพันธุ์มะนาว มะกรูด โดยใช้ต้นตอมะขวิด เคยเลี้ยงกุ้งกุลาดำมาก่อน ที่เรียนมา นำมาปรับใช้ได้ แต่บางอย่างเราก็เลือกที่จะไม่ปฏิบัติ อย่างการเลี้ยงปลา เราเลียนแบบธรรมชาติ ลงทุนน้อย ทำตามกำลัง ตอนนี้ไปซื้อที่ไว้ที่บ้านเกิด 30 ไร่ อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น นำต้นไม้ไปปลูก จริงๆ ก็มีไม้ใหญ่อยู่บ้างแล้ว ถือว่าเป็นงานที่น่าสนใจ

คุณทรงศิลป์ เรียนจบมาทางด้านประมงโดยตรง ช่วงปีสุดท้ายของการศึกษา แต่เขาเลือกที่จะทำกิจกรรมที่พอตัว ไม่เกินกำลัง จึงสามารถยืนหยัดอยู่ได้อย่างสบาย

ผู้ที่สนใจอยากซื้อปลาสลิด หรือพูดคุยแลกเปลี่ยน สอบถามได้ที่ คุณทรงศิลป์ โลกายุทธ 63/3 หมู่ที่ 5 ตำบลบางปะกง อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา โทร.089-513-5175