| ผู้เขียน | เมย์วิสาข์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
สวาดร้อยสวาท เสริมพิศวาส เถาสวาดร้อยหนามเกี่ยว…สวาทวาย
ชื่อวิทยาศาสตร์ Caesalpinia bonduc (L.) Roxb.
ชื่อสามัญ Nucker nut, Grey knickers.
ชื่อวงศ์ FABACEAE, LEGUMINOSEA
ชื่ออื่นๆ หวาด ตามัด มะกาเลิง (ภาคใต้) บ่าขี้แฮด (เชียงใหม่) มะกาเล็ง (เงี้ยว-เชียงใหม่) ดามั้ด (สตูล-มลายู)
ชื่อของหนู ถ้าหากเป็นความรู้สึกด้านอารมณ์แล้ว น่าจะมีความหมายเชิง “รัญจวน” มากกว่าอารมณ์อื่นๆ เพราะบอกความหมายด้านพฤติกรรมทั้งทางกายและทางใจ แม้จะเอ่ยคำที่เป็นคำ “พ้องเสียง” ก็ตาม หากออกเสียง “สะ-หวาด” ก็ให้ความรู้สึกได้ทันที ทั้งต้องการหรือไม่ต้องการ เช่น สายสวาท เริงสวาท ร้อยสวาท รสสวาท เสริมสวาท ร้อนสวาท แต่ก็น่ากลัวอารมณ์ ตัดสวาท สวาทวาย
ชื่อของหนูเป็นคำที่ปรากฏในวรรณกรรม วรรณคดี บทกลอน และบทเพลง รวมทั้งเรื่องราวความรัก ระหว่างชาย-หญิง หรือชายๆ หญิงๆ มากที่สุด กลายเป็นคำอมตะอาถรรพ์ ความพอใจเสน่หาพิสมัยจิตใจ และวิญญาณเชิงกามารมณ์ ดังที่ อาจารย์สมิทธิชัย สุกปลั่ง เขียนไว้ในคอลัมน์ พืชพื้นบ้าน (เทคโนโลยีชาวบ้าน ฉบับที่ 651 กรกฎาคม 2560) กล่าวไว้ว่า ทางวรรณคดีไทยมักจะกล่าวถึงสวาดในเชิงเสน่หาเมตตา พ้องกับคำว่า สวาท ถือเป็นยอดแห่งมงคลนาม “ยอดรัก-ยอดสวาด” ใช้ในงานมงคลรองพานขันหมากแต่งงาน บางตำราก็เอาไปบดผสมเป็นมวลสารทำวัตถุมงคลสายเมตตามหานิยม ซึ่งเมล็ดสวาดก็เป็นของหายาก ต้องฝ่าหนามเข้าไปเก็บ และหนามสวาดก็มีพิษสงรอบตัว เกี่ยวเกาะใครยากที่จะหลุด พร้อมทั้งได้นำ “ลำนำสวาด” ที่ คุณปุณณภา งานสำเร็จ เขียนไว้เมื่อ 7 กุมภาพันธ์ 2556 มาประกอบว่า
สวาดสายลายสร้อยร้อยสวาท สวาดเส้นเร้นสวาทสวาทหวัง
สวาดเรียงสวาดร้อยสวาทยัง สวาดฝังรูปรอยร้อยดวงใจ
เห็นไหมละคะว่า ชื่อหนูนี้วนเวียนอยู่กับการเริงสวาท แม้จะถูกตำหนิว่าเถาเลื้อยมีหนามคม จึงน่าจะมีคนตัดสวาดบ้าง ดังบทกลอนที่ คุณปุณณภา เขียนไว้อีกบทว่า
เห็นสวาดขาดกิ่งทิ้งสะบัด เป็นรอยตัดต้นสวาทให้ขาดสาย
สวาทพี่นี้ก็ขาดสวาทวาย แสนเสียดายสายสวาทที่ขาดลอย
หนูได้รับการกล่าวถึงชื่อในวรรณคดีหลายเรื่อง แต่ด้วยคำพ้องเสียง และการเขียนพยัญชนะตัวสะกดทั้งสวาดและสวาท จึงดูสับสนบ้าง สำหรับตัวหนูเองอยากจะให้ระบุตรงๆ ว่า ถ้าเป็นชื่อต้นไม้ ก็ขอให้เขียนว่า “สวาด” ซึ่งเป็นต้นไม้ที่พบได้ทั่วไปตามป่าละเมาะชายทะเล ทั้งภาคตะวันออกและภาคใต้ ลำต้นและกิ่งก้านของเถาสวาด มีหนามแหลมอยู่ทั่วไป เลื้อยพันต้นไม้อื่นโดยใช้หนามช่วยประคอง เส้นใบมีหนามโค้งแหลม ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้น ยาว 30-50 เซนติเมตร แผ่นใบสีเขียวเข้ม โคนใบไม่เท่ากัน ออกดอกสีเหลืองเป็นช่อยาวเกือบฟุตเหนือซอกใบ เป็นช่อเดี่ยว หรือบางครั้งออกแตกแขนงก้านช่อยาว มีหนาม ดอกย่อยมีขนาดเล็กสีเหลืองคล้ายกล้วยไม้ มีกลีบดอกและใบประดับเป็นเส้นงอ เมื่อออกผลสวาดเป็นฝักเป็นรูปรี มีหนามยาวแหลม หรือขนแข็งคล้ายหนามตามเปลือก ภายในฝักมี 2 เมล็ด เป็นรูปกลมรีเท่าปลายนิ้วชี้ เปลือกเมล็ดแข็งเป็นสีม่วงเทาหรือเทาแกมเขียว ซึ่งเรียกว่า “สีสวาด” และสีนี้ก็เป็นที่มาของคำว่า “แมวสีสวาด”
คุณสมบัติเชิงสมุนไพรของหนูมีมากมาย ตั้งแต่ ชื่อ ใบ เมล็ด และหนามแหลม ก็ยังมีบทกลอนจากท่านสุนทรภู่ กล่าวถึงใน “นิราศพระประธม” ว่า
สวาดต้นคนต้องแล้วร้องอุ๊ย ด้วยรุกรุยรกเรื้อรังเสือสางฯ”
หนูภูมิใจมากที่ได้เป็นพันธุ์ไม้เกี่ยวกับขนบธรรมเนียมประเพณีและความเชื่อ จัดเป็นไม้มงคลนามมีชื่อในสารานุกรมสำหรับเยาวชน และมีชื่อใน “พรรณไม้ป่าชายหาด” ซึ่งกล่าวโดย คุณมัณฑนา นวลเจริญ ด้วย ตั้งแต่ พ.ศ. 2552 ใบก็มีสรรพคุณเป็นยาขับลมแก้จุกเสียด ผล ใช้แก้กระษัย ยอด บดกรองเอาน้ำดื่มแก้ไข้ ถ่ายพยาธิ รากดองเหล้าขาว เมล็ดสวาดนอกจากเป็นยาแก้ท้องเสีย ปวดท้องแล้ว เด็กๆ นิยมนำมาใช้เล่นหมากเก็บ ถ้าหากนำไปเพาะเมล็ดจะได้ต้นไม้เถาเลื้อย โตเร็ว กิ่งก้านกระจายเลื้อยพันไกล ดังนั้น หนูขอเตือนนะคะ อย่าปลูกใกล้ทางเดินถ้าโดนหนามเกี่ยวเดี๋ยวจะว่าหนู…ใจร้าย
หนูถูกนำไปใช้ในเรื่องรักๆ ใคร่ๆ ทุกวันทุกคืน และถูกจับคู่กับ “ต้นรัก”
เพราะเขาใช้ “ใบรัก-ใบสวาดและดอกรัก-ดอกสวาด” ไปจัดในขันหมากงานพิธีแต่งงาน แล้วยังเคยถูกใช้ “ดอกสวาด” ไปโรยบนที่นอนคืนส่งตัวเจ้าสาวด้วย แต่น่าแปลกที่ไม่เคยเห็นนำ “เมล็ดสวาด” ไปใช้โรยที่นอนบ้าง อ้อ..! ถ้าจะให้สมบูรณ์ หนูขอแนะนำว่าแต่งงานแล้วควรไปทำบุญที่ “วัดเสียวสวาท” ด้วยนะ
วัดนี้อยู่ที่บ้านกลางเจริญ หมู่ 9 ตำบลต้นผึ้ง อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร รับรองจะได้รับ “ความสวาทสะเวย” คือ สบาย ไม่ทุกข์ ไม่โศกเศร้า เพราะชื่อวัดตั้งตามชื่อ “ต้นเสียว” ซึ่งมีมากในหมู่บ้านนั้นจริงๆ นะคะ
งาน Healthcare 2020 จัดระหว่าง วันที่ 3-6 กันยายน 63 ณ สามย่านมิตรทาวน์ฮอลล์ 10.00 – 20.00 น. นอกจากมี ตรวจสุขภาพฟรี จากกว่า 10 โรงพยาบาลชั้นนำแล้ว ยังมีเวิร์กช็อปชุบชูสุขภาพใจฟรี ถึง 7 คอร์ส โดย 7 วิทยากร ผู้อยู่ในแวดวงงานศิลปะ คราฟท์ และจิตวิญญาณ ช่วยเยียวยาจิตใจ ผ่อนคลาย และสร้างแรงบันดาลใจ เดินทางสะดวก โดยทางด่วน และ MRT ลงสถานีสามย่าน ทางออกที่ 2 Workshop ดี มีให้เรียนฟรีทุกวัน
พิเศษ! Workshop ดี ร่วมเรียนฟรีทุกวัน คลิกลงทะเบียนเรียนที่นี่ (รับจำนวนจำกัด)
รับต้นไม้ฟรี! (ของมีจำนวนจำกัด) เมื่อลงทะเบียนเข้างาน คลิกลงทะเบียนเข้างานที่นี่
