ผู้เขียน	สุรเดช สดคมขำ
เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 17 มิถุนายน พ.ศ.2565

ลีลาวดี หรือ ลั่นทม เป็นพรรณไม้ยืนต้นที่มีลำต้นสูงราว 25 ฟุต ลำต้นและกิ่งก้านหักง่ายและมียางสีขาว ลักษณะของใบมีส่วนปลายแหลม ใบยาวประมาณ 30 เซนติเมตร กว้างประมาณ 10 เซนติเมตร และสามารถมองเห็นเส้นแขนงใบได้ชัด

ดอกของลีลาวดีจะมีลักษณะเป็นรูปกรวย แต่กลีบของดอกจะมีลักษณะที่ไม่เหมือนกันแล้วแต่สายพันธุ์ บางชนิดมีกลีบดอกที่เล็กยาว บางชนิดมีกลีบดอกใหญ่ และบางชนิดมีกลีบดอกบิด ซึ่งดอกมีหลายสี เช่น สีแดง สีแสด สีเหลือง สีขาว และสีชมพู

ลีลาวดี จัดเป็นพรรณไม้ที่ทนต่อแสงแดดได้ดี ต้องการน้ำและความชื้นในปริมาณปานกลาง ซึ่งสามารถเจริญเติบโตได้ดีในดินทุกประเภท แต่ไม่ควรปลูกในพื้นที่ที่มีน้ำขัง ซึ่งการขยายของไม้ชนิดนี้จะเน้นใช้วิธีการปักชำกิ่ง ก็สามารถแยกต้นใหม่ปลูกได้ทันที

คุณสมจิตร์ สุกปลั่ง เจ้าของสวนเย็นจิต อยู่บ้านเลขที่ 555 หมู่ที่ 5 ตำบลช่องสาริกา อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี เป็นเกษตรกรที่มีความชอบในการปลูกต้นลีลาวดีมาก โดยปลูกลงในพื้นที่หลาย 10 ไร่ ให้ไม้เจริญเติบโตเองตามธรรมชาติ แล้วจึงส่งขายให้กับผู้ที่สนใจ จึงเป็นอาชีพที่สร้างรายได้ให้กับเธอได้เป็นอย่างดี

 

จากแม่ค้าทำอาหาร สู่ชีวิตเกษตรกร

คุณสมจิตร์ สาววัยเกษียณผู้มากด้วยรอยยิ้ม เล่าให้ฟังว่า พื้นเพเดิมบ้านเกิดอยู่ที่จังหวัดชัยนาท ต่อมาได้มีโอกาสย้ายมาอยู่ที่จังหวัดลพบุรีและมีครอบครัวอยู่ที่นี่ ซึ่งสมัยก่อนนั้นมีอาชีพค้าขายอาหาร ต่อมาจึงอยากมีเวลาให้กับครอบครัวมากขึ้น จึงได้เลิกขายอาหารมาทำสวนดอกไม้อยู่ที่บ้านเป็นอาชีพ

“ช่วงแรกที่มาเริ่มทำใหม่ๆ เราก็ยังไม่ได้ทำแบบใหญ่โตอะไรมาก พอเริ่มขายเริ่มปลูกได้ ก็ค่อยๆ ขยายสวน ก็มีไม้ประดับหลายชนิด ต่อมาเมื่อปี 2545 ลีลาวดีเริ่มดังมากในช่วงนั้น ด้วยความที่เราเป็นสวนไม้ดอกไม้ประดับ จึงจำเป็นที่ต้องหาไม้ชนิดนี้มาไว้ในสวน บวกกับเราชอบด้วย ก็ไปหาสายพันธุ์ใหม่ๆ ดอกสวยๆ จากทั่วสารทิศมาปลูกในสวนจำนวนมากๆ เพื่อให้ลูกค้าได้มีตัวเลือกที่หลากหลาย” คุณสมจิตร์ เล่าถึงจุดเริ่มต้นของการปลูกลีลาวดี

ลีลาวดี ที่นำมาปลูกภายในส่วนทั้งหมด คุณสมจิตร์ บอกว่า จะหาซื้อกิ่งพันธุ์ที่มีขนาดเล็กๆ มาปลูกไว้ภายในสวน ปลูกแบบผสมหลากหลายสายพันธุ์ในเนื้อที่ประมาณ 70 ไร่ เมื่อเจริญเติบโตเต็มที่ก็จะขยายพันธุ์ให้มีจำนวนที่เพิ่มขึ้นต่อไป

ปลูกแบบปล่อยตามธรรมชาติ

การปลูกลีลาวดีของคุณสมจิตร์ใช้พื้นที่ค่อนข้างมาก จึงไม่ได้มีกฎเกณฑ์ที่ตายตัวในการดูแล ขอเพียงให้มีพื้นที่ว่างก็สามารถปลูกลงดินได้หมด โดยจะดูแลเป็นพิเศษเฉพาะต้นที่ปลูกใหม่ๆ คือหมั่นรดน้ำให้ต้นมีความแข็งแรง

“กิ่งที่ปักชำกิ่ง ช่วงนั้นต้องดูแลให้น้ำเป็นพิเศษ เพราะว่าต้องการน้ำช่วยในเรื่องการเจริญเติบโต เมื่อต้นมีรากสมบูรณ์ก็เตรียมมาปลูกลงดิน โดยเลือกต้นที่มีความสูงประมาณ 80 เซนติเมตร มาปลูกให้มีระยะห่างประมาณ 2 เมตร โดยเน้นปลูกในช่วงฤดูฝนเพื่อให้มีน้ำอย่างเพียงพอ จากนั้นรอให้ลีลาวดีโตสมบูรณ์ มีรูปทรงที่สวย ก็จะคอยหมั่นดูแลตัดแต่งบ้าง ซึ่งกิ่งที่ตัดออกมาก็สามารถนำมาปักชำต่อได้อีก ไม้ตัวนี้ต้องบอกเลยว่าออกรากง่าย” คุณสมจิตร์ บอก

ไม้ที่สวนของคุณสมจิตร์ปลูกลงดินเป็นจำนวนมาก ในเรื่องของการใส่ปุ๋ยบำรุงต้นไม่ได้เน้น เพราะใบที่หลุดร่วงหล่นทับถมและย่อยสลายก็สามารถเป็นปุ๋ยให้กับต้นไม้ได้ จึงเรียกง่ายๆ ว่า ให้ระบบธรรมชาติดูแลกันเอง

คุณสมจิตร์ ยังบอกต่ออีกว่า ลีลาวดีถือเป็นไม้ที่ทนแล้งได้ดี เมื่อถึงหน้าแล้งที่ไม่มีน้ำถึงจะเห็นบนต้นไม่ค่อยมีใบแต่ไม้ไม่ได้ตาย เมื่อฝนตกลงมาเดี๋ยวก็แตกใบเหมือนเดิม แต่ที่ต้องระวังมากที่สุดคือพื้นที่ปลูกที่มีน้ำขังและแฉะจนเกินไป จะทำให้ไม้เกิดรากเน่าและตายได้ในที่สุด

ต้นที่ขายได้ ปลูกให้มีอายุอย่างน้อย 3 ปี

ในเรื่องของการตลาดนั้น คุณสมจิตร์ บอกว่า จะมีลูกค้ามาติดต่อขอซื้อทั้งแบบขายปลีกและขายส่ง ซึ่งถ้าลูกค้ามาซื้อแบบขายส่งก็จะมีแรงงานมาทำการขุดเอง ส่วนลูกค้าที่ซื้อปลีกทางสวนของเธอก็จะบริการขุดให้ โดยเธอยังได้มีไม้ปักชำอายุ 1 เดือน ไว้ขายให้มือใหม่หัดปลูกอีกด้วย ซึ่งราคาก็แตกต่างกันตามความเหมาะสม

“ลูกค้าที่มารับที่สวนบ่อยๆ เขาก็จะตั้งสเปคมาเลยว่า ต้องการไซซ์ขนาดแบบไหน รูปทรงยังไง ซึ่งถ้าเป็นบางพื้นที่ที่เขายังไม่เคยปลูก เช่น จัดสวน เราก็จะไปปลูกให้เขา จัดทีมงานเราไปลงปลูกให้เลย ส่วนลูกค้าปลีกทั่วไป เขาผ่านมาเห็นชอบ ก็มาติดต่อซื้อเลยก็มี เราก็พอมีทำต้นที่ขุดล้อมเตรียมไว้อยู่ ซึ่งตอนนี้ไม่ได้ขายที่สวนเราอย่างเดียว พ่อค้าบางเจ้าเขาหาคนมาขุดเอง และก็ขายต่ออีกทอดหนึ่งได้เช่นกัน” คุณสมจิตร์ บอกถึงเรื่องการตลาด

ราคาขายจะขึ้นอยู่กับอายุและขนาดของต้น กิ่งเล็กที่มีอายุประมาณ 1 เดือน ราคาจะอยู่ที่ 30-50 บาท ส่วนไม้ที่มีอายุเป็นปี ราคาขายมีตั้งแต่หลักร้อยไปจนถึงหลักพันบาท โดยลูกค้าสามารถนำแรงงานมาขุดได้เองจากที่สวน ซึ่งไม้ที่มีดอกสีขาวส่วนมากจะขายดี เพราะดอกใหญ่และมีกลิ่นหอม

สำหรับบ้านใดที่มีลีลาวดีปลูกอยู่ที่บ้าน ต้นเจริญเติบโตได้ไม่ค่อยดีเหมือนแรกๆ ที่ซื้อมา คุณสมจิตร์ แนะนำว่า ควรมีการพรวนดินและเสริมด้วยปุ๋ยคอกก็จะช่วยให้ไม้ที่ปลูกกลับมาสมบูรณ์เหมือนเดิม ส่วนกิ่งที่รู้สึกว่ามีเยอะเกินไปให้ตัดออกและนำมาปักชำเป็นต้นใหม่ได้ เมื่อผลผลิตมีมากพอสามารถขายเป็นได้รายเล็กๆ น้อยๆ ได้อีกด้วย

ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณสมจิตร์ สุกปลั่ง หมายเลขโทรศัพท์ 081-947-3447

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อวันอังคารที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2560