ยี่หุบ มาดามกลิ่นหอม ไม่ยอมคลี่บาน เป็นนงคราญ…ยิ้มหุบ

ดอกยี่หุบ

ชื่อวิทยาศาสตร์ Magnolia   coco  (Lour)  DC.

ชื่อวงศ์ MAGNOLIACEAE

ชื่อสามัญ Yi Hoop

ชื่ออื่นๆ ยี่หุบหนู ยี่หุบน้อย

เดี๊ยนเป็นคุณนายบ่าวตั้ง เขายกให้เป็น “มาดาม” ตั้งแต่เดี๊ยนเล่นหนังเป็นนางเอกเรื่อง “มาดามยี่หุบ” ต้องฝึกซ้อมวางมาดเป็นมาดามท่านฑูต ตอนเล่นหนัง คุณสรพงศ์ ชาตรี ยังอดขำไม่ได้เลย ฝีมือกำกับของ คุณกำธร ทัพคัลไลย คุณ ปิยะมาศ โมนยะกุล ก็ดังระเบิดเป็นพลุแตกตอนเดี๊ยนอยู่ที่บ้านนอกเป็นสาว ทุ่งบางปลาม้า เขาเรียกกันว่า อียี่หุบ ก็ไม่ค่อยยิ้มอยู่แล้วเลยติดนิสัย ไม่ยอมคลี่ยิ้มบานให้ใครเห็นง่ายๆ ดีนะที่มีเสน่ห์ตรงที่มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ของดอกสีขาวนวล คลาสสิคอย่าบอกใคร

ที่บ้านนอก เดี๊ยนมีเพื่อนๆ ที่ชื่อแปลกๆ เหมือนกัน เช่น ยี่โถ ยี่เข่ง ยี่สุ่น พวกนั้นเขายิ้มเก่งเหมือนชื่อ เพราะคำว่า ยี่ เป็นคำกริยา แปลว่า ยิ้ม วันหลังจะแอบเอาเรื่องมาเม้าท์ความลับจับนินทาให้อ่าน เดี๊ยนจึงต้องทำตัวให้เหมือนชื่อ คือยิ้มแล้วหุบ ถ้าจะบานก็บานเพียงวันเดียว ช่วงเริ่มแย้มตอนเย็น และเริ่มบานตอนพลบค่ำ แล้วก็หุบตอนเช้า จึงไม่ค่อยมีใครมาเฝ้ามองตอนกลางคืน แต่สิ่งที่เดี๊ยนชดเชยไว้ให้คือความหอมนะ กลิ่นหอมจะมากขึ้นตอนบานเต็มที่ แล้วส่งกลิ่นถึงสายๆ เดี๊ยนจึงเป็นเหมือนดอกไม้ขี้อาย พอบานแล้วก็มีกลีบร่วงเพราะกลีบดอกที่บานนี้บอบบางมาก แค่เพียงลมพัดเบาๆ ก็จะหลุดปลิว แต่ดอกที่เหลืออยู่จะมีกลีบแข็ง คล้ายเคลือบด้วยสีผึ้ง ใครเห็นบานตอนค่ำ พอมาเห็นตอนเช้า จึงหาว่า “หุบยิ้ม”

ดอกยี่หุบ

เดี๊ยนเป็นไม้ยืนต้น แต่ต้นไม่ใหญ่โตมากเป็นพุ่มสูงเพียง 2-3 เมตร ทรงพุ่มกลมแตกกิ่งจำนวนมากแต่ใบไม่แน่น มีสีเขียวเข้ม ปลายใบแหลม หนากรอบ   ออกดอกสีขาวนวลสบายตาแต่คนจะสับสนกับดอกมณฑา เพราะลักษณะคล้ายกันมาก แต่เดี๊ยนชอบออกดอกเป็นดอกเดี่ยวบริเวณซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกตูมเป็นรูปใข่ มีกาบหุ้มดอกสีเขียวและหลุดออกเมื่อดอกเริ่มแย้ม เวลาดอกบานจะคว่ำเหมือนโคมไฟ ดอกแก่จะเปลี่ยนจากสีขาวนวลเป็นสีเข้มออกเหลือง แล้วพัฒนาเป็นผลสีน้ำตาล มีเมล็ดสีแดงติดที่แกนกลาง

แม้ว่าเดี๊ยนจะดังมาจาก “มาดามยี่หุบ” แต่เดี๊ยนก็เป็นคุณนายท่านฑูตที่มาจากต่างแดนเหมือนทัวร์ต่างประเทศ เพราะเทือกเถาเหล่ากอมาจากประเทศอินเดีย เกาะสุมาตรา จีนตอนใต้ติดเวียดนามตอนเหนือ และที่พม่าไปถึงมาเลเซีย แต่ทำไม๊ ไม่มีใครสนใจนำไปศึกษาด้านสมุนไพร ทั้งๆ ที่พบรายงานว่าดอกยี่หุบสดมีน้ำมันหอมระเหย มีกลิ่นเฉพาะตัวหอมคลาสสิค

อ้อ! ไม่ต้องแปลกใจนะ ถ้าพบคนขายบอกว่าเดี๊ยนชื่อ “ยี่หุบทุ่งนเรศวร” เพราะเขานำพันธุ์มาจากเมืองจีน และก็มีในป่าบนเขาสูงเขตทุ่งนเรศวร จะมีกลีบบานกางออกมากกว่าและหอมมากกว่าด้วย ถ้าอยากปลูกที่บ้านก็เพาะเมล็ด ปักชำ ตอนกิ่ง ทาบกิ่ง แค่นี้เผื่อว่าจะบานนน…ไม่หุบ

แม้เดี๊ยนยิ้มแล้วหุบ ก็หอมมม…ตั้งนาน แต่ถึงยิ้มหน้าบาน ก็เป็นมาดามยิ้มหุบเช่นเดิม