ผู้เขียน	มนตรี กล้าขาย
เผยแพร่	วันพฤหัสที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2561

เกษตรกรรมเป็นอาชีพหลักของคนไทย ไม่ว่าจะนานอีกแค่ไหน คนไทยคงเลิกไม่ได้กับอาชีพนี้ จากแนวคิดการบริหารประเทศแนวใหม่ที่จะพาสังคมไทยไปในแนวทางเกษตร 4.0 ประเด็นหนึ่งที่เป็นคอนเซ็ปต์หลักของแนวทางนี้คือ การพัฒนาเกษตรด้วยองค์ความรู้และเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่เหมาะสม เพื่อสร้างนวัตกรรมเกษตรใหม่ๆ ให้มีความแตกต่างเหนือคนอื่น/คู่แข่ง ซึ่งจะสร้างมูลค่าเพิ่มได้มากขึ้นด้วย

คุณวิชา โกมลกิจเกษตร แห่งสวนวิชาพันธุ์ไม้ ก้าวไปก่อนใครในมุมของเกษตร 4.0 ด้วยเป้าหมายและการพัฒนาที่ต่อเนื่องและจริงจัง โดยเฉพาะด้านการปรับปรุงพันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับและไม้ผล ในหลายกลุ่ม จนได้พันธุ์ไม้ลูกผสมใหม่ๆ ที่มีลักษณะโดดเด่น สีสันและรูปทรงสวยงาม แตกต่างไปจากที่นิยมกันอยู่เดิมๆ นับเป็นนวัตกรรมใหม่ที่เห็นผลสำเร็จ สร้างการยอมรับ สร้างโอกาสและรายได้ และยังถ่ายทอดความรู้/ประสบการณ์ ให้กับผู้เข้ามาเยี่ยมชมสวน และผู้ที่สนใจที่มาศึกษา เรียนรู้ โดยไม่คิดมูลค่า และด้วยจิตใจที่พร้อมจะถ่ายทอดให้กับทุกคน นับเป็นบุคคลต้นแบบด้านการเกษตรที่ประสบความสำเร็จในอาชีพ/สังคม สมควรยกย่องให้เป็น Smart Farmer ตัวจริงไม่อิงภาพลวงตา ซึ่งในการมาเยี่ยมกันครั้งนี้มีข้อคิดดีๆ จากการสนทนามาฝากกัน ตามมาครับ

อดีตนายกสมาคมไม้ดอกไม้ประดับภาคตะวันออก เป็นที่กล่าวขานกันมากว่าเป็นคนขยัน แบ่งเวลายังไงกับงาน

ต่อไปนี้ คือเรื่องราวจากคำบอกเล่าของคนขยัน อย่างคุณวิชา

ผมทำงานทุกวัน ไม่มีวันหยุด ชีวิตเกษตรกรนั้น หากทำอยู่เหมือนเดิมก็เหมือนหยุดอยู่กับที่ จึงต้องมีการพัฒนาด้านการเพิ่มผลผลิตต่อไร่ การใช้สารเคมี รวมทั้งการปรับปรุงพันธุ์พืช เพื่อให้ได้ผลผลิตที่ดีขึ้นกว่าเดิมอีก สมัยก่อนนั้นผมเข้ามาอยู่กับไม้ดอกไม้ประดับ ซึ่งก็ประสบความสำเร็จระดับหนึ่ง แต่ตอนนี้ผมก็แบ่งเวลาไปทางไม้ผล/ผลไม้ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นกล้วย อินทผลัม ฯลฯ แล้วก็ไปทางปรับปรุงพันธุ์กล้วย สับปะรดรับประทานผลสด และไม้ประดับอื่นๆ อีกหลายชนิด ตอนนี้ไม้ผลพวกอินทผลัมก็สองสามปีแล้ว เกือบจะตกผลแล้ว สิ่งที่ทำควบคู่ไปก็คือการปรับปรุงพันธุ์เพื่อให้ได้สิ่งใหม่ๆ แล้วถ่ายทอด/นำสู่เกษตรกรรุ่นใหม่ เพื่อทำต่อๆ กันไป ทำไปไม่เคยท้อ ไม่เคยหยุดอยู่กับที่ จะสร้างความสำเร็จให้ได้ ไม่ว่าจะผ่านไปกี่ปีก็ตาม

 

ช่วงนี้กับตอนที่เป็นนายกสมาคมแตกต่างกันยังไง

ช่วงที่เป็นนายกอยู่ เราเป็นผู้นำเขา ก็ต้องมานั่ง/นอนคิดว่าจะทำอะไรให้กับสมาคม ต้องเดินหน้า สร้างชื่อให้กับสมาคม เราจะเอาความคิดทุ่มเทให้กับสมาคม อย่างเช่น โครงการพี่ช่วยน้อง…ตอนนี้ผมมาอยู่ในสวน พอมีเวลามากกับการทุ่มเทตรงนี้ จึงมองว่าจะทำการพัฒนาสวนของเราให้ดีขึ้น เพราะจุดหนึ่งคือ การที่มีนักเรียน นักศึกษา และผู้สนใจทั่วไป ที่เข้ามาศึกษาดูงานการผลิตและปรับปรุงพันธุ์พืช ซึ่งก็เป็นการทำงาน/ช่วยเหลือสังคมได้อีกแบบหนึ่งโดยที่ไม่ต้องมีตำแหน่งอะไร ก่อนที่ผมจะพ้นภารกิจจากสมาคมไม้ดอกไม้ประดับฯ ได้วางรากฐานไว้ดีพอสมควร คนที่มาทีหลังเพียงแต่ดำเนินงานตามหลักเกณฑ์ที่วางไว้ก็พอได้แล้ว

 

ทำไมถึงเข้ามารับตำแหน่งนายกสมาคม 

ช่วงแรกเริ่มก่อตั้งก็รวมตัวกันเป็นกลุ่มแบบง่ายๆ เป็นแค่ชมรมไม้ดอกไม้ประดับภาคตะวันออกเท่านั้น พอได้ 2 ปี ก็เลือกประธานกลุ่ม ทางสำนักงานเกษตรจังหวัดชลบุรีได้ให้ไปช่วยจัดงาน/กิจกรรมด้านนี้ ต่อมาจึงมีการจดทะเบียนเป็นสมาคมไม้ดอกไม้ประดับภาคตะวันออก ซึ่งเขาก็เลือกผมขึ้นเป็นประธาน ระยะแรกๆ ก็ยังไม่ค่อยคล่องตัวมากนัก แต่พวกเราก็ทุ่มเทกันมากในช่วง 8-10 ปีที่ร่วมกันมา ก็ทำให้สมาคมเข้มแข็งได้พอสมควร จากความชื่นชอบ/รวมตัวกัน/เป็นสมาคม เมื่อเทียบกับภูมิภาคอื่นสมาคมนี้ค่อนข้างใหญ่และมีความเข้มแข็งที่สุด มีการเชิญไปออกงานใหญ่ๆ เป็นประจำ จากการที่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง จะเห็นว่าเวทีงานที่สมาคมร่วมจัดจะเป็นเวทีที่ดูสวยงามอลังการยิ่งใหญ่ ทุกคนที่เข้าชมงานรู้สึกชื่นชม และชอบที่จะเก็บภาพไว้เป็นที่ระลึก

 

มีอะไรเป็นแรงจูงใจหรือกระตุ้นให้คิดสร้างงาน

แรงกระตุ้นที่ทำให้มีผลงานใหม่ๆ จากความคิดที่ว่า เมื่อก่อนอยากได้พันธุ์ไม้อะไรก็ไปซื้อเอามาไว้ แต่ไม่เข้าใจ ไม่รู้จักเขาเลยว่า ต้องการแดด น้ำ สภาพแวดล้อมแบบไหน ไม่รู้นิสัยใจคอเลย ชอบของแปลก/ใหม่ตลอดเวลา บางอย่างสั่งจากต่างประเทศ ต่อมามีแนวคิดว่า หากทำให้ได้ลูกผสมใหม่ๆ จากการผสมขึ้นมาเอง น่าจะเป็นแนวทางที่ดีกว่า เพราะไม่ต้องเสียเงิน และจะได้สิ่งใหม่ๆ ของเราเอง แล้วยังส่งต่อให้ลูกหลานรุ่นหลังเอาไปใช้ได้ด้วย

 

จากความชอบ นำมาสู่การผลิตเป็นการค้าและสร้างรายได้แค่ไหน

การเข้ามาวงการไม้ดอกไม้ประดับก็เป็นช่องทางหารายได้ให้ด้วย ในระดับที่ดี เลี้ยงตัวได้ ตอนนี้ผมมีพันธุ์ไม้มากกว่า 500 ชนิด กับพื้นที่มากพอ และได้เก็บสะสมพันธุ์ไม้เก่าๆ ที่เคยเป็นที่นิยม/เคยดังในอดีตไว้หลายชนิด ไว้เป็นพ่อแม่พันธุ์ ซึ่งบางทีอาจจะกลับมานิยมกันอีกก็ได้ มันเป็นวงจรแบบนี้ แต่หากเราปรับปรุงพันธุ์ใหม่ๆ ได้เอง มันจะไม่รู้จบ เพราะของใหม่ๆ จะออกมาเรื่อย ทั้งสีสัน รูปทรง กลิ่น รสชาติ ฯลฯ ตัวอย่างพันธุ์ไม้ยอดนิยม เช่น กุหลาบ กล้วยไม้ ดาวเรือง ฯลฯ แต่หากทำให้เกิดลูกผสมแปลกใหม่ไปเลยก็ยิ่งดี เช่น มะลิที่มีกลิ่นหอม และเป็นไม้ที่คู่คนไทย ต่างชาติก็ชื่นชอบ หากเราปรับปรุงให้มีสีแดง หรือสีอื่นๆ ก็จะดูดีไปอีกแบบ หรือจะเทียบกับแตงโมเมื่อก่อนก็มีเนื้อสีแดงอย่างเดียว แต่เดี๋ยวนี้มีแตงโมเนื้อเหลือง เปลือกเหลืองเนื้อแดง เป็นต้น ความแปลกใหม่จะสร้างความสนใจและรายได้ที่เพิ่มขึ้นด้วย

ตอนนี้ผมกำลังพัฒนากลุ่มสับปะรด (Ananas spp.) ไปในแนวบริโภคผลสด โดยใช้พันธุ์ศรีราชาเป็นพื้นฐานปรับปรุงพันธุ์ ได้ลูกผสมหลายสายพันธุ์ เป็นลูกผสมไม่มีหนาม สีสันแปลก ทั้งผลเล็ก และผลใหญ่ อยู่ระหว่างการประเมินลักษณะต่างๆ รวมทั้งรสชาติด้วย อยากได้ต้น ใบที่สวย ผลใหญ่ ผลสีแดง เนื้อแดง ที่รับประทานผลได้ด้วย ไม่ใช่สวยงามใช้ประดับอย่างเดียว มีลูกผสมหลายชุด แต่ช่วงนี้ยังไม่ออกเผยแพร่ ต้องดูว่าดีกว่าพันธุ์เก่าๆ จึงจะนำออกไปเป็นการค้า

 

พื้นที่สวนใหญ่โตมาก มีการจัดการอย่างไร

การบริหารจัดการสวนเป็นเรื่องที่ต้องไปตามกำหนดตารางการทำงาน ผมแบ่งพนักงานสวนออกตามโซนความรับผิดชอบ ทุกคนอยู่มานานจึงมีประสบการณ์และความรับผิดชอบกันค่อนข้างดี ช่วงนี้ได้ลูกสาวที่จบด้านพืชสวน กับลูกชายที่จบด้านภูมิสถาปัตย์อีกคนมาคอยช่วยดูแล เลยปล่อยได้มากแล้ว ส่วนการถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ให้กับคนรุ่นใหม่ก็ทำต่อไป มีทั้งระดับนักเรียน นักศึกษาจากวิทยาลัย/มหาวิทยาลัย บุคคลที่สนใจ คณะทหาร ผมก็ถ่ายทอดให้เป็นวิทยาทาน หลายชุดมาขอฝึกอบรมเป็นเดือน เขาก็ได้ลุ้นผลงานที่ได้ทำไว้กับที่สวนนี้ เป็นความภาคภูมิใจที่มีผลก้าวหน้าจากงานที่ถ่ายทอดให้เขาไป

 

วางแผนงานด้านการพัฒนาไม้ผลอย่างไร

การที่หันไปทางไม้ผลใหม่ๆ กับสวนนี้ เป็นเพราะเหตุที่ว่า เมื่อครั้งที่มีวิกฤตราคายางพาราตกต่ำมาก จึงโค่นยางเก่าออกไป แล้วปรับเป็นสวนไม้ผล มีขนุนทองประเสริฐ ที่มีตลาดประเทศจีนรองรับได้ แล้วก็ดูแลไม่ยุ่งยาก อินทผลัมก็ลงไว้ราวๆ 8 พันธุ์ เป็นต้นจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ เอาชัวร์ไว้ก่อนครับ นอกนั้นก็มีน้อยหน่า กล้วยน้ำว้า และอื่นๆ อีกหลายอย่าง ซึ่งจะทำคู่ไปกับไม้ดอกไม้ประดับ

 

ราคาผลผลิตเกษตรที่มักตกต่ำและความแห้งแล้งจัดการอย่างไร

สำหรับสภาวะราคาผลผลิตเกษตรมักจะตกต่ำ กับความแห้งแล้งนั้น ผมได้วางแนวทางการทำสวนไว้แล้ว โดยยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับใช้ โดยมีการปลูกพืชในสวนแบบผสมผสาน มีหลายๆ อย่าง เพื่อป้องกันความเสี่ยงด้านราคา ยังมีช่องทางตลาดให้กับหลายพืช

ส่วนเรื่องฝนแล้งนั้น ได้มีการเตรียมสระเก็บน้ำขนาดใหญ่ไว้เผื่อสถานการณ์ฝนแล้ง เพราะที่สวนผมใช้น้ำมาก คำนวณแล้วใช้น้ำประมาณวันละ 150,000 ลิตร จึงได้เตรียมการไว้เป็นอย่างดี เพราะจากประสบการณ์เมื่อ 20 ปีก่อนที่แล้งมาก จึงวางแผนเรื่องแหล่งน้ำไว้เป็นอันดับแรกก่อนจะเข้ามาตรงจุดนี้

 

ฝากอะไรไว้เป็นข้อคิดกับผู้ที่สนใจแนวทางนี้

การที่หลายคนที่จะเกษียณจากงานประจำหรือที่มีทุนและเวลาว่างมากพอ จะเข้ามาวงการเกษตรนั้น ก่อนอื่นต้องถามตัวเองก่อนว่าท่านชอบ/รักทางนี้หรือเปล่า ท่านชอบอะไร เปรียบเสมือนการอยู่กันในครอบครัว ต้องรู้กันว่าใครชอบ/ไม่ชอบอะไร เราก็ต้องตอบสนองให้ตรงต้องการ/ความชอบตรงนั้น  หลายคนเข้ามาตามข่าวที่มาแรง เห็นข่าวว่าพืชตัวนั้นพืชนี้ราคาดีก็แห่ปลูกตามกันไป ควรไตร่ตรองคิดให้มาก หาความรู้/วิชาการให้พอ มีความพร้อม แล้วต้องมีเป้าหมาย ความมุ่งมั่น เอาจริงก็จะไปได้ หากมีใจรักเป็นทุนเดิม เพียงแต่ปรับวิธีการตามสถานการณ์ก็จะไปได้ในแนวทางนี้ ไม่ยากเลย

 

บทสรุป

การได้มาทัวร์สวนวิชาพันธุ์ไม้รอบนี้ หลังจากที่ห่างกันไปร่วม 6 ปี นับว่ามีการพัฒนาไปมาก เห็นการเปลี่ยนแปลงไปมากจากเมื่อครั้งก่อน มีความหลากหลายของพันธุ์ไม้ชนิดต่างๆ ที่เราท่านอาจคุ้นเคย แต่ในความคุ้นเคยที่ว่า เราจะเห็นลูกไม้ใหม่ๆ ที่เกิดจากฝีมือการปรับปรุงพันธุ์/ผสมพันธุ์ ของคุณวิชา โกมลกิจเกษตร นักปรับปรุงพันธุ์พืชดีเด่น และปราชญ์เกษตร 72 ปี ที่ได้ทุ่มเทเวลาและความตั้งใจให้กับการสร้างนวัตกรรมด้านพันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับ/ไม้ผลลูกผสม

ส่วนพันธุ์พืชใหม่ที่แปลกๆ ที่มีเพิ่มเติมบ้างนั้น เป็นการนำเข้ามาเพื่อใช้เป็นพ่อแม่พันธุ์ต่อไป การไปทัวร์ที่สวนวิชาพันธุ์ไม้นั้น นอกจากเป็นการพักผ่อนหย่อนใจ ได้เห็นหรือชื่นชมพันธุ์ไม้สวยๆ แปลกๆ กับบรรยากาศที่ร่มรื่นในเนิร์สเซอรี่ อากาศดีๆ ที่สวนแปลงใหญ่ที่อยู่ใกล้ๆ กัน ท่านยังจะได้รับการถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์ และเทคนิคต่างๆ ที่ประยุกต์ให้ทำได้ง่ายๆ ทั้งการเลี้ยงต้นไม้อย่างไรให้งอกงาม สดสวย วิธีการขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับ การผสมพันธุ์เพื่อได้ต้นพันธุ์ใหม่ๆ เหล่านี้ที่ท่านไม่อาจได้รับจากการทัวร์เกษตรในหลายแห่ง ท่านไปทัวร์ที่สวนวิชาพันธุ์ไม้ อำเภอหนองใหญ่ จังหวัดชลบุรี โทร. (096) 946-4456, (081) 983-1415 แล้วท่านจะได้อะไรมากกว่าการช็อป ชิม และชมสวนครับ