จันทน์ผา เพาะเมล็ด…ทรงคุณค่า ไม้ประดับไทย

จันทน์ผา มีตำนานคู่มากับ เอื้องผึ้ง ตามตำนานเล่าว่า เอื้องผึ้ง และ จันทน์ผา ทั้งสองนั้นเป็นหนุ่มสาวคู่รักกัน มีสัญญารักให้กันไว้ว่า หากมีใครคนใดตายจากไป อีกคนที่มีชีวิตอยู่ก็จะขอตายตามไปด้วย

มีอยู่วันหนึ่ง จันทน์ผาได้พาเอื้องผึ้งไปท่องเที่ยวบนดอยกันสองต่อสอง หนุ่มจันทน์ผาได้เหลือบไปเห็นดอกไม้ชนิดหนึ่งมีกลิ่มหอม รวมถึงมีความสวยงามมาก งอกติดอยู่บนต้นไม้บริเวณหน้าผา จันทน์ผาจึงตั้งใจจะปีนไปเก็บไม้ป่าชนิดนั้นให้สาวเอื้องผึ้งได้ชม

ขณะนั้นเอง จันทน์ผาได้ปีนไปเก็บดอกไม้จากต้นไม้บนหน้าผาสูง เอื้องผึ้งหญิงคนรักได้ห้ามจันทน์ผาไว้ไม่ให้ไปเก็บดอกไม้ แต่ด้วยความปรารถนาที่จะเก็บดอกไม้แปลกมาให้หญิงสาวเจ้าได้ชม จันทน์ผาจึงได้ปีนขึ้นไปเก็บไม้นั้น ซึ่งในที่สุดเกิดความผิดพลาดจันทน์ผาร่วงตกลงมาจากหน้าผาสูง ทำให้เสียชีวิตในที่สุด

เอื้องผึ้งหญิงคนรักที่ได้เห็นภาพคนรักของตนจากไปต่อหน้าได้ร้องไห้โหยหวนด้วยหัวใจที่แตกสลายแล้วจึงวิ่งเอาศีรษะชนกับแง่งหินบนหน้าผาตายตามชายคนรักไปในที่สุด ซึ่งเป็นไปตามสัญญาที่ได้ให้กันไว้ว่าจะรักกันตราบจนชีวิตสิ้นสลายไป

สำหรับดอกไม้ที่จันทน์ผาปีนขึ้นไปเก็บนั้น ภายหลังมีชื่อเรียกว่า เอื้องผึ้ง เพื่อเป็นอนุสรณ์แก่ความรักของหนุ่มสาวทั้งสองคน สำหรับจันทน์ผามีชื่อเรียกที่หลากหลายกันไปตามแต่ละท้องถิ่น เช่น จันทน์ผา จันทน์แดง ลักจั่น จังหวัดเลย เรียก จันได

จันทน์ผา เป็นไม้ป่าที่นิยมขุดล้อมนำมาปลูกประดับไว้ในบริเวณสวนหย่อมหน้าบ้านหรือเพาะเลี้ยงจำหน่ายเป็นไม้ขุดล้อมสร้างรายได้เสริมให้เป็นจำนวนไม่น้อย

ปัจจุบัน จันทน์ผา สามารถนำมาเพาะพันธุ์ได้ด้วยวิธีการเพาะเมล็ดแทนการเก็บจากป่า ซึ่งเป็นการทำลายป่ารวมถึงระบบนิเวศในธรรมชาติ โดยจันทน์ผาสามารถเก็บเมล็ดได้จากป่า ซึ่งอนุญาตให้เก็บได้จำนวนหนึ่ง

สำหรับวิธีการเพาะจันทน์ผาด้วยเมล็ดนั้น เริ่มจากนำเมล็ดจันทน์ผามาล้างน้ำแล้วผึ่งแดด ประมาณ 2-3 แดด ภายหลังจึงนำเมล็ดนั้นมาเพาะลงในดินที่ผสมใบไม้ผุไว้ราว 1 เดือน เมล็ดจันทน์ผาก็จะงอกออกมา

ซึ่งเมล็ดจันทน์ผาที่เพาะได้นั้นสามารถเก็บไว้ได้นาน หากเก็บไว้ในบริเวณที่เหมาะสม สามารถมีอายุอยู่ได้นานกว่า 1 ปี โดยยังคงมีอัตราการงอกที่ดีอยู่