ผู้เขียน	เมย์วิสาข์
เผยแพร่	วันจันทร์ที่ 23 ตุลาคม พ.ศ.2560

ชื่อวิทยาศาสตร์ Cardiospermum halicacabum L.

ชื่อวงศ์ Sapindaceae

ชื่อสามัญ Balloon vine, Heart seed, Heart pea.

ชื่ออื่นๆ กะดอม ตุ้มต้อก (แพร่) โพออม (ปัตตานี) วีหวี่ (ปราจีนบุรี) แมงหวี่ หญ้าแมลงหวี่ ลูกลีบเครือ

หนูเป็นสาวน้อยร่างบอบบาง แต่ยืดยาวเกาะเกี่ยวเลื้อยพันกับสิ่งที่ใกล้ตัวทุกอย่าง เพราะถูกจัดเป็นพันธุ์ไม้เลื้อยเถาล้มลุก อยู่ได้อายุถึง 1 ปี แต่คนที่ไม่เห็นความสวย ความน่ารัก ของหนู หาว่าเป็นวัชพืชชนิดหนึ่งพบได้ทั่วเมืองไทย หนูเคยเลื้อยพันเกาะต้นไม้ กิ่งไม้ ยาวได้มากกว่า 5 เมตร ทั้งๆ ที่หนูชอบเลื้อยไปตามพื้นดิน แต่ก็ห่วงเวลาออกดอก และผลเป็นรูปหัวใจสามเหลี่ยมเหมือนโคมไฟ อยากจะห้อยโชว์ให้เป็นเหมือนบอลลูนน้อยๆ  ลอยแกว่งตามลม

เรื่องชื่อเรียกหนูก็แปลกใจว่า ทำไมต้องมีคำว่า “โคก” นำหน้า ฟังดูแล้วเหมือนหนูมาจากที่ราบสูง โดยส่วนตัวหนูอยากให้เรียกหนูว่า “กระออม” ก็พอ แต่เพิ่งรู้ว่ามีความหมายเป็นเครื่องจักสานในสมัยสุโขทัย ตามตำนานเล่าถึงพระร่วงแสดงปาฏิหาริย์ ใช้ไม้ไผ่สานเป็นกระออมทาด้วยน้ำมันชันสำหรับตักน้ำได้ หนูจึงคิดว่าเรียกหนูว่า “โพออม” ก็ดี

ใครๆ ที่เห็นหนูแล้วจะชอบตอนหนูออกผลห้อยเป็นโคมรูปหัวใจสามเหลี่ยม หรือที่ฝรั่งเรียกหนูทั้ง Balloon และ Heart นำหน้า หนูอยากจะบอกว่าในโคมหัวใจสามเหลี่ยมบอบบางนั้น มีเมล็ดอยู่ 2-3 เมล็ด นะจ๊ะ เอาไปปลูกก็ได้ เด็ดมากินก็ได้นะ รสออกขมขื่นๆ หน่อย แต่ก็แก้ไข้ดีนัก และหนูภูมิใจว่าตัวหนูทั้งต้นใช้ประโยชน์ได้ทั้งราก ต้น ผล ดอก ใบ เป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณทางเภสัชวิทยา ใช้ประโยชน์ได้หมดทั้งย่านเถา

ถ้าดึงหนูขึ้นมาทั้งต้น ใช้ต้มดื่มต่างน้ำได้ มีรสขมปนเผ็ดเล็กน้อย แต่จัดเป็นยาเย็น ขับพิษลดความดันโลหิต ใช้ต้นสดตำพอกฝี หนอง ผสมเกลือรักษากลาก เกลื้อน ถ้าเป็นต้นแห้งบดผงผสมเหล้าแก้โรคไขข้ออักเสบ

ใบของหนูบางเป็นหยัก ปลายใบแหลม ตำกับเกลือทาแก้บวม หรือตำคั้นน้ำเคี่ยวกับน้ำมันงา ใช้รักษาโรครูมาตอยด์ ใช้ทาเช้า-เย็น 7 วัน ก็ดีขึ้น

ดอก มีรสขมเล็กน้อย สรรพคุณช่วยขับประจำเดือนสตรี

รากสด คั้นน้ำ เป็นยาหยอดตา รักษาต้อตา แก้เจ็บตาได้

ยอดอ่อน จะใช้เป็นผักสดหรือเผาไฟกินก็ได้ ผู้สูงอายุที่ชอบเคี้ยวใบไม้ใบหญ้าอ่อนๆ คงจะชอบซินะ เพราะมีอนุมูลอิสระชลอความแก่ได้ดี

หนูเป็นสมุนไพรดังในประเทศจีนด้วยนะจ๊ะ ถ้าต้มให้คนแก่ดื่มเป็นประจำ จะลดอาการต่อมลูกหมากโตได้ บำรุงน้ำนมด้วย แต่สตรีตั้งครรภ์ห้ามดื่ม

อ้อ! หนูลืมบอกว่า ถ้าดึงเถาติดใบสดๆ พันรอบหัวเด็ก ตาแดง ตาแฉะ จะป้องกันแมลงหวี่มาตอมตา เสร็จแล้วนำไปคั้นน้ำ ใช้สระผมแก้รังแคดีนักแล

หัวใจรูปสามเหลี่ยมสามพูที่ห้อยเป็นกระเปาะบางๆ จะบีบก็แตก แต่จะแบะก็มีเมล็ดที่มีลายรูปหัวใจ…ปล่อยไว้นานจะเหี่ยวแฟบ ถ้าจะบีบตอนโป่งๆ หนูก็ไม่ว่า ไม่โกรธน๊ะ