ที่มา	วิถีชาวบ้าน
ผู้เขียน	อาจินต์ ศิริวรรณ
เผยแพร่	วันอาทิตย์ที่ 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2562

ในช่วงเวลานี้ (วันที่ 9-12 มกราคม ของปีนั้น) ได้มีโอกาสไปเที่ยวจังหวัดสุรินทร์ ไปดูหมู่บ้านช้าง บ้านตากลาง ตำบลกระโพ อำเภอท่าตูม ประทับใจในวิถีชีวิตของพี่น้องชาวบ้านที่มีอัตลักษณ์ รวมถึงศิลปวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมายาวนาน ได้เห็นแม่น้ำมูลที่ทอดยาวสุดลูกหูลูกตา

ความทรงจำที่ประทับใจ ไฉนจะลืมเลือนได้ ตอนเช้า วันที่ลมหนาวพัดมาเอื่อยของปีนั้น บนริมฝั่งลำน้ำมูล ชายหนุ่มคนนั้นเดินทอดน่องชื่นชมวิวทิวทัศน์ตรงหน้า มองแม่น้ำมูลที่ไหลล่อง บนผิวน้ำมีหมอกขาวลอยอยู่จางๆ เหนือผิวน้ำ

สะพานทอดข้ามลำน้ำมูล มองไปจากฝั่งตรงข้ามวัดโพธิ์ (วัดโพธิ์พฤกษาราม) ดูเด่นเป็นสง่า สะพานนี้ทอดสู่ถนนสามารถนำพาไปจังหวัดร้อยเอ็ด หากเลี้ยวขวา ถ้าเลี้ยวซ้ายก็จะไปอำเภอชุมพลบุรี ทะลุไปถึงอำเภอสตึก ของจังหวัดบุรีรัมย์

ถ้าหากจะไปในลานสวนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระบรมราชินีนาถ หรือที่เรียกกันว่า สวนรัก ในเขตอำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์ ต้นไม้ ทั้งไม้ใบ และไม้ดอกขึ้นเขียวไสว ต้นรักออกดอกสีม่วง เกิดจากการปลูกหรือลมพัดพาเกสรจากแดนไหน ถึงชูช่องามจับใจเช่นนั้น  มองออกไปไกลๆ สุดตา

เรือลำเล็กๆ สองสามลำ เจ้าของเรือคงออกหาปลาเพื่อทำเป็นอาหารและนำไปขายในตลาดตัวอำเภอท่าตูม มองลงไปจากสะพาน ผัวเมียคู่หนึ่ง ดึงตาข่ายสีเขียวๆ ลากปลาซิว ปลาสร้อย ขึ้นมาบนสันดอนใต้สะพาน เดินเข้าไปดูใกล้ๆ เห็นปลาซิวควายและปลาอื่นๆ ดิ้นกระแด่วๆ อยู่เต็มตาข่าย สองผัวเมียต่างบรรจงเก็บปลาใส่ครุจนหมด ไม่เหลือแม้แต่กุ้งฝอยที่ติดขึ้นมา

ถามว่า จะเอาไปทำอะไรกิน

เสียงตอบกลับมาเป็นสำเนียงอีสาน

ถอดความได้ว่า เอาไปทำหมกบ้าง ปลาจ่อมบ้าง ที่เหลือก็เอาไปขาย

หลังภาพนั้นห่างออกมา กะทกรกป่าแทงยอดอ่อนเรียงรายอยู่ริมทาง วันนี้ของปีนี้จะยังมีให้เห็นอยู่หรือเปล่าหนอ

เดินลัดเลาะริมลำน้ำมูล เพื่อจะมาชมตลาด

ตลาดที่ขึ้นชื่อว่ามีปลาสดๆ เป็นๆ จากแม่น้ำมูล

ตลาดท่าตูม ตลาดที่เต็มไปด้วยทั้งผักเมือง อย่างที่ชาวเมืองชอบซื้อ และผักพื้นบ้าน ผักที่คุ้นตาคุ้นใจของชาวพื้นถิ่น ผลผลิตจากธรรมชาติ และปลาจากลำน้ำมูลวางขายมากมาย และมีราคาถูก

ปลาที่วางขาย บ้างวางบนแผงอย่างดี บ้างก็ใส่ถาด ใส่กระด้งบนริมทางเดิน

ปลาหลากหลายชนิด บางตัวก็คุ้นชิน บางตัวก็เคยเห็นเคยกิน แต่มีชื่อที่แตกต่าง บางตัวก็ไม่เคยรู้จักหน้าตามาก่อนเลย ที่พอรู้จักก็ เช่น ปลาหมู ปลาเนื้ออ่อน ปลากราย ปลากระสูบ ตัวที่ไม่รู้จักก็ได้แต่ไต่ถาม ปลากระมัง ปลาตอง และยังมีปลาอื่นๆ อีกมากมาย ไม่กล้าถามแม่ค้า กลัวเขารำคาญ

แม่ค้าบอกว่า ปลาหมู เนื้อนุ่มอร่อย ปลารากกล้วย นำไปชุบแป้งโกกิแล้วทอด แม่ค้าบอกว่าอร่อยยิ่งนัก

ก็ได้แต่ยิ้มและพยักหน้าอยู่หงึกๆ เพราะปลารากกล้วยทอด ก็เคยสั่งเป็นกับแกล้มอยู่บ่อยๆ ปลาสร้อยหางแดงทอด จิ้มน้ำพริกปลาร้า แม่ค้าว่าอร่อยจนต้องขอเติมข้าว ส่วนปลาเนื้ออ่อนนั้นไม่ต้องพูดถึง อร่อยล้ำเหลือ ปลายอน เป็นอีกชนิดหนึ่งที่มีรสชาติอร่อยไม่แพ้ปลาเนื้ออ่อน ราคาถูกกว่า แต่ก็ไม่เคยชิมตามคำที่แม่ค้าบอก

แม่น้ำมูลหรือลำน้ำมูล เป็นอู่ข้าวอู่น้ำหล่อเลี้ยงชีวิตให้ผู้คนตลอดลำน้ำมาอย่างยาวนาน
แว่วยินว่า ลำน้ำเริ่มแห้งขอด ปลาที่เคยจับได้ก็ลดน้อยถอยลง ก็ได้แต่ภาวนาว่าอย่าให้เป็นดังที่ได้ยินข่าวเลย

หากมีโอกาส คงจะได้กลับไปเยี่ยมเยียน อำเภอท่าตูมอีกสักครั้ง และหวังเป็นอย่างยิ่งว่า ปลาลำน้ำมูลทั้งที่เคยได้กินและไม่เคยได้กิน คงไม่สูญพันธุ์ไปเสียก่อน