ผู้เขียน	สุรเดช สดคมขำ
เผยแพร่	วันจันทร์ที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2562

การทำปศุสัตว์ในยุคนี้ได้มีการเลี้ยงเพื่อเป็นอาชีพเสริมมากขึ้น โดยผู้เลี้ยงไม่จำเป็นต้องเฝ้าสัตว์อยู่ในแต่ละวัน สามารถออกไปทำงานประจำในช่วงเวลาที่กำหนดได้ และหลังเลิกงานและช่วงวันหยุดก็มาดูแลสัตว์ที่เลี้ยงไว้ จึงเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมยามว่าง ที่คนรักการเลี้ยงสัตว์สามารถทำควบคู่เสริมไปพร้อมกับการทำงานประจำได้

คุณชัยวัฒน์ คัชเคียน อยู่บ้านเลขที่ 139 หมู่ที่ 1 ตำบลนาปัง อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน เป็นผู้ที่มีความผูกพันกับการทำปศุสัตว์มาตั้งแต่เด็ก เมื่อเติบใหญ่จนมีงานประจำทำและได้มาอยู่บ้าน เขาจึงเลี้ยงโคเนื้อเพื่อเป็นอาชีพเสริมรายได้อีกช่องทาง โดยใช้เวลาว่างหลังเลิกงานและวันหยุดมาดูแลโคที่เขาเลี้ยง สามารถเกิดเป็นรายได้หลักแสนต่อปีเลยทีเดียว

 ผูกพันกับการทำปศุสัตว์

มาตั้งแต่ยังเป็นเด็ก

คุณชัยวัฒน์ เล่าให้ฟังว่า เมื่อยังเป็นเด็กจำความได้ว่าเห็นครอบครัวเลี้ยงสัตว์มานานแล้ว สมัยนั้นครอบครัวเลือกเลี้ยงกระบือ โดยเขาเองก็จะช่วยคุณตาเลี้ยงอยู่เสมอๆ ในช่วงวันหยุดและหลังเลิกเรียน ต่อมาได้จำหน่ายกระบือออกไปทั้งหมดและซื้อโคเนื้อเข้ามาเลี้ยงแทนจึงทำให้เริ่มเลี้ยงโคมาจนถึงปัจจุบัน

“พอเราโตขึ้น ต้องไปเรียนเรายังไม่ค่อยมีเวลากลับมาบ้าน ส่วนใหญ่ก็จะเป็นพ่อกับแม่ดูแล พอเรียนจบและเริ่มทำงานได้ ก็ได้กลับมาอยู่ที่บ้าน จึงเลี้ยงโคควบคู่ไปกับการทำงานประจำ เพราะการเลี้ยงโคเป็นสิ่งที่เราคุ้นเคยอยู่แล้ว จึงทำให้มีประสบการณ์การเลี้ยง โดยที่ไม่ต้องศึกษาเริ่มต้นใหม่ ช่วงเปลี่ยนจากเลี้ยงกระบือ มาเริ่มเลี้ยงโคใหม่ๆ จะเน้นเลี้ยงเป็นโคลูกผสมพื้นเมือง พอเราโตขึ้นเรียนจบมาทำงานได้ ก็เลยเลือกตามความเหมาะสมเปลี่ยนสายพันธุ์มาเรื่อยๆ จนปัจจุบันเลี้ยงเป็นโคเนื้อลูกผสมบราห์มันมาเมื่อไม่กี่ปีมานี้” คุณชัยวัฒน์ เล่าถึงความผูกพันของการทำปศุสัตว์

โดยโคลูกผสมบราห์มันที่เลี้ยงในฟาร์มเป็นตัวเมียทั้งหมด เน้นการผสมพันธุ์ด้วยวิธีผสมเทียม จึงทำให้สามารถผลิตลูกโคออกมาได้ตลอดทั้งปี แบบไม่จำเป็นต้องมีโคพ่อพันธุ์อยู่ในฟาร์ม

ใช้แม่พันธุ์โค

ที่มีอายุ 20 เดือนขึ้นไป

ในขั้นตอนของการผลิตโคลูกผสมบราห์มันให้ได้ลูกโคนั้น คุณชัยวัฒน์ บอกว่า จะใช้แม่พันธุ์ที่มีอายุอยู่ที่ 22 เดือนขึ้นไป มาทำการผสมเทียม เพราะโครงสร้างจะมีความสมบูรณ์ดี พร้อมสำหรับการตั้งท้อง จากนั้นนำน้ำเชื้อของพ่อพันธุ์ที่ต้องการมาผสมเข้ากับแม่พันธุ์ที่เตรียมไว้ โดยถ้าแม่พันธุ์ในฟาร์มมีจุดด้อยตรงไหน ก็จะหาจุดเด่นของพ่อพันธุ์มาชดเชย เพื่อให้ลูกโคที่ออกมามีลักษณะที่ดีตามจินตนาการที่คิดไว้

“การผสมพันธุ์โคก็เหมือนการลุ้นรางวัล เพราะเราต้องจับคู่พ่อแม่พันธุ์ในแบบความคิดของเรา ซึ่งน้ำเชื้อพ่อพันธุ์ที่นำมาผสม อยู่ที่เราว่าจะใช้ของในประเทศหรือน้ำเชื้อจากต่างประเทศ พอผสมจนติดได้ลูกออกมาสวยก็ถือว่าเป็นความโชคดีของเรา พอผสมติดก็รอแม่พันธุ์ตั้งท้องประมาณ 9 เดือน ช่วงที่ตั้งท้องหากเห็นว่าแม่พันธุ์ดูไม่ค่อยสมบูรณ์ ก็อาจจะบำรุงอาหารข้นให้กินบ้าง พร้อมทั้งฉีดยาวิตามินเสริมเพื่อช่วยบำรุงให้แม่โคสมบูรณ์ แต่ถ้าก่อนตั้งท้องเลี้ยงให้มีความสมบูรณ์อยู่แล้วก็รอคลอดลูกอย่างเดียว” คุณชัยวัฒน์ บอก

เมื่อใกล้ครบกำหนดคลอดลูกโคออกมานั้น คุณชัยวัฒน์ บอกว่า ช่วงระยะใกล้คลอดต้องดูแลอย่างใกล้ชิด ถ้าแม่โคสามารถคลอดเองได้ก็จะให้คลอดเองตามธรรมชาติ แต่ถ้ามีปัญหาจากการคลอดก็จะเข้ามาช่วยเพื่อให้การคลอดผ่านไปอย่างเรียบร้อย

เมื่อลูกโคออกมาในช่วงแรกสามารถกินนมแม่ได้แล้ว จะฉีดธาตุเหล็กเสริมให้กับลูกโคและเมื่อเข้าสู่อายุ 1 เดือน จะทำการฉีดวิตามินรวมให้ทุกเดือน เป็นเวลา 7 เดือนจนกว่าลูกโคจะหย่านม

สำหรับอาหารที่ใช้เลี้ยงโคภายในฟาร์มนั้น เลี้ยงด้วยหญ้าที่ปลูกไว้เองภายในแปลงบริเวณบ้าน ส่วนอาหารข้นจะมีเสริมให้กินบ้างบางเวลา เพื่อให้การเลี้ยงเป็นแบบประหยัดต้นทุนการผลิต ดังนั้น แปลงปลูกหญ้าให้โคกินจึงเป็นสิ่งที่สำคัญ

“หญ้าที่ปลูกในแปลงส่วนใหญ่ก็จะเป็นหญ้าเนเปียร์ จัดการบริหารให้ดี ก็จะช่วยให้มีหญ้าให้โคกินได้ทุกวัน ส่วนการป้องกันโรคให้กับโค จะฉีดวัคซีนป้องกันทุก 6 เดือนครั้ง โดยดูตามความระบาดเป็นหลัก ถ้าไม่มีปัญหาพบการระบาดในพื้นที่ การทำวัคซีนสามารถทำให้ปีละ 1 ครั้งก็เพียงพอ แต่บริเวณที่เลี้ยงส่วนมากในฟาร์มผมจะไม่ค่อยให้คนนอกเข้าไปบริเวณ จึงทำให้โคที่เลี้ยงไม่เกิดโรค” คุณชัยวัฒน์ บอก

 ตัวผู้ขาย

ส่วนตัวเมียเก็บเป็นแม่พันธุ์ทดแทน

ในเรื่องของการทำตลาดเพื่อจำหน่ายโคนั้น คุณชัยวัฒน์ บอกว่า ครอบครัวทำการเลี้ยงปศุสัตว์มานานตั้งแต่สมัยรุ่นคุณตา ดังนั้น ในเรื่องของการจำหน่ายโคจึงไม่เป็นปัญหา เพราะจะมีลูกค้าเข้ามาติดต่อขอซื้ออยู่เสมอ โดยทางฟาร์มจะนิยมจำหน่ายโคตัวผู้เพียงอย่างเดียว ส่วนตัวเมียที่มีลักษณะสวยๆ โครงสร้างรูปทรงดีจะเก็บไว้เป็นแม่พันธุ์ทดแทนแม่พันธุ์ที่ต้องการปลดละวาง

“ราคาโคลูกผสมบราห์มันใช้น้ำเชื้อต่างประเทศผสม รูปทรงสวยๆ อายุ 12-16 เดือน ราคาขายอยู่ที่ตัวละ 40,000-50,000 บาท ส่วนตัวผู้หย่านมแล้วอายุ 7-9 เดือน ขายอยู่ที่ตัวละ 20,000 บาทขึ้นไป ในฟาร์มเรามีแม่โคอยู่ประมาณ 5 ตัว สามารถผลิตลูกได้ทั้งหมดทุกตัว ใน 1 ปีก็สามารถขายเป็นเงินอยู่ที่หลักแสนบาทต่อปี ซึ่งเงินที่ใช้หมุนเวียนภายในฟาร์มกว่าจะได้ลูกโคขายได้ ส่วนใหญ่คือเงินจากการขายมูลโค ที่มีเกษตรกรมาติดต่อขอซื้อไปใช้ในแปลงทางการเกษตร ขายอยู่ที่กระสอบละ 30 บาท ก็ช่วยทำให้เรามีเงินหมุนเวียนมาใช้ได้ในแต่ละเดือน” คุณชัยวัฒน์ บอก

สำหรับผู้ที่สนใจอยากจะเลี้ยงโคเพื่อเสริมรายได้ คุณชัยวัฒน์ แนะนำว่า สำหรับมือใหม่ที่สนใจอยากจะเลี้ยงโคให้ได้ผลกำไรและเป็นอาชีพที่ยั่งยืน สิ่งที่สำคัญต้องมีไว้คือแปลงปลูกหญ้า เพราะแปลงหญ้าเป็นสิ่งที่สำคัญในการทำปศุสัตว์ ก็จะช่วยประหยัดทั้งต้นทุนการเลี้ยงและเวลาหาอาหารให้โคกินได้เป็นอย่างดี สามารถทำเป็นอาชีพเสริมรายได้ควบคู่ไปกับงานประจำได้

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณชัยวัฒน์ คัชเคียน หมายเลขโทรศัพท์ (087) 187-4214