กศน.ลำลูกกา ส่งเสริมแปรรูปปลาดุก สร้างอาชีพและรายได้ที่ยั่งยืน

ปลาดุกบิ๊กอุย (Hybrid catfish) เป็นปลาเศรษฐกิจที่เกษตรกรนิยมเลี้ยงกันมาก เพราะปลาดุกบิ๊กอุยเลี้ยงง่าย เจริญเติบโตเร็ว ชุมชนตำบลลำไทร อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี เป็นแหล่งเลี้ยงปลาดุกที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 จนถึงปัจจุบันมีพื้นที่เลี้ยงปลาดุกกว่า 3,000 ไร่ เกษตรกรมีอาชีพเลี้ยงปลาดุกจำนวน 150 ครัวเรือน

ในปี พ.ศ. 2557 เกษตรกรประสบปัญหาราคาปลาดุกตกต่ำมาก สร้างผลกระทบต่อรายได้และความเป็นอยู่ของเกษตรกรจำนวนมาก เกษตรกรจึงรวมกลุ่มนำปลาดุกที่เลี้ยงมาแปรรูปเป็นปลาตัวขาย ช่วงปี พ.ศ. 2560 เกษตรกรผู้เลี้ยงปลาได้รวมกลุ่มจัดตั้งวิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนา ภายใต้การนำของ คุณวีระวงศ์ ปั้นทองสุข ประธานกลุ่มการเลี้ยงปลาดุกนาแปลงใหญ่ตำบลลำไทร

อบแห้งปลาดุกด้วยพลังงานแสงอาทิตย์แบบพาราโบลาโดม

ขณะนั้นปลาดุกมีราคาตกต่ำ ไม่สามารถจับปลาออกขายได้ คุณวีระวงศ์จึงได้ทดลองนำปลาดุกมาแปรรูป โดยเริ่มจากนำปลาดุกตัวเล็กมาทำเป็นปลาแดดเดียว ขับรถจักรยานยนต์ขายตามชุมชน ด้วยรสชาติที่กลมกล่อม ถูกปากผู้บริโภคและราคาถูกจึงสามารถจำหน่ายได้

ปัญหาต่อมาปลาดุกตัวใหญ่ยังไม่สามารถออกขายได้ นำมาทดลองแปรรูปในรูปของปลาเส้น ซึ่งเดิมทีปลาเส้นทำเป็นสูตรดั้งเดิม แต่ไม่สามารถเก็บเป็นเวลานานได้ จึงทดลองทำสูตรใหม่คือ สูตรหวาน ซึ่งได้ปรับเปลี่ยนสูตรหลายครั้งจนมีรสชาติที่ลงตัว และปลาดุกเส้นหวานมีรสและเนื้อสัมผัส สามารถทดแทนหมูหวานและเนื้อหวานได้ และนำส่วนท้องติดมันมาแปรรูปปลาส้ม สินค้าของทางกลุ่มได้รับความนิยมจากผู้บริโภคเป็นอย่างมาก ต่อมาได้เห็นว่ามีส่วนหนังปลาที่เหลือทิ้งจากกระบวนการแล่ จึงได้แปรรูปทำหนังปลากรอบจำหน่ายเพื่อเพิ่มมูลค่า ขณะนั้นมีสินค้าจำหน่ายทั้งหมด 4 รูปแบบ คือปลาดุกตัวแดดเดียว ปลาดุกเส้นเค็ม ปลาดุกเส้นหวาน และหนังปลาดุกทอดกรอบ

ปลาดุกเส้นรสเค็ม

กิจการแปรรูปปลาดุกของทางกลุ่มได้รับการสนับสนุนจาก กศน.อำเภอลำลูกกา จัดหาวิทยากรเข้ามาอบรมอาชีพเรื่องการทำปลาดุกเส้นหวานและปลาดุกส้ม จนได้สินค้าที่มีรสชาติอร่อย ถูกใจผู้บริโภค โดยเฉพาะปลาดุกเส้นหวานที่มีรสและเนื้อสัมผัสที่ดี สามารถใช้ทดแทนหมูหวานและเนื้อหวานได้อย่างลงตัว กลายเป็นสินค้าขายดี เป็นที่รู้จักของผู้บริโภคในวงกว้าง เพราะกินปลาดุกได้ง่ายขึ้น แถมได้คุณค่าโปรตีนจากเนื้อปลา ไขมันต่ำ ตอบโจทย์คนรุ่นใหม่ที่ต้องการความสะดวกในการกินอาหารที่อร่อยและได้สุขภาพดี

วิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนา ได้เครื่องหมายตะเพียนทอง จากอธิบดีกรมประมง

นอกจากนี้ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี (มทร.) ได้เข้ามาจัดทำส่วนประกอบของสินค้าแสดงรายละเอียดส่วนผสมที่ถูกต้อง การดำเนินงานในช่วงแรกนั้น สมาชิกร่วมกันผลิตสินค้าออกจำหน่าย โดยมีสำนักงานเกษตรจังหวัดปทุมธานี กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นหน่วยงานหลักที่เข้ามาสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง

ได้รางวัลชนะเลิศวิสาหกิจชุมชนดีเด่นจังหวัดปทุมธานี ปี พ.ศ. 2563

ขณะเดียวกัน วิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนา ยังได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนอื่นๆ เช่น สำนักงานประมงอำเภอและสำนักงานประมงจังหวัด สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอลำลูกกา ธนาคารออมสิน ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) ธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมแห่งประเทศไทย (SME Bank) รวมทั้ง กศน.อำเภอลำลูกกา สนับสนุนองค์ความรู้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ตราสินค้า พร้อมทั้งปัจจัยการผลิตต่างๆ

ในวันที่ 31 สิงหาคม 2561 กลุ่มวิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนา ได้รับมาตรฐานสถานที่ผลิตและมาตรฐานสินค้าจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กระทรวงสาธารณสุข คือ ปลาดุกเส้นหวาน เลขทะเบียน อย.1320656160001 ทำให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนาเป็นที่รู้จักและสนใจจากผู้บริโภค รวมถึงสื่อหลากหลายประเภทเข้ามาถ่ายทอดกระบวนการผลิตและผลิตภัณฑ์ของกลุ่ม

ปลาดุกแดดเดียว

ปี พ.ศ. 2563 กศน.อำเภอลำลูกกา ได้ส่งสินค้าการแปรรูปปลาดุกเข้าร่วมประกวดสินค้าพรีเมี่ยม กศน. และได้รับรางวัลชนะเลิศ เป็นสินค้า กศน.พรีเมี่ยม จังหวัดปทุมธานี และสำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดปทุมธานี ได้เห็นศักยภาพและคุณภาพของสินค้า จึงมอบรางวัลชนะเลิศผลิตภัณฑ์ดีเด่นของจังหวัดปทุมธานี ซึ่งโอกาสและประสบการณ์เหล่านี้กระตุ้นให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนา มีแรงบันดาลใจในการพัฒนาองค์ความรู้และพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องต่อไป

ปลาดุกส้ม เมื่อนำมาทอดรสชาติเหมือนทำจากหมูเลย

นอกจากนี้ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนา ยังได้รับใบประกาศนียบัตรการรับรองสินค้าสัตว์น้ำคุณภาพมาตรฐานดีเยี่ยม ชั้นที่ 1 (ตะเพียนทอง) ตามระเบียบกรมประมง ว่าด้วยการออกเครื่องหมายรับรอง และการอนุญาตจำหน่ายสินค้าประมงเพื่อการบริโภคผ่านเว็บไซต์ fisheries shop พ.ศ. 2563 จากผลิตภัณฑ์ปลาแผ่น ปลาดุกทอดกรอบ ปลาดุกเส้นทอด (หวาน) ปลาดุกเส้นทอด (รสดั้งเดิม) ปลาดุกส้ม รวม 5 ผลิตภัณฑ์

ไส้กรอกปลาดุก รสชาติอร่อย ทางเลือกสำหรับคนไม่กินเนื้อ

ด้านตลาด

ปัจจุบัน สินค้ายอดนิยมขายดีของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนา ได้แก่  หนังปลาดุกทอดกรอบ ปลาดุกเส้นหวาน ปลาดุกเส้นเผ็ด รสดั้งเดิม และปลาดุกแดดเดียวทอด สินค้าจำหน่ายในราคาย่อมเยา ได้แก่ ปลาดุกแดดเดียวรสเค็ม ปริมาณ 1 กิโลกรัม ราคา 120 บาท ปลาดุกเส้นหวาน ปริมาณ 120 กรัม ราคา 50 บาท และ 1 กิโลกรัม ราคา 300 บาท หนังปลาดุกทอดกรอบ ปริมาณ 120 กรัม ราคา 30 บาท ปลาดุกเส้นเค็ม แบบไม่ทอด ปริมาณ 1 กิโลกรัม ราคา 250 บาท แบบทอด ราคา 400 บาท ปริมาณ 120 กรัม ราคา 50 บาท ไส้กรอกปลาดุก ราคา 120 บาท ปลาส้มปลาดุก กิโลกรัมละ 80 บาท

มทร.ธัญบุรี อบรมอาชีพการผลิตไส้กรอกปลาดุก สไตล์เยอรมัน

ช่องทางการจัดจำหน่าย

ปัจจุบัน สินค้าขายดี 3 อันดับแรกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนา ที่ได้รับความนิยมจากผู้บริโภคทั่วประเทศ ได้แก่ ปลาดุกเส้นหวาน เส้นเค็ม และปลาดุกแผ่นกรอบ อร่อย เคี้ยวเพลินจนลืมเวลา พร้อมเสิร์ฟความอร่อยผ่านช่องทางต่างๆ ดังนี้

  1. วิสาหกิจชุมชนลำไทรพัฒนา สถานที่ตั้งปัจจุบัน เลขที่ 9 หมู่ที่ 13 ตำบลลำไทร อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี เบอร์โทร.ติดต่อ ผู้ใหญ่อาร์ท 093-198-2491, คุณอ้อย 087-447-1199 id Line 0874471199
  2. Page Facebook : ศูนย์จำหน่ายสินค้าและผลิตภัณฑ์ออนไลน์ กศน.ตำบลลำไทร อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี
  3. ช่องทางออนไลน์ Shopee
  4. จำหน่ายทางตลาดนัดธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) สำนักงานใหญ่ทุก 3 วันสุดท้ายของสิ้นเดือน
  5. วันตลาดนัดเกษตรกร ของกรมประมง บางเขน

…………….

เผยแพร่ข้อมูลในระบบออนไลน์เป็นครั้งแรก เมื่อวันอังคารที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ.2564