ปลาส้มเงินล้าน หนองบัวลำภู คว้ารางวัลระดับประเทศ

ปลาส้ม เป็นผลิตภัณฑ์จากปลา ซึ่งมีมากมายหลายสูตร หลายกรรมวิธี แต่ฉบับนี้จะขอนำท่านไปรู้จักกับปลาส้มสายเดี่ยว ซึ่งได้รับความนิยมจากผู้บริโภคจากทั่วประเทศ ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาบ้านห้วยบง 2 บ้านห้วยบง หมู่ที่ 5 ตำบลโนนเมือง อำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู ซึ่งเป็นกลุ่มที่อยู่ติดกับเขื่อนอุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น ที่สำคัญคือปันผลคืนสมาชิกทุกวันที่ 1 และ 16 ของเดือน เฉลี่ยเดือนละ 10,000 บาท เลยทีเดียว

ความเป็นมาและแรงบันดาลใจ

คุณหนูเรียน เมฆวัน ประธานกลุ่ม โทร. (087) 862-8613 และ คุณแพงตา ไชยศรี เหรัญญิก โทร. (085) 256-1763 ร่วมกันให้ข้อมูลว่า เมื่อปี 2549 ได้รับแจ้งจากองค์การบริหารส่วนตำบลโนนเมืองว่า ใครอยากทำงานอะไรให้ไปลงทะเบียน จึงชวนเพื่อนบ้าน จำนวน 5 คน ไปลงทะเบียนและเข้ารับการอบรมเรื่องการทำปลาส้ม (ห่อใบตอง) องค์การบริหารส่วนตำบลโนนเมือง หลักสูตร 2 วัน ฝึกอบรมการทำปลาส้มห่อด้วยใบตองและทำปลาส้มตัว โดยวิทยากรจากกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรจากอำเภออุบลรัตน์

คุณหนูเรียน เมฆวัน (ซ้าย) ประธานกลุ่ม พร้อมโล่รางวัลชนะเลิศระดับประเทศ และ คุณแพงตา ไชยศรี (ขวา) เหรัญญิก

ต่อมาจึงมาตั้งกลุ่ม มีผู้สนใจเข้าร่วม 50 คน และเริ่มระดมหุ้น เก็บค่าหุ้น คนละ 250 บาท ทำให้มีสมาชิกที่ทำจริงเพียง 15 คน ที่เหลือขอถอนตัว จึงไปขอจดเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ที่สำนักงานเกษตรอำเภอ จากนั้นได้มีการทดลองทำกินเองและทำออกขายในชุมชน และหาตลาดใหม่ๆ เนื่องจากในหมู่บ้านของตนเองได้มีกลุ่มผลิตปลาส้มอยู่ก่อนแล้ว 2 กลุ่ม รวมกับกลุ่มตนเองเป็น 3 กลุ่ม แต่กลุ่มของตนเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาบ้านห้วยบง 2 ต้องไม่แย่งตลาดกัน ดังนั้น จึงพัฒนาสินค้าให้เป็นที่ต้องการอยู่เสมอควบคู่กับการออกหาตลาดใหม่ๆ ทั่วประเทศ มีการประชาสัมพันธ์ทางรายการวิทยุ เป็นต้น

เมื่อมีรายได้มากขึ้นจึงซื้อที่ดินสร้างเป็นที่ทำการกลุ่มและโรงเรือนในการผลิตที่ได้มาตรฐาน โดยได้รับการสนับสนุนจาก สำนักงานประมงจังหวัด (งบประมาณปรับปรุงโรงเรือนในการผลิต) สำนักงานสหกรณ์จังหวัด (เครื่องขอดเกล็ดปลา, เครื่องผสม) สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัด (เครื่องบด) สำนักงานเกษตรจังหวัด, อบต. ฯลฯ

กิจกรรมเด่น

ประธานกลุ่มและเหรัญญิก บอกอีกว่า สินค้าที่ร่วมกันผลิต ได้แก่ ปลาส้มสายเดี่ยว ปลาส้มตัว ส้มไข่ปลา หม่ำปลา รสชาติอร่อย ผลิตภัณฑ์ได้มาตรฐาน ได้รับการรับรองจาก อย.แล้ว ที่สำคัญมีการพัฒนาสูตรไม่เหมือนใครและเป็นที่ต้องการของตลาด

การทำปลาส้มสายเดี่ยว ซึ่งเป็นสินค้าขายดีอันดับหนึ่ง มีส่วนผสมที่สำคัญ ได้แก่ เนื้อปลา (ล้างด้วยน้ำสะอาดหลายน้ำ บดให้ละเอียด บรรจุใส่ถุงพลาสติก ถุงละ 5 กิโลกรัม มัดปาก ทุบหรือรีดให้แบน แช่แข็ง แล้วทยอยนำมาปรุงส่วนผสม ที่ไม่มีส่วนผสมของดินประสิวแต่อย่างใด) เกลือ กระเทียม ข้าวเหนียวนึ่ง เป็นต้น

ขั้นตอนการทำพอสังเขป โดยเริ่มจาก ตีก้อนเป็นรูปวงกลมแบน แต่งรูปทรงให้สวยงาม คาดด้วยใบต้อง 1 เส้น ที่เรียกว่าสายเดี่ยว บรรจุใส่ถุงพลาสติก ปล่อยในอุณหภูมิปกติเพื่อให้ก้อนปลาส้มแข็งตัว ประมาณครึ่งวัน (ถ้าอากาศร้อน ก็ไม่ถึงครึ่งวัน เพราะถ้านานจะเปรี้ยวเกินไป) จากนั้นนำไปแช่เย็น พร้อมส่งขายตามคำสั่งซื้อ หรือรอลูกค้ามารับที่กลุ่ม แล้วแต่จะตกลงกัน

คาดด้วยใบตองกล้วย (สายเดี่ยว)

ราคาขาย ปลาส้มสายเดี่ยว ขายส่งกิโลกรัมละ 90 บาท ขายปลีก 100 บาท, ปลาส้มตัว (ตะเพียน) กิโลกรัมละ 70-80 บาท (ขึ้นอยู่กับขนาด) ส้มไข่ปลา ขายส่งกิโลกรัมละ 85 บาท ขายปลีก 100 บาท, หม่ำปลา ขายส่งกิโลกรัมละ 60 บาท ขายปลีก 80 บาท

ตลาด ผลิตส่งขายทั่วประเทศ อาทิ อำเภอต่างๆ ในจังหวัดหนองบัวลำภู ขอนแก่น อุดรธานี เพชรบูรณ์ กรุงเทพฯ สมุทรสาคร สมุทรปราการ ฯลฯ เดือนละหลายร้อยกิโลกรัม ทำรายได้ปีละกว่า 2 ล้านบาท

ความภาคภูมิใจในการรวมกลุ่ม เป็นวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลา

ในอดีตสมาชิกทำนา มีรายได้ปีละครั้ง แต่เมื่อมาผลิตปลาส้มแล้วทำให้มีรายได้เสริมนอกเหนือจากการทำนา สามารถขายสินค้านำกำไรมาซื้อที่ดินทำเป็นที่ทำการกลุ่มเป็นเงิน 100,000 บาท ปันผลคืนให้สมาชิกทั้ง 15 คน เดือนละ 2 ครั้ง ครั้งละประมาณ 5,000 บาท ทุกวันที่ 1 และ 16 ของเดือน ต่อเนื่องกว่า 10 ปี หลายคนส่งลูกเรียนจบปริญญาตรี หลายคนจบมาได้รับราชการครู (เลขานุการกลุ่ม) เป็นต้น

ด้วยผลงานและความสำเร็จดังกล่าว กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาห้วยบง 2 จึงได้รับรางวัลชนะเลิศ สถาบันเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ ประเภทกลุ่มเกษตรกรแปรรูปสัตว์น้ำปี 2559 ได้เข้ารับพระราชทานโล่รางวัลในพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ

สำนักงานเกษตรจังหวัดหนองบัวลำภู ได้ส่งเสริมให้เกษตรกรรวมตัวกันจัดตั้งเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ปัจจุบันมีทั้งหมด 1,591 กลุ่ม สมาชิกประมาณ 27,000 คน พร้อมให้การสนับสนุน ความรู้ วัสดุอุปกรณ์ต่างๆ เช่น ประสานความร่วมมือกับหน่วยงานสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์และหน่วยงานภาคีต่างๆ

นอกจากนี้ ยังได้รับความอนุเคราะห์จาก คุณธนากร อึ้งจิตรไพศาล ผู้ว่าราชการจังหวัด ที่ได้อนุมัติงบประมาณกลุ่มจังหวัดฯ สนับสนุนวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ไปเสริมประสิทธิภาพการผลิตหลายกลุ่ม และยังสนับสนุนด้านการตลาดด้วย เช่น ตลาดประชารัฐรวมผลผลิต ข้างหอประชุมอนาลโย บริเวณศูนย์ราชการจังหวัดหนองบัวลำภู ทุกวันศุกร์ และตลาดในแต่ละตำบล อำเภอ ทั้งนี้ จังหวัดหนองบัวลำภูได้ส่งเสริมและสนับสนุนให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนชนเป็น Smart Group หมายถึง กลุ่มที่เข้มแข็ง มีความรักความสามัคคี มีกระบวนการผลิตสินค้าที่ดี การบริหารจัดการที่ดี จะได้ผลผลิตที่เป็น Smart Product เป็นสินค้าคุณภาพที่ตลาดต้องการ

อนึ่ง “วิสาหกิจชุมชน” ตาม พ.ร.บ. ส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน พ.ศ. 2548 หมายความว่า เป็นกิจการของชุมชนเกี่ยวกับการผลิตสินค้า การให้บริการ หรือการอื่นๆ ที่ดำเนินการโดยคณะบุคคล ที่มีความผูกพัน มีวิถีชีวิตร่วมกัน และรวมตัวกันประกอบกิจการดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นนิติบุคคลหรือไม่เป็นนิติบุคคลเพื่อสร้างรายได้และเพื่อการพึ่งพาตนเอง ของครอบครัว ชุมชน และระหว่างชุมชน ทั้งนี้ เกษตรกรที่สนใจจะจัดตั้งเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชน สามารถรวมตัวกันตั้งแต่ 7 คน ขึ้นไป ขอจดทะเบียนที่ สำนักงานเกษตรอำเภอ หรือสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ สำนักงานเกษตรจังหวัดหนองบัวลำภู โทร. (042) 316-788

จะเห็นว่า กลุ่มวิสาหกิจชุมชนห้วยบง 2 แห่งนี้ มีการรวมตัวกันเหนียวแน่น มีความรักความสามัคคี มีการบริหารจัดการที่มีความรู้ในการพัฒนาสูตรผลิตภัณฑ์อย่างไม่หยุดนิ่ง เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภค จึงเป็นต้นแบบของ Smart Group และ Smart Product ได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ ยังทำรายได้ดี ส่งผลให้วิถีชีวิตดีขึ้นตามไปด้วย และที่สำคัญยังปันผลทุกวันที่ 1 และ 16 ของเดือน ซึ่งเป็นวันหวยออก

ดังนั้น จึงนับว่าเป็นกลยุทธ์อันแยบคาย ที่สมาชิกกลุ่มนี้จะถูกหวยทุกงวดโดยไม่ต้องซื้อให้เสียเงิน สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมที่ คุณหนูเรียน เมฆวัน ประธานกลุ่ม โทร. (087) 862-8613, คุณแพงตา ไชยศรี เหรัญญิก โทร. (085) 256-1763

 

เผยแพร่ทางออนไลน์เป็นครั้งแรก เมื่อวันอังคารที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2561